5000 zł kary na działkach ROD. Oto 9 najczęstszych przewinień użytkowników

Ogrody działkowe cieszą się ogromną popularnością, szczególnie w dużych miastach, gdzie zielona przestrzeń jest na wagę złota. Jednak użytkowanie działki w ROD wiąże się z konkretnymi obowiązkami i zakazami. Nie są to miejsca, gdzie można robić, co tylko nam się podoba. Nieprzestrzeganie przepisów może skutkować nie tylko grzywną sięgającą 5 tys. zł, ale również wypowiedzeniem umowy dzierżawy bez prawa do odszkodowania. W tym artykule omawiamy szczegółowo, czego nie wolno robić na działce ROD w 2025 roku, jakie kary grożą za naruszenia oraz jakich zasad trzeba przestrzegać, by nie stracić prawa do użytkowania działki.

Zakaz zamieszkiwania na działce ROD

Zgodnie z art. 12 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, surowo zabronione jest stałe zamieszkiwanie na terenie działki ROD. Przepisy nie podają jednoznacznej definicji „zamieszkiwania”, ale praktyka sądowa oraz interpretacje prawne wskazują, że chodzi o takie korzystanie z działki, które wykracza poza cele rekreacyjne czy ogrodnicze. Jeśli działka staje się miejscem codziennego bytowania – np. jest pod stałym adresem zameldowania, odbierana jest tam korespondencja, a użytkownik przebywa tam przez większość dni w roku – może to zostać uznane za naruszenie prawa.

W praktyce dopuszczalne jest krótkotrwałe nocowanie – np. weekendy, urlopy czy sezonowe przebywanie – o ile nie wiąże się to z trwałym przeniesieniem życia na działkę. Problemem może być np. wyposażenie altany w pełnowymiarowe instalacje sanitarne, sprzęty AGD, meble mieszkalne czy budowanie domów całorocznych pod pozorem altan. Takie działania mogą być ocenione jako próba obejścia przepisów.

➡️ Możliwe konsekwencje

Upomnienie ze strony zarządu ROD, a w przypadku braku reakcji – wypowiedzenie umowy dzierżawy. W skrajnych przypadkach, jeśli użytkownik nie opuści działki, sprawa może trafić do sądu.

➡️ Kary

Brak ustawowej grzywny, ale działkowiec może zostać zmuszony do opuszczenia działki bez prawa do odszkodowania za naniesione ulepszenia. Utrata działki może nastąpić z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia.

Nielegalne budowy i samowole na ROD – co można, a czego nie?

Na terenach Rodzinnych Ogrodów Działkowych dopuszczalne są tylko określone formy zabudowy. Najczęściej działkowicze chcą postawić altanę – i tu prawo daje taką możliwość, ale w bardzo ścisłych granicach. Zgodnie z przepisami, altana w ROD nie może przekraczać 35 m² powierzchni zabudowy (liczonej po obrysie ścian zewnętrznych), a jej wysokość nie może być większa niż 5 metrów w przypadku dachu stromego i 4 metrów przy dachu płaskim. Do tego można dobudować taras, ganek lub werandę, ale ich łączna powierzchnia nie może przekraczać 12 m² – i nie wlicza się do metrażu altany.

Jednak nagminnie dochodzi do samowoli budowlanych. Działkowcy rozbudowują altany ponad dopuszczalne wymiary, budują domy całoroczne, murowane komórki, toalety, a nawet garaże. Takie działania są nie tylko niezgodne z regulaminem ROD, ale i z prawem budowlanym. Szczególnie groźne są samowolne instalacje elektryczne i wodociągowe, które mogą zagrażać bezpieczeństwu innych użytkowników ogrodu.

➡️ Możliwe konsekwencje

• Nakaz rozbiórki obiektu budowlanego wydany przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego,
• Utrata prawa do działki na mocy wypowiedzenia umowy dzierżawy (zgodnie z art. 36 ustawy o ROD),
• Obciążenie kosztami przywrócenia terenu do stanu pierwotnego.

➡️ Kary

• Grzywna za samowolę budowlaną – zgodnie z Kodeksem wykroczeń i Prawem budowlanym – może wynieść od 500 zł do 5 000 zł,
• Jeśli budowa zagraża bezpieczeństwu lub łamie przepisy sanitarne – sprawa może trafić do prokuratury, a kara może objąć także ograniczenie wolności.

Zaśmiecanie i spalanie odpadów na działkach ROD

Utrzymanie czystości na terenie rodzinnych ogrodów działkowych to nie tylko kwestia estetyki, ale również obowiązek prawny wynikający z regulaminu ROD i przepisów ogólnych dotyczących ochrony środowiska. Działkowcy mają obowiązek odpowiedniego gospodarowania odpadami, co oznacza m.in. segregację śmieci, korzystanie z wyznaczonych pojemników oraz usuwanie odpadów we własnym zakresie, jeśli nie są objęci zorganizowanym systemem odbioru odpadów.

Jednym z najczęstszych przewinień jest nielegalne spalanie odpadów – zarówno komunalnych, jak i organicznych, takich jak liście, gałęzie czy trawa. Choć wielu działkowców uważa, że spalanie bioodpadów to naturalna metoda pozbywania się zielonych resztek, prawo jest w tej kwestii jednoznaczne. Zgodnie z Regulaminem ROD oraz przepisami ustawy o odpadach, spalanie jakichkolwiek odpadów na terenie działki jest zabronione. Dym może zagrażać zdrowiu innych działkowców, prowadzić do konfliktów sąsiedzkich i zanieczyszczać powietrze. Zakaz ten obowiązuje niezależnie od pory roku i lokalnych zwyczajów.

➡️ Możliwe konsekwencje

• Pouczenie lub pisemne upomnienie ze strony zarządu ogrodu,
• Wypowiedzenie umowy dzierżawy działki na podstawie art. 36 ustawy o ROD,
• Zgłoszenie do Straży Miejskiej lub Policji,
• Powiadomienie właściwego wydziału ochrony środowiska.

➡️ Kary

• Mandat karny do 500 zł za śmiecenie lub niewłaściwe składowanie odpadów (art. 145 KW),
• Grzywna do 5 000 zł lub kara nagany za spalanie odpadów (art. 191 ustawy o odpadach),
• Możliwość skierowania sprawy do sądu grodzkiego, jeśli sprawca działa uporczywie lub notorycznie.

Zwierzęta na działce ROD – zakaz hodowli

Choć rodzinne ogrody działkowe są miejscem rekreacji i odpoczynku, nie oznacza to, że działka może służyć jako miejsce stałego przebywania zwierząt domowych lub hodowlanych. Zgodnie z Regulaminem ROD i ogólnymi zasadami korzystania z działki, obowiązują surowe ograniczenia dotyczące obecności i przetrzymywania zwierząt.

• Zabronione jest trzymanie na działce zwierząt gospodarskich oraz prowadzenie jakiejkolwiek hodowli – zarówno amatorskiej, jak i profesjonalnej. Oznacza to, że nie wolno utrzymywać kur, królików, gołębi, a także pszczół, o ile nie uzyskano specjalnej zgody zarządu ogrodu na prowadzenie pasieki zbiorowej. Hodowla zwierząt na działce może powodować uciążliwości dla innych użytkowników – w tym nieprzyjemne zapachy, hałas czy zwiększone ryzyko pojawiania się gryzoni lub insektów.
• Zabronione jest także stałe przetrzymywanie psów czy kotów na działce. Działkowiec nie może pozostawić zwierzęcia na działce na dłuższy czas, zwłaszcza bez nadzoru. Wszystkie zwierzęta wprowadzane na teren ROD muszą znajdować się pod pełną kontrolą opiekuna. Psy muszą być prowadzone na smyczy, a większe lub uznane za agresywne – dodatkowo w kagańcu. Niedopuszczalne jest również spuszczanie psa „luźno” na terenie wspólnym, co może stwarzać zagrożenie dla innych użytkowników i ich dzieci.
• Właściciel zwierzęcia ponosi pełną odpowiedzialność za wszelkie szkody wyrządzone przez jego pupila – zarówno na terenie działki, jak i częściach wspólnych ogrodu. W przypadku pogryzienia, zniszczenia roślin czy zakłócania spokoju przez szczekanie – konsekwencje prawne mogą być poważne.

➡️ Możliwe konsekwencje

• Upomnienie od zarządu ogrodu,
• Nakaz usunięcia zwierzęcia z terenu ROD,
• Rozwiązanie umowy dzierżawy działki,
• Zgłoszenie sprawy do inspektoratu weterynaryjnego lub straży miejskiej.

