Środki te mają złagodzić wpływ ewentualnego brexitu bez umowy na finansowanie działań w wielu dziedzinach, takich jak badania czy rolnictwo.
W ten sposób UE będzie mogła kontynuować płatności dla brytyjskich beneficjentów za umowy podpisane i decyzje podjęte przed datą opuszczenia Unii przez Wielką Brytanię, pod warunkiem że kraj ten będzie kontynuował wpłaty uzgodnione w budżecie unijnym na 2019 rok. Parlament Europejski wydał zgodę na te przepisy awaryjne 17 kwietnia 2019 roku.
„Brexit bez umowy nie zmienia podstawowej zasady, zgodnie z którą UE-27 i Wielka Brytania powinny honorować wspólnie podjęte zobowiązania finansowe. Uzgodnione dziś środki pomogą to zapewnić. Ochronią one Brytyjczyków i brytyjskie podmioty oraz oszczędzą ewentualnych niedogodności innym odbiorcom unijnych środków” – poinformował we wtorek Mika Lintila, minister finansów Finlandii, która sprawuje obecnie prezydencję w Radzie UE.
W myśl uzgodnionych przepisów awaryjnych Wielka Brytania musi potwierdzić na piśmie, że będzie partycypować w finansowaniu budżetu UE na 2019 rok w przyjętej wersji. Będzie też musiała zaakceptować konieczne kontrole i audyty unijnych programów i działań oraz dokonać pierwszej wpłaty do budżetu UE na okres po wystąpieniu. Dopiero pod tymi warunkami Wielka Brytania i brytyjskie podmioty będą się kwalifikować do otrzymywania finansowania z budżetu UE w 2019 roku.
Gdy Wielka Brytania dokona wpłaty za cały rok 2019, państwo to i brytyjskie podmioty będą mogły korzystać z finansowania z budżetu UE. Wyjątkiem są szczególne przypadki związane z bezpieczeństwem czy utratą przez Wielką Brytanię członkostwa w Europejskim Banku Inwestycyjnym.
Ponadto powyższe środki awaryjne pozwolą na kontynuowanie wypłat dla beneficjentów, którzy znajdują się w państwach członkowskich UE, ale ich kwalifikowalność zależy od przynależności Wielkiej Brytanii do UE. Warunkiem pozostaje jednak to, czy odnośne umowy zostały podpisane, a decyzje podjęte przed wystąpieniem Wielkiej Brytanii z UE.
Środki awaryjne przestaną obowiązywać, jeżeli Wielka Brytania zaprzestanie wpłat lub jeżeli w trakcie kontroli i audytów zostaną wykryte znaczne niedociągnięcia.
Nie ma to żadnego wpływu na porozumienie finansowe między UE a Wielką Brytanią – do wynegocjowania w razie brexitu bez umowy. Porozumienie będzie musiało obejmować całość wzajemnych obowiązków wynikających z brytyjskiego członkostwa.
Odkąd Wielka Brytania ogłosiła zamiar brexitu, konsekwentnie stoi na stanowisku, że obie strony powinny realizować zobowiązania finansowe wynikające z całego okresu przynależności Wielkiej Brytanii do UE. Zasada ta została zawarta w projekcie umowy o wyjściu Wielkiej Brytanii z UE, uzgodnionym przez 27 państw członkowskich z rządem brytyjskim w listopadzie 2018 roku.
Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)
