"Chiny dopuściły do tej wojny. Chiński rząd ponosi za nią odpowiedzialność. Wolą udawać, że nie podejmują żadnych decyzji, że wszystkie decyzje podejmują Amerykanie. Jednak w przypadku tej wojny USA próbowały powstrzymać jej wybuch, ale im się nie udało. Chińczycy natomiast mieli taką możliwość, lecz nie próbowali. I pozwolili Putinowi na jej rozpoczęcie" - powiedział Snyder.
"Gdy już się rozpoczęła, nadal mogli ją powstrzymać, ale po prostu pozwolili, by się toczyła. Jest to więc wojna Chin, Chiny ponoszą fundamentalną odpowiedzialność za tę wojnę" - dodał.
Zapytany, czy w istocie Chińczycy mogli powstrzymać wojnę na Ukrainie rozmawiając z Putinem, historyk odparł, że nie sądzi, by Putin był zdolny do podejmowania decyzji na tak wielką skalę. Dodał, że Chińczycy uwierzyli w wersję zakładającą, że wojna potrwa trzy dni i że skończy się na tyle szybko, że Zachód nie zdąży nic zrobić.
"Chiny postrzegają Rosję jak swego rodzaju kolonię, nie pomagają jej w chwili obecnej, bardziej troszczą się o swoich amerykańskich konsumentów" - podkreślił.
Według Snydera dla Chin korzystne jest rozwiązanie, że Rosja wyjdzie z wojny osłabiona.
"To tylko wzmocni kontrolę nad nią. W dłuższej perspektywie Chiny chcą eksploatować rosyjskie zasoby, a ta woja ułatwia im tylko drogę do tego celu" - zaznaczył.
Snyder powiedział również, że przez ostatnie 30 lat ludzie byli przekonani, że wolność i demokracja należy się wszystkim automatycznie, lecz jest to myślenie błędne.
"Świat może istnieć bez demokracji. USA mogą przestać być demokracją. Jeżeli Rosja wygra tę wojnę – choć nie myślę, by mogła ją wygrać, ale gdyby się tak zdarzyło, to wówczas powstanie zagrożenie dla europejskich demokracji. A Chiny aktywnie działają przeciwko demokracji" - powiedział.
"Dlatego gdy Ukraińcy mówią, że walczą za Europę, za Zachód – myślę, że to prawda. Nie macie innego wyjścia – musicie wygrać tę wojnę" - stwierdził historyk.
Dodał też, że obecna wojna jest przełomową chwilą nie tylko dla Ukrainy, Rosji, czy Europy, ale jest przełomowa dla całej idei demokracji. Ukraińcy głośno mówią o wartościach i jeżeli przegrają, stracony dla demokracji nie zostanie po prostu jeden kraj, lecz sens tego, że warto bronić pewnych wartości.
"W tej wojnie idzie o zachowanie tych wartości, o zatrzymanie Rosji, lecz także o to, że możliwy jest lepszy świat" - podkreślił Snyder w rozmowie z Ukrainską Prawdą. "Chińczycy i Rosjanie uważają, że historia jest po ich stronie. Myślą, że wszystko, co robimy, jest dla nich puste, obłudne i naiwne" - dodał.
Timothy Snyder to amerykański historyk, profesor Uniwersytetu Yale. Specjalizuje się w zakresie historii nowożytnego nacjonalizmu oraz dziejów Europy Środkowej i Wschodniej. Współpracował z uniwersytetami w Paryżu, Wiedniu, Warszawie, Pradze i Uniwersytetem Harvarda. Włada biegle językiem polskim.
sm/ mal/
