Spółki osobowe to jedna z najpopularniejszych form prowadzenia działalności gospodarczej przez podatników. W przypadku np. spółki cywilnej, która w praktyce jest dość często formą prowadzenia działalności, spółką określa się zawartą na piśmie umowę wspólników, przez którą, w myśl przepisów Kodeksu cywilnego, zobowiązują się oni dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, jak również do wniesienia wkładu na poczet majątku jednostki gospodarczej. Należy przy tym pamiętać, iż wspólnicy z zasady odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Można zatem powiedzieć, że podstawą istnienia spółek osobowych jest więź łącząca wspólników.
Choć spółka nie jest podatnikiem, w pierwszej kolejności ustala się wartość jej dochodu
W przeciwieństwie do podmiotów kapitałowych, spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej. Oznacza to, że jednostka gospodarcza nie może być samodzielnym podatnikiem podatku dochodowego, w związku z czym każdy ze wspólników jest zobowiązany indywidualnie rozliczyć się z organem podatkowym z tytułu uzyskanego przez siebie udziału w zysku spółki. W tym celu najpierw należy ustalić wartość dochodu, jaki wygenerowała spółka, tak jakby to ona była podatnikiem. W następnej kolejności , ustala się dochód poszczególnych wspólników, stosując przy tym zasadę proporcji, wynikającą z prawa do udziału w zysku spółki. Dopiero od tak ustalonej kwoty określa się wartość zobowiązania podatnika względem organu podatkowego.
Podział zysku nie zawsze zależny od wielkości faktycznego udziału w spółce
Jak już zostało wspomniane, przychody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną, w tym przypadku w spółce osobowej, u każdego wspólnika z zasady określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. Warto przy tym zwrócić uwagę na to, iż w przypadku braku dodatkowych uwarunkowań, przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.
Inaczej sprawa wygląda w przypadku, gdy w treści umowy spółki zostanie zawarta klauzula określająca inne zasady, według których dzielony będzie zysk, stanowiąca tym samym klucz podziału wypracowanego przychodu. Określenie udziału w zyskach dla poszczególnych wspólników w umowie spółki wydaje się być zatem dość ważne z punktu widzenia prawa podatkowego.
Ponadto istotnym wydaje się, aby podkreślić, że powyższe zasady mają zastosowanie również w odniesieniu do kosztów uzyskania przychodów, jak również strat. Można zatem założyć, ze poniesione koszty będą podlegały analogicznemu podziałowi pomiędzy wspólników.