➡️ Kary

• Mandat do 250 zł za wprowadzanie psa bez smyczy lub kagańca (art. 77 KW),
• Grzywna do 1 000 zł lub kara nagany za zakłócanie spokoju przez zwierzęta (art. 51 KW),
• Odszkodowanie cywilne za szkody wyrządzone przez zwierzęta,
• Możliwość postępowania administracyjnego w przypadku prowadzenia nielegalnej hodowli.

Zakłócanie ciszy i porządku na działce ROD

Rodzinne ogrody działkowe to przestrzeń, w której nadrzędną wartością powinien być spokój i wzajemny szacunek między użytkownikami. Regulamin ROD oraz obowiązujące przepisy prawa zabraniają wszelkich działań, które mogą zakłócać ciszę, porządek publiczny lub komfort innych działkowców. Zakazy te obejmują nie tylko działania rażąco uciążliwe, ale też takie, które powtarzają się uporczywie i są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Do niedozwolonych zachowań należy przede wszystkim

• głośne odtwarzanie muzyki,
• używanie urządzeń nagłaśniających czy
• organizowanie hucznych imprez.

Szczególnie istotne jest przestrzeganie zasad w godzinach uznawanych za czas ciszy nocnej (między 22:00 a 6:00), ale także w weekendy i dni świąteczne, kiedy wiele osób korzysta z działki w celach wypoczynkowych.

Zabronione jest również używanie fajerwerków, petard, materiałów pirotechnicznych czy broni pneumatycznej, w tym popularnych replik ASG, wiatrówek i innych urządzeń imitujących broń. Takie działania mogą nie tylko przestraszyć innych użytkowników ogrodu, ale również stanowić realne zagrożenie dla ich bezpieczeństwa – zwłaszcza w przypadku dzieci czy zwierząt.

Zakłócanie porządku może również przybierać mniej oczywiste formy – np. prowadzenie hałaśliwych prac budowlanych w niewłaściwych godzinach, głośne kłótnie, czy nawet uporczywe szczekanie psa, jeśli działkowiec nie sprawuje nad nim odpowiedniej kontroli. Każde rażące naruszenie porządku może skutkować nie tylko upomnieniem, ale także formalnym wypowiedzeniem umowy dzierżawy działki.

➡️ Możliwe konsekwencje

• Ustne lub pisemne upomnienie od zarządu ogrodu,
• Wniosek o rozwiązanie umowy dzierżawy z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia,
• Interwencja policji lub straży miejskiej,
• Postępowanie wykroczeniowe lub administracyjne.

➡️ Kary

• Mandat do 500 zł za zakłócanie ciszy nocnej (art. 51 KW),
• Grzywna do 5 000 zł w przypadku rażącego zakłócania porządku,
• Utrata prawa do użytkowania działki ROD bez odszkodowania – na mocy art. 36 ustawy o ROD,
• Potencjalne roszczenia cywilne ze strony sąsiadów – np. za straty moralne lub szkody wyrządzone przez hałas.

Samochód na działce? Tylko za zgodą

Wjazd pojazdem mechanicznym na teren rodzinnych ogrodów działkowych podlega ścisłym ograniczeniom. Choć wielu działkowców chciałoby dojechać możliwie jak najbliżej swojej altany, przepisy jasno określają, że wjazd samochodem możliwy jest wyłącznie za zgodą zarządu ROD. W większości ogrodów stosuje się specjalne identyfikatory lub karty wjazdowe, a decyzja o ich wydaniu zależy m.in. od infrastruktury wewnętrznej, szerokości alejek czy potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych.

Regulamin ROD zabrania również parkowania samochodów poza wyznaczonymi miejscami, nawet na chwilę. Alejki ogrodowe nie są drogami publicznymi – ich szerokość nie pozwala na swobodny przejazd w przypadku interwencji służb ratowniczych, a blokowanie ich może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia działkowców.

Jednym z najczęściej łamanych zakazów jest mycie, odkurzanie i naprawa pojazdów na działkach. Tego rodzaju działalność nie tylko wpływa negatywnie na środowisko naturalne, ale również burzy charakter rekreacyjno-wypoczynkowy ogrodów. Zanieczyszczenia z detergentów, olejów czy paliwa mogą przedostać się do gleby i wód gruntowych, powodując skażenie. Tereny ROD są objęte różnymi formami ochrony przyrody, co dodatkowo zaostrza konsekwencje takich działań.

➡️ Możliwe konsekwencje

• Pouczenie lub nagana ze strony zarządu,
• Mandat karny od służb porządkowych (policja, straż miejska),
• Skreślenie z listy członków PZD i wypowiedzenie umowy dzierżawy działki,
• Obowiązek przywrócenia terenu do stanu pierwotnego na własny koszt.

➡️ Kary

• Mandat do 500 zł za nielegalne parkowanie lub wjazd bez zgody,
• Grzywna do 1 000 zł za zanieczyszczenie gleby lub prowadzenie nielegalnych prac mechanicznych,
• W skrajnych przypadkach – wypowiedzenie umowy na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy o ROD.

Wycinka drzew i uprawy na działkach ROD - co wolno, a czego nie?

Wielu działkowców traktuje swoją działkę jako przestrzeń w pełni prywatną, co może prowadzić do błędnego przekonania, że mogą swobodnie usuwać drzewa lub zmieniać roślinność według własnego uznania. Tymczasem każda ingerencja w przyrodę na działce – szczególnie dotycząca wycinki drzew i krzewów – podlega restrykcyjnym przepisom prawa.

• Zgodnie z Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, na wycinkę drzewa lub krzewu konieczne jest uzyskanie zezwolenia od właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Obowiązek ten dotyczy również działek położonych w rodzinnych ogrodach działkowych. Co istotne – nie tylko samowolna wycinka, ale nawet przycięcie gałęzi w sposób zagrażający zdrowiu drzewa może zostać uznane za naruszenie przepisów i skutkować nałożeniem kary.
• Niedopuszczalne jest również sadzenie inwazyjnych lub zakazanych gatunków roślin, np. rdestowca ostrokończystego, czeremchy amerykańskiej czy niecierpka gruczołowatego. Rośliny te mogą zdominować ekosystem i negatywnie wpływać na inne uprawy oraz bioróżnorodność w ogrodach.
• W regulaminie ROD znajdziemy także zakaz prowadzenia upraw o charakterze produkcyjnym. Działka rekreacyjna nie może służyć do masowej produkcji warzyw, ziół, owoców czy kwiatów z zamiarem sprzedaży. Niedozwolone jest również zwężanie alejek poprzez niekontrolowane rozrastanie się roślinności – co może utrudniać przejście innym użytkownikom lub pojazdom technicznym.

➡️ Możliwe konsekwencje

• Nakaz przywrócenia terenu do stanu pierwotnego,
• Obowiązek nasadzenia zastępczego,
• Kary pieniężne administracyjne,
• Wypowiedzenie umowy dzierżawy działki.

➡️ Kary

• Grzywna do 5 000 zł za nielegalną wycinkę drzewa,
• Dodatkowe opłaty administracyjne wyliczane na podstawie obwodu pnia drzewa,
• Kara do 1 000 zł za sadzenie zakazanych gatunków,
• Rozwiązanie umowy dzierżawy na podstawie art. 36 ust. 3 pkt 1 ustawy o ROD – za rażące naruszenie regulaminu ogrodu.

Kiedy można stracić działkę ROD? 4 najczęstsze powody

Posiadanie działki w ROD wiąże się nie tylko z prawem do jej użytkowania, ale także z obowiązkiem przestrzegania szczegółowych regulacji, które zostały określone w ustawie oraz regulaminach ogrodów działkowych. Naruszenie tych przepisów może prowadzić do utraty działki, a tym samym do jej zwrotu bez prawa do odszkodowania. Warto więc wiedzieć, kiedy i za jakie przewinienia działkowcy mogą stracić prawo do użytkowania swojej działki.

Zgodnie z art. 36 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, umowa dzierżawy działki może zostać wypowiedziana w przypadku

• rażącego łamania regulaminu,
• niszczenia infrastruktury ogrodu,
• zalegania z opłatami przez dłuższy czas
• udostępniania działki osobom trzecim.

Każdy z tych przypadków może skutkować wypowiedzeniem umowy i utratą działki, a sam proces nie zawsze wiąże się z wcześniejszymi ostrzeżeniami. Zanim jednak umowa zostanie rozwiązana, działkowiec otrzymuje upomnienie z określonym terminem na poprawę sytuacji. Jeśli ten termin nie zostanie dochowany, zarząd ogrodu ma prawo rozwiązać umowę z miesięcznym okresem wypowiedzenia.