"Wyniki obecnej rundy badania wskazują na duży wzrost zainteresowania pozostaniem w Polsce na stałe wśród przebywających tu obywateli Ukrainy. Co prawda różnią się one znacząco w zależności od tego czy na to pytanie odpowiadali imigranci przedwojenni czy uchodźcy, co do zasady jednak, wśród jednych i drugich odsetek osób widzących siebie na stałe w Polsce wzrósł w stosunku do wcześniejszych badań. Wśród imigrantów przedwojennych wynosi on obecnie ponad 50 proc., a wśród uchodźców około 20 proc. Szczególnie w przypadku tych pierwszych można mówić o zmianie charakteru imigracji z cyrkulacyjnej na osiedleńczą" - czytamy w raporcie "Sytuacja życiowa i ekonomiczna migrantów z Ukrainy w Polsce - wpływ pandemii i wojny na charakter migracji w Polsce. Raport z badania ankietowego".
Wyjazd na Zachód deklaruje 2 proc. uchodźców
Dłużej niż rok chce pozostać w Polsce 14 proc. uchodźców i 11 proc. imigrantów przedwojennych, zaś krócej niż rok - z zamiarem powrotu na Ukrainę - odpowiednio: 15 proc. i 3 proc. Wyjazd na Zachód w perspektywie krótszej niż rok deklaruje 2 proc. uchodźców i 1 proc. imigrantów.
"Co ciekawe, w chwili badania około 60 proc. spośród imigrantów przedwojennych przebywało w Polsce od 2019 r. lub dłużej, co nie jest bez znaczenie, jeśli chodzi o wytworzenie relacji emocjonalnych i ekonomicznych z Polską. Dlatego też długość dotychczasowego pobytu w Polsce może być jednym z czynników wpływających na ich dalsze plany. Duża rolę odegrały tu też zapewne wydarzenia z ostatnich lat, takie jak epidemia COVID-19 oraz wybuch wojny, które miały znaczący wpływ na możliwość i chęć przemieszczania się między Polską i Ukrainą oraz na wprowadzenie szeregu rozwiązań prawnych umożliwiających obywatelom Ukrainy legalny długi pobyt w Polsce" - czytamy dalej w raporcie.
Tęsknota za rodziną i domem
Najczęściej zgłaszanym powodem chęci powrotu do kraju była tęsknota za rodziną i domem, wskazywana zarówno przez połowę imigrantów przedwojennych (54 proc.), jak i uchodźców (49 proc.). Kolejnym równie ważnym argumentem jest wiara w szybki koniec wojny (odpowiednio: 40 proc. i 47 proc.). Dla pewnej części respondentów, głównie uchodźców (13 proc. wobec 7 proc. imigrantów), argumentem przemawiającym za wyjazdem z Polski jest stabilizacja sytuacji wojennej w regionie, z którego pochodzą oraz chęć edukowania dzieci w kraju pochodzenia. Dla tej grupy osób problem stanowi także brak pracy w Polsce, podczas gdy imigranci przedwojenni praktycznie nie wskazywali tej odpowiedzi (odpowiednio: 9 proc. wobec 2 proc.), podał także bank centralny.
Badanie ankietowe odbyło się w okresie od 26 września do 18 listopada 2022 r. Dotyczyło dorosłych migrantów z Ukrainy, zarówno migrantów przedwojennych (osób, które przyjechały do Polski przed 24 lutego 2022 r.) jak i uchodźców. Założono, że reprezentacja w każdej z grup będzie wynosiła po minimum 40 proc. W celu zapewnienia lepszej reprezentatywności badania ankiety zostały przeprowadzone w 16 miastach wojewódzkich Polski, a także mniej-szych miejscowościach (po 1 do 2 mniejszych miejscowości w każdym województwie).
Badanie realizowano za pomocą kwestionariuszy opracowanych w językach ukraińskim, rosyjskim lub polskim. W sumie zrealizowano 3 934 ankiet.