Będą zmiany w 800 plus w 2026 roku? Waloryzacja, limity, kryteria dochodowe

Czy świadczenie wychowawcze 800 plus pozostanie w niezmienionej formie w 2026 roku? Coraz więcej głosów pojawia się wokół jego waloryzacji, ograniczenia do rodziców pracujących lub wprowadzenia kryteriów dochodowych. Chociaż Ministerstwo Rodziny zapewnia, że zmian nie planuje, politycy i eksperci mają w tej sprawie własne zdanie. Przeanalizowaliśmy wszystkie najnowsze pomysły oraz dane, by odpowiedzieć na pytanie: co dalej z 800 plus?

Czy 800 plus będzie waloryzowane w 2026 roku?

Partia Razem apeluje o coroczną waloryzację świadczeń 800 plus i 300 plus, na wzór emerytur i rent. Jak wskazuje Adrian Zandberg, w czasach rosnących nierówności społecznych i coraz wyższych kosztów utrzymania, świadczenia rodzinne powinny zyskiwać na wartości wraz z inflacją.

Według wyliczeń dziennika "Fakt", inflacja od momentu wprowadzenia 800 plus w 2024 r. wyniosła 6,52 proc. To oznacza, że realna wartość świadczenia spadła o 50 zł. By utrzymać siłę nabywczą, świadczenie powinno wynosić 852 zł, a przy waloryzacji na poziomie 4,9 proc. w 2026 r. - 895 zł.

W Polsce nie obowiązuje obecnie mechanizm automatycznej waloryzacji świadczeń rodzinnych. Potrzebna byłaby zmiana ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. 2023 poz. 814).

Pomysł PSL: 800 plus tylko dla pracujących rodziców

Kolejny pomysł zmian wokół 800 plus wypłynął ze strony Polskiego Stronnictwa Ludowego. Propozycję ograniczenia świadczenia do rodziców aktywnych zawodowo zgłosił wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz. Argumentuje on, że system socjalny powinien promować pracę, a nie bierność. „Docenienie pracy, ludzi płacących podatki, to powinna być strategia numer jeden” – podkreślał.

Propozycja wywołała falę krytyki, m.in. ze strony posłów partii Razem. Adrian Zandberg nazwał ten pomysł "kuriozalnym" i nieakceptowalnym w sytuacji kurczącego się rynku pracy. Marcelina Zawisza ostrzegła, że w obecnym parlamencie jest większość, która mogłaby zmienić zasady 800 plus.

Stanowisko rządu i resortu rodziny: zmian nie planujemy

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oficjalnie zapewnia, że nie rozważa zmian w programie Rodzina 800 plus. Rzecznik rządu Adam Szłapka potwierdził, że nie trwają żadne prace nad uzależnieniem prawa do świadczenia od aktywności zawodowej rodziców. Nie ma też planów objęcia 800 plus coroczną waloryzacją.

Program w obecnym kształcie przysługuje na dziecko do ukończenia 18. roku życia, niezależnie od dochodu. Dodatkowo objęci są nim również obywatele Ukrainy przebywający w Polsce, zgodnie z ustawą z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy (Dz.U. 2024 poz. 1260). W przypadku tych ostatnich warunkiem otrzymania świadczenia jest realizacja obowiązku szkolnego.

Dlaczego temat zmian w 800 plus wraca?

Świadczenie 800 plus stanowi jedno z głównych