Przedsięwzięcia z obszarów uznanych za inteligentne specjalizacje regionu mogą być preferowane przy udzieleniu wsparcia z unijnych funduszy. W wyniku przeprowadzonej w ciągu minionego roku analizy, samorząd woj. śląskiego zaproponował aktualizację listy specjalizacji poprzez dołączenie do niej dwóch kolejnych obszarów. Formalną decyzję w tej sprawie podejmie w poniedziałek Sejmik Woj. Śląskiego.
Zgodnie z kryteriami europejskimi, tzw. zielona gospodarka zmierza ku lepszemu gospodarowaniu zasobami, wykorzystaniu instrumentów gospodarczych sprzyjających ochronie środowiska, wspieraniu innowacyjnych projektów, zwiększeniu efektywności polityki gospodarki wodą i odpadami oraz rozwoju zrównoważonej konsumpcji i produkcji. W tej kategorii mieszczą się m.in. odnawialne źródła energii, ochrona bioróżnorodności, technologie czystej produkcji, efektywność energetyczna i materiałowa oraz społeczna odpowiedzialność biznesu.
Przemysły wschodzące to nowe lub istniejące sektory gospodarki i łańcuchy wartości, które rozwijają się w nowe gałęzie przemysłu, przyszłościowe dla rozwoju regionu. Wśród nich są tzw. przemysły kreatywne, łączące gospodarkę z kulturą i technologią oraz działalność artystyczną z przedsiębiorczością. Ponadto do przemysłów wschodzących zaliczane są takie obszary jak mobilność i usługi mobilne, tzw. medycyna spersonalizowana, ekoprzemysły (skoncentrowane na problematyce ochrony środowiska) oraz przemysły morskie.
Weryfikację listy inteligentnych specjalizacji woj. śląskiego oraz związanej z nią regionalnej strategii innowacji przeprowadzono zgodnie z opracowanymi przez Komisję Europejską założeniami tzw. Procesu Przedsiębiorczego Odkrywania - jest on pomyślany tak, by ocena trafności regionalnych priorytetów pod względem dostosowania do potrzeb regionu wynikała przede wszystkim z oddolnej oceny, dokonanej na poziomie przedsiębiorców, przy wsparciu ekspertów.
W Procesie Przedsiębiorczego Odkrywania śląskich samorządowców wspierali naukowcy z Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach. Badacze skupili się m.in. na poszukiwaniu „obszarów przewag”, w których region może konkurować na zewnątrz. Na postawie wielu wskaźników, w tym danych statystycznych, a także oceny potencjału w różnych dziedzinach oraz sugestii interesariuszy (czyli przede wszystkim przedsiębiorców) wypracowano rekomendacje, które mają teraz przełożyć się na regionalną politykę innowacyjną.
Obowiązujące dotąd trzy inteligentne specjalizacje - medycyna, energetyka i technologie informacyjno-komunikacyjne - zapisane w Regionalnej Strategii Innowacji Woj. Śląskiego na lata 2013–2020 (czyli rodzaju programu transformacji gospodarczej regionu w określonych kierunkach) powstały na bazie określonych już wcześniej specjalizacji regionalnych, jakie znalazły się w Programie Rozwoju Technologii Woj. Śląskiego 2010-2020.
Były to wówczas: technologie medyczne, technologie dla energetyki i górnictwa, technologie dla ochrony środowiska, technologie informacyjne i telekomunikacyjne, produkcja i przetwarzanie materiałów, transport i infrastruktura transportowa, przemysł maszynowy, samochodowy, lotniczy i górniczy, a także nanotechnologie i nanomateriały. Później dziedziny te skupiono w trzech głównych grupach. Niedawne analizy wskazały natomiast na potrzebę aktualizacji listy o dwie nowe dziedziny. Eksperci uznali, iż ułatwienie możliwości pozyskiwania środków na przedsięwzięcia w tych sektorach może pobudzić ich rozwój, a tym samym zdynamizować gospodarkę całego regionu.
Zaktualizowana lista inteligentnych specjalizacji ma obowiązywać jeszcze w trwającej unijnej perspektywie finansowej 2014-2020, ale przede wszystkim w kolejnej, określanej jako perspektywa "2021 plus". (PAP)
autorzy: Marek Błoński, Mateusz Babak
