Jak wynika z opublikowanego na stronie Ministerstwa Finansów projektu ustawy budżetowej na 2025 r., w przyszłym roku wydatki na Fundusz Kościelny mają wynieść 275 mln 710 tys. zł. W ostatnich latach kwota ta systematycznie rosła.
Dlaczego Fundusz Kościelny rośnie?
W 2015 r. na Fundusz Kościelny wydano 128 mln zł, rok później już 145 mln zł. W 2022 r. kwota ta urosła do 200 mln, a w następnym roku do 216 mln. W 2024 r. jest już o 18,98 proc. wyższa (257 mln zł).
Wydatki na Fundusz Kościelny rosną, ponieważ uwzględniane są skutki podniesienia płacy minimalnej. Co za tym idzie – zwiększa się kwota składek emerytalnych dla duchowieństwa.
Fundusz Kościelny: czym jest?
Fundusz Kościelny powstał na mocy ustawy z 20 marca 1950 r. o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego. Jego celem miała być rekompensata dla Kościołów i związków wyznaniowych za przejęte od nich przez państwo nieruchomości ziemskie. Z tych nieruchomości miała zostać utworzona masa majątkowa, z której dochód miał być dzielony między Kościoły proporcjonalnie do wielkości zabranych nieruchomości.
95 proc. wydatków Funduszu Kościelnego to składki na ubezpieczenia społeczne osób duchownych. Korzystają z niego wszystkie działające legalnie w Polsce związki wyznaniowe, także te, które nie działały w Polsce w 1950 r. i nie utraciły żadnych nieruchomości.
Fundusz Kościelny. Propozycja Tuska
Prace nad zmianami dotyczącymi Funduszu Kościelnego odbywały się już w latach 2012-2013. Zakończyły się przygotowaniem roboczego projektu i umowy między Konferencją Episkopatu Polski (KEP) a rządem. Projekt został przedstawiony do konsultacji społecznych, lecz ostatecznie prace nad nim przerwano.
W 2014 r. rząd umówił się z Kościołem katolickim na odłożenie kwestii do 1 stycznia 2016 r., uznając, że temat nie powinien być przedmiotem kampanii wyborczej. Do sprawy powrócono w 2023 r. po wyborach parlamentarnych.
W styczniu 2024 r. powołany został Międzyresortowy Zespół ds. Funduszu Kościelnego, którego zadaniem jest przeprowadzanie analiz i wypracowanie koncepcji zmiany funkcjonowania Funduszu Kościelnego oraz zmiany zasad finansowania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz ubezpieczenia zdrowotnego duchownych. Na jego czele stanął wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz.
Donald Tusk powiedział 16 sierpnia, że na wrześniowym posiedzeniu rządu przedstawione zostaną rozwiązania w sprawie Funduszu Kościelnego.