7000 zł na pogrzeb i jeszcze 2000 zł ekstra. Co zmieniają przepisy na 2026 rok?

Od 1 stycznia 2026 roku wejdą w życie nowe przepisy dotyczące zasiłków celowych przyznawanych na pokrycie kosztów pogrzebu. Największa zmiana? Zniknie kryterium dochodowe. Oznacza to, że z pomocy skorzysta znacznie więcej osób niż dotychczas. W artykule wyjaśniamy, komu przysługuje 2000 zł, kiedy można złożyć wniosek oraz co na to samorządy i eksperci.

Zasiłek celowy 2000 zł – nowe zasady od 2026 r.

Rząd 25 marca 2025 roku przyjął projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja zakłada, że od 1 stycznia 2026 roku zasiłek celowy na pokrycie nadzwyczajnych kosztów pogrzebu będzie przyznawany:

• niezależnie od dochodu,
• bez górnej granicy kwoty,
• z możliwością zwrotu całości lub części świadczenia, jeśli koszty zostaną pokryte z innych źródeł (np. spadku lub ubezpieczenia).

Celem zmiany jest objęcie wsparciem osób, które z własnej kieszeni pokrywają nietypowe, wysokie koszty pogrzebu, takie jak sprowadzenie zwłok z zagranicy czy długotrwałe przechowywanie ciała w chłodni. W takich przypadkach koszt organizacji pochówku przekracza często 10 tys. zł.

Zasiłek celowy 2000 zł – kto może go otrzymać?

Nowe przepisy przewidują wypłatę zasiłku w wysokości minimum 2000 zł w dwóch sytuacjach:

• gdy po zmarłym nie przysługuje zasiłek pogrzebowy,
• gdy osoba uprawniona do zasiłku pogrzebowego poniosła dodatkowe, nadzwyczajne koszty, których nie można pokryć ze standardowego zasiłku (obecnie 4000 zł, od 2026 roku 7000 zł).

Zasiłek celowy przyznawany będzie przez gminy i miasta na prawach powiatu. Decyzję podejmą ośrodki pomocy społecznej.

Zasiłek pogrzebowy 2026: 7000 zł zamiast 4000 zł

Zmieniają się także zasady dotyczące zasiłku pogrzebowego. Od 1 stycznia 2026 r. wzrośnie on z 4000 zł do 7000 zł. To pierwsza taka zmiana od ponad 13 lat. Dodatkowo zasiłek będzie waloryzowany, jeśli inflacja przekroczy 5%.

Według danych branży funeralnej, rzeczywiste koszty pogrzebu w Polsce wahają się od 8 do nawet 14 tys. zł, w zależności od miejsca, formy pochówku oraz usług dodatkowych. Podwyżka świadczenia nie pokryje całości kosztów, ale znacznie zbliży je do realnych wydatków.

Zasiłek celowy: samorządy ostrzegają przed skutkami finansowymi

Związek Powiatów Polskich (ZPP) krytycznie odnosi się do nowego zadania nałożonego na samorządy. W swojej opinii wskazuje, że:

• rząd nie wskazał źródeł finansowania dla zasiłków celowych,
• nie oszacowano liczby nowych spraw administracyjnych,
• realizacja zadania będzie odbywać się kosztem innych form pomocy, np. dodatku energetycznego czy wsparcia w zakupie leków.

Andrzej Płonka, prezes ZPP, zaznacza: „Nie zaprzeczamy, że takie sytuacje są uzasadnione, ale zadanie nie może być realizowane bezkosztowo”. Projekt nie został też formalnie uzgodniony z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, co może być naruszeniem ustawy z 6 maja 2005 r. Dz.U. z 2024 r. poz. 949.

Odpowiedzialność za zwrot świadczenia. Nowy obowiązek

W odróżnieniu od zasiłku pogrzebowego, zasiłek celowy może być „warunkowo”. Co to znaczy? Jeśli beneficjent otrzyma po czasie spadek lub środki z ubezpieczenia – gmina może zażadać zwrotu świadczenia.

W praktyce oznacza to konieczność informowania OPS o wszelkich przychodach związanych ze śmiercią osoby bliskiej. To zabezpieczenie ma zapobiec nadużyciom i wykorzystaniu zasiłku przez osoby nieuprawnione. Pytanie - czy beneficjenci zasiłków rzeczywiście będą informowali ośrodki pomocy społecznej o dodatkowych przychodach i czy taki obowiązek będzie odpowiednio weryfikowany.

Inne formy pomocy po śmierci osoby bliskiej

Zasiłek celowy to niejedyna forma wsparcia. Poza nim i zasiłkiem pogrzebowym można skorzystać z:

• świadczenia z ubezpieczenia na życie,
• zwrotu kosztów z tytułu umowy pracowniczej (np. w przypadku pracownika zmarłego w czasie pracy),
• dodatku mieszkaniowego, jeśli zgon członka rodziny spowoduje utratę części dochodu,
• wsparcia z funduszu socjalnego (dla emerytów, rencistów, nauczycieli).

Warto też pamiętać o jednorazowym świadczeniu z KRUS, które przysługuje osobom objętym systemem rolniczym. Szczegóły znajdziesz na stronie KRUS.

7000 zł zasiłku pogrzebowego - zmiana, na którą czekano latami

Zasiłek pogrzebowy nie był waloryzowany od 2011 roku. W tym czasie koszty usług funeralnych wzrosły średnio o 60%. Polski Instytut Ekonomiczny w raporcie z 2023 r. wskazał, że przeciętny koszt pochówku w Warszawie to ponad 12 tys. zł. Branża pogrzebowa od lat apelowała o podwyżkę świadczenia i waloryzację.

Zmiany legislacyjne są też odpowiedzią na rosnącą liczbę spraw, w których bliscy musieli samodzielnie finansować koszty pochówku. Coraz częściej dotyczy to osób, które zmarły poza granicami kraju.

Rzetelne źródła:

• Projekt ustawy: ISAP – Dz.U. z 2024 r. poz. 1283
• Informacja o zasiłkach: ZUS – Zasiłek pogrzebowy