Dodatek w wysokości 13. emerytury co miesiąc. Kto może się ubiegać?

W Polsce od kilku lat funkcjonują specjalne świadczenia dla osób, które w okresie PRL-u działały w opozycji demokratycznej lub zostały represjonowane z powodów politycznych. Jest to świadczenie wyrównawcze oraz świadczenie pieniężne. Wysokość tego drugiego wynosi tyle, co najniższa emerytura, a co za tym idzie i trzynastka. W przeciwieństwie jednak do 13. emerytury, która jest wypłacana raz w roku, świadczenie pieniężne dla działacza opozycji antykomunistycznej wypłacane jest co miesiąc. Oznacza to, że część seniorów może co miesiąc otrzymywać dodatkowo świadczenie w wysokości 13. emerytury. Jakie warunki trzeba spełnić?

Świadczenia dla działaczy opozycji w 2025 roku. Podstawa prawna

Świadczenie wyrównawcze oraz świadczenie pieniężne dla działaczy opozycji i osób represjonowanych wprowadzone zostało ustawą z dnia 15 marca 2015 roku o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz. U. 2015 poz. 693). Wysokość tego drugiego jeszcze w wakacje 2023 roku wynosiło 565,67 zł. Na mocy ustawy z dnia 13 lipca 2023 roku o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw kwotę tę zrównano z minimalną emeryturą.

Komu przysługują świadczenie wyrównawcze i świadczenie pieniężne?

O świadczenie wyrównawcze mogą ubiegać się osoby, które mają status:

• działacza opozycji antykomunistycznej;
• osoby represjonowanej z powodów politycznych.

Status ten przyznaje Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Co ważne, osoby te muszą pobierać emeryturę, rentę inwalidzką, rentę z tytułu, niezdolności do pracy albo rentę rodzinną w kwocie niższej niż 3603,35 zł brutto.

Świadczenie pieniężne przysługuje wszystkim działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym, także tym pracującym.

Ile wynosi świadczenie wyrównawcze dla działacza opozycji w 2025 roku?

Co roku ogłaszana jest kwota miesięcznego progu uprawniającego do świadczenia wyrównawczego. Od 1 marca 2025 roku wynosi ona 3603,35 zł brutto. Oznacza to, że świadczenie wyrównawcze przysługuje w kwocie stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą 3603,35 zł, a kwotą brutto emerytury lub renty.

Przykładowo:

Osoba posiadająca status działacza opozycji antykomunistycznej, po waloryzacji 1 marca 2025 roku, otrzymuje emeryturę w wysokości 2000 zł brutto. Zatem zgodnie z wyliczeniami:

3603,35 zł brutto (kwota miesięcznego progu uprawniającego do świadczenia wyrównawczego) - 2000,00 zł (wysokość emerytury brutto) = 1603,35 zł (wysokość przysługującego świadczenia wyrównawczego)

przysługuje jej świadczenie wyrównawcze w wysokości 1603,35 zł.

Ile wynosi świadczenie pieniężne dla działacza opozycji w 2025 roku?

Osoba posiadająca status działacza opozycji antykomunistycznej, oprócz świadczenia wyrównawczego, może otrzymać również świadczenie pieniężne wypłacane przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, które wynosi 1878,91 zł - dokładnie tyle, ile brutto wynosi 13. emerytura. Co ważne, świadczenie pieniężne jest wolne od podatku oraz nie jest wliczane do dochodu wyliczanego na potrzeby pomocy społecznej.

Emeryt z przykładu powyżej, który otrzymuje emeryturę w wysokości 2000 zł brutto oraz świadczenie wyrównawcze w wysokości 1603,35 zł „na rękę” ma 3064,29 zł. Po dodaniu świadczenia pieniężnego kwota, jaka pojawiać się będzie co miesiąc na jego koncie wyniesie 4943,20 zł:

3064,29 zł netto (emerytura + świadczenie wyrównawcze) + 1878,91 zł (świadczenie pieniężne) = 4943,20 zł

Jak złożyć wniosek o świadczenie wyrównawcze dla działacza opozycji?

Aby otrzymać świadczenie wyrównawcze dla działacza opozycji antykomunistycznej, należy:

• uzyskać decyzję potwierdzającą status działacza opozycji lub osoby represjonowanej – wydawaną przez Urząd do Spraw Kombatantów;
• złożyć wniosek na druku ER-SWA o świadczenie wyrównawcze we właściwej jednostce ZUS;
• dołączyć wymagane dokumenty – w szczególności decyzję o statusie oraz dokumenty potwierdzające wysokość obecnych świadczeń.

Jak złożyć wniosek o świadczenie pieniężne dla działacza opozycji?

Wniosek o świadczenie pieniężne dla działacza opozycji składa się do Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Druk do pobrania dostępny jest na stronie kombatanci.gov.pl.