Kiruna – żelazne miasto, które zapada się pod ziemię [ZDJĘCIA]

1 Szwedzkie miasto Kiruna może niebawem zapaść się pod ziemię. Wszystko przez największą na świecie kopalnię rudy żelaza, która działa w tym rejonie. Jedynym ratunkiem jest przeniesienie całego miasta 3 kilometry na wschód. Jak żyje się w "stalowym" miasteczku, dlaczego bogate złoża metalu mogą spowodować kataklizm i jak będzie wyglądać nowa Kiruna po wielkiej przeprowadzce? Zapraszamy do galerii.

2 Gdyby nie kopalnia żelaza, Kiruna w ogóle by nie istniała. To wokół przemysłu wydobywczego skupia się życie w tym szwedzkim miasteczku, położonym w odległości 140 km od koła podbiegunowego. Miasto zostało założone przez państwowy koncern wydobywczy Luossavaara-Kiirunavaara AB (LKAB) w 1900 roku, jednak zaczęło się rozwijać dopiero po tym, jak LKAB doprowadził do miasteczka linię kolejową (1903 r.). Dla spółki było to tak wielkim wydatkiem, że cudem uniknęła bankructwa. Ostatecznie kolej okazała się jednak bardzo opłacalną inwestycją.

3 Dziś należąca do koncernu kopalnia żelaza w Kirunie odpowiada za wydobycie około 90 proc. produkcji tego metalu w Europie. Rocznie wydobywa się tu 26 mln ton rudy żelaza. Złoża rudy żelaza znajdujące się pod ziemią mają długość 4 km, grubość około 80-120 metrów i znajdują się na głębokości sięgającej 2 km. Sama kopalnia w dużym stopniu napędzała rewolucję przemysłową w Europie i pomagała budować państwo dobrobytu w Szwecji.

4 Złoża magnetytu znajdujące się pod Kiruną wytwarzają potężne pole magnetyczne i powodują, że występują tu tzw. lokalne anomalie magnetyczne, czyli różnice między natężeniem pola magnetycznego w tym regionie, a średnim ziemskim polem magnetycznym. Na zdjęciu: Kiruna, osiedle mieszkalne w pobliżu kopalni rudy żelaza

5 W 2004 roku stało się jasne, że kopalnia żelaza i miasto nie mogą dłużej istnieć tuż obok siebie. Ruda żelaza była wydobywana z coraz głębszych poziomów, górniczy sprzęt kopał tunele pod kątem 60 stopni, niebezpiecznie zbliżając się do miasta. Koncern LKAB podjął decyzję, że trzeba przenieść centrum miasta, w przeciwnym wypadku budynki i ulice bardzo szybko zaczną pękać. Ludność nie protestowała. Koncern LKAB zapewnia im przecież pracę i jest architektem sukcesu gospodarczego miasteczka. Jak pisze Guardian, przez następne 10 lat mieszkańcy Kiruny żyli w ciągłej niepewności, bali się podejmować ważne życiowe decyzje, takie jak zakup nowego domu, czy otwieranie nowego biznesu. Na zdjęciu: wizualizacja nowego centrum Kiruny, źródło: White architects.

6 Dopiero teraz władze miasta ujawniły szczegółowy plan gigantycznej operacji, jaką jest przeniesienie całego miasta na bezpieczną odległość 3 kilometrów na wschód. Przeprowadzka samego centrum ma się zakończyć w 2033 roku. Architektem odpowiedzialnym za projekt nowego placu miejskiego jest Duńczyk Henning Larsen. Na zdjęciu: plan poszczególnych etapów rozwoju nowej Kiruny źródło: White architects

7 20 kluczowych dla miasta budynków ma być demontowanych po kawałku, tak by jak największą część materiałów z ich rozbiórki użyć do ich ponownego „montażu” w nowej lokalizacji. Podobnie będzie z historycznym kościółkiem z 1912 roku, który teraz stanie w nowym miejskim parku i zabytkową wieżą zegarową, która tak jak teraz górować będzie nad ratuszem. Powstanie tu też m.in. nowy dworzec, centrum turystyczne, szkoła, basen i biblioteka. Miasto ma być ogrzewane energią wytwarzaną przez działalność górniczą i turbinami wiatrowymi. Na zdjęciu: wizualizacja nowego centrum Kiruny, źródło: White architects

8 Spółka LKAB na budowę nowych obiektów użyteczności publicznej przeznaczy 3,74 mld koron szwedzkich, czyli około 1,6 mld zł. Mieszkańców Kiruny najbardziej niepokoi jednak kwestia nowych mieszkań. Spółka LKAB zobowiązała się, że zwróci mieszkańcom równowartość ich dotychczasowych domów powiększoną o 25 proc., jednak ludzie martwią się, że pieniądze te nie pokryją kosztów budowy nowych domów. Na zdjęciu wizualizacja nowego centrum Kiruny, źródło: White architects

9 Zdaniem architektów, przeniesienie Kiruny na nowe miejsce to szansa na zbudowanie nowoczesnego, ekologicznego miasta, które będzie przyciągać młodych ludzi atrakcjami kulturalnymi i turystycznymi. Miasto ma się w ten sposób w pewnym stopniu uniezależnić od wydobycia żelaza. Na zdjęciu: wizualizacja nowego centrum Kiruny z lotu ptaka, źródło: White architects