Czytelnicy, którzy udali się w tym miesiącu na wakacje, podobnie jak ja pewnie zapomnieli kilku rzeczy. Niektórzy drobiazgów, jak pasta do zębów. Inni mieli większe problemy, bo nie wzięli aparatu fotograficznego albo wręcz rzeczy, bez których nie można się obejść, takich jak paszport.
Planowanie nie jest łatwe. Jednak kiedy zapomniałem okularów do pływania i kupiłem je w sklepie na promie, byłem zachwycony organizacją, która sprawia, że jedna z dziesiątków tysięcy rzeczy potrzebnych na pokładzie jest właśnie w tym miejscu. Każdy prom oferuje rozszerzoną listę zakupów wakacyjnych. Taką listę masz zapewne w głowie przed podróżą. Niektórzy z twoich lepiej zorganizowanych przyjaciół spisują ją sobie na papierze. Listy są nawet w internecie. Jednak problem z podróżowaniem, choć niezbyt dotkliwy, pozostaje nierozwiązany. W mojej szafie jest kilka krawatów, które kupiłem za granicą, kiedy miałem wygłosić wykład.
Sięgnąłem więc po Manifest Rzeczy do Zrobienia Atula Gawande (tytuł polski „Potęga checklisty”). Ten chirurg z filozoficznymi zapędami i wciągającym stylem pisania jest zagorzałym fanem listy rzeczy do zrobienia. Odkrył jednak, że jej zbudowanie nie jest łatwe, dlatego też nie rozwiązuje ona problemów podróżników. Ta lista to efekt zakumulowanej wiedzy wielu doświadczonych ludzi. To nie substytut doświadczenia, ale jego destylat.
Lista zadań jest najbardziej użyteczna dla ludzi, którzy nie mają czasu. Takich jak chirurg, który ma przed sobą uśpione ciało. Podobnie pilot przeprowadzający swój pierwszy lot ma mnóstwo zniecierpliwionych pasażerów. Lotnictwo to dobry przykład na potęgę listy rzeczy do zrobienia. W awaryjnej sytuacji komputer pokładowy natychmiast wyświetli listę czynności, które należy wykonać.
Gawande odkrył, że lista powinna być krótka, ale niezbyt krótka. Jeżeli jest długa, żaden z punktów nie jest brany poważnie. Przypomnijcie sobie, jak mało uwagi poświęcacie pytaniom o prywatność na stronach internetowych.
Reklama
Dobra lista jest wybiórcza – nie obejmuje błędów, które są rzadko popełniane. Nikt nie jedzie na wakacje bez walizki. Albo błędów, które nie mają znaczenia – pastę do zębów można kupić prawie wszędzie.
W lataniu i chirurgii lista jest bardzo ważna, oba te procesy zawierają w sobie duży element rutyny, a konsekwencje podstawowego błędu mogą być opłakane. Pierwszy czynnik pozwala skompilować użyteczną listę, a drugi skłania ludzi do skorzystania z niej. Jednak największe odkrycie Gawande polega na tym, że siła listy polega na wzajemnej kontroli członków zespołu. Pozwala to pielęgniarce poprawić chirurga lub młodszemu pilotowi kapitana. Rodzina lepiej przygotuje się do podróży niż indywidualny włóczęga. Znając te zasady, za rok na pewno nie zapomnę okularów.