Oto najważniejsze wykresy 2011 roku

Wykres 1. Rentowność dziesięcioletnich obligacji skarbowych wybranych państw przed i po utworzeniu strefy euro

O przyczynach obecnego bałaganu w strefie można mówić godzinami i próbować zilustrować argumenty rozmaitymi statystykami pokazującymi pogłębiające się rozwarstwienie między trzonem a peryferiami strefy euro. Na powyższym wykresie widać, że wspólna waluta na blisko dekadę sprowadziła do wspólnego mianownika gospodarki, od których inwestorzy wcześniej wymagali wysokiej premii za ryzyko. W 2008 r. zaczęła się weryfikacja założeń o integracji unii walutowej, których od kilku lat nikt nie śmiał kwestionować. Dziś Niemcy płacą inwestorom za udzielenie długoterminowej pożyczki odsetki rzędu 2 proc. rocznie, a od innych rynek wymaga, podobnie jak w latach 90. ubiegłego wieku, dwucyfrowej premii.

>>> Czytaj też: Zobacz, jak będzie wyglądał światowy układ gospodarczych potęg w 2020 roku

Wykres2. Bezpieczne wyspy toną – coraz mniej instrumentów z najwyższym ratingiem.

Trzeci nadzwyczajny program amerykańskiego banku centralnego pogłębił rozpoczętą w 2008r. tendencję zatapiania bezpiecznych wysp. Pierwszy etap tego trendu polegał na odbieraniu najwyższych ratingów papierom opartym o kredyty hipoteczne, które nie zasługiwały na ocenę AAA. Drugi to nacjonalizacja Freddie Mac i Fannie Mae, które odpowiadały za dużą część dostępnych na rynku obligacji z najwyższym ratingiem, a trzeci to trwający obecnie wykup obligacji rządowych przez Fed. Obecnie inwestorzy szukający bezpieczeństwa mają do wyboru niemal wyłącznie obligacje Stanów Zjednoczonych, Niemiec i Francji. Całkiem możliwe, że w 2012 r. to grono zostanie pomniejszone o Francję ze względu na szereg nowych gwarancji udzielonych przez tamtejszy rząd instytucjom finansowym i rozmaitym mechanizmom mającym stabilizować sytuację w strefie euro.

>>> Polecamy: Rosji grozi prawdziwa zapaść: za 40 lat kraj skurczy się o 1/3

Wykres3. Spekulantom dziękujemy – rynek srebra (wykres tygodniowy), kurs EUR/CHF, kurs USD/JPY (wykresy dzienne)

Gorący kapitał tracąc wiarę w euro i inne waluty rynków wschodzących poszukiwał schronienia na rynku metali szlachetnych oraz w państwach, których niezależne banki centralne posiadały wiarygodną historię działalności. Umocnienie jena i franka stało się jednak nie do zniesienia przez oparte na eksporcie gospodarki Szwajcarii i Japonii. Banki centralne interweniując na rynku walutowym mówiły inwestorom: „nie chcemy waszych pieniędzy”, ale zewnętrzne otoczenie sprawiało, że niezwykle kosztowne operacje okazywały się często walką z wiatrakami. Skuteczny sposób na spekulantów znalazł operator jednego z głównych rynków obrotu srebrem – podnosząc koszt inwestowania z dźwignią finansową sprawił, że gorący kapitał przeniósł się na inne rynki.

Wykres 4. Dług skarbowy według terminu zapadalności (w mld EUR)

Spłata krótkoterminowego zadłużenia będzie największym wyzwanie Włoch i Hiszpanii w 2012r. Obecnie na rynku inwestorzy wymagają od nich znacznie większej premii za ryzyko, więc rolowanie długu na kolejne lata staje się znacznie droższe niż przez ostatnią dekadę. Dlatego rozpoczęcie reform finansów państwa, mimo wyrzeczeń i obciążeń przenoszonych na obywateli, nie musi prowadzić do obniżenia zadłużenia. Włochy i Hiszpania muszą w ciągu najbliższych miesięcy spłacić lub odnowić na nowych warunkach zobowiązania przekraczające 450 mld EUR.

Wykres 5: Odlewarowanie amerykańskich konsumentów.

Amerykański rynek nieruchomości wkroczył w fazę stabilizacji, choć ceny domów nie przestały spadać. Gospodarstwa domowe wyciągnęły wnioski z lat 2008-2009 r. i kosztem obniżenia standardu życia przystąpiły do spłaty zaległych zobowiązań. Liczba kredytów zaciągniętych przez gospodarstwa domowe, od których raty nie były spłacane w terminie zmniejszyła się z 35 mln do ok. 25 mln. Można powiedzieć, że tak wygląda odlewarowanie sektora prywatnego (zmniejszenie uzależnienia od obcego kapitału)

Wykres 6. Nowa norma w USA – wysokie bezrobocie na długie lata

Warto zapoznać się z pojęciem „nowej normy” stosowanym coraz częściej przez ekonomistów. Kryje się pod nim niski wzrost gospodarczy na głównych, dojrzałych rynkach, któremu towarzyszyć będzie w najbliższych latach podwyższona stopa bezrobocia, niskie stopy procentowe i stosunkowo wysoka inflacja. Oto przykład USA: gdyby amerykańska gospodarka co miesiąc tworzyła nowe etaty w tempie rekordowego miesiąca ostatniej dekady (472 tys. etatów), stan zatrudnienia sprzed kryzysu przywrócony zostałby „już przed” 2015 r. Gdyby miejsca pracy powstawały w średnim miesięcznym tempie najlepszego roku ostatnich dwóch dekad (321 tys./mc z 1994 r.), normalność powróciłaby ok. 2017r., natomiast przy tempie z najlepszego roku z dekady 2000-2010 (średnio 208 tys. nowych etatów/ms w 2005r.) potrwałoby to do 2024 r.

Nowa norma już zapanowała, choć nie wszyscy jeszcze to akceptują.

Wykres 7. Indeks S&P500 oraz indeks odzwierciedlający na proporcje między opcjami kupna i sprzedaży.

“ Call/put ratio spada cały rok, nie reagując na ostatnią poprawę; wniosek – potencjał spadkowy na rynku akcji w USA jest bardzo ograniczony” – Krzysztof Ojczyk, analityk rynków finansowych DM NOBLE Securities.

Wykres 8. Indeks WIG oraz nakłady inwestycyjne na środki trwałe.

„Mocno zaznaczona wzrostowa fazy cyklu inwestycji (dynamika nakładów na środki trwałe); wniosek – obecna faza spowolnienia i towarzysząca jej giełdowa bessa będą płytkie” – Krzysztof Ojczyk, analityk rynków finansowych DM NOBLE Securities.

Wykres 9. Indeks wartości dolara względem koszyka walut i proporcje długich i krótkich pozycji wśród inwestorów nieinstytucjonalnych.

“Wybicie z kilkunastomiesięcznej formacji oRGR wydaje się przemawiać za dalszym umocnieniem dolara, jednocześnie jednak kapitał spekulacyjny ma już tak wysokie zaangażowanie po długiej stronie rynku, jak w szczycie z czerwca 2010; wniosek – należy mocno liczyć się z możliwością zanegowania wybicia w górę” – Krzysztof Ojczyk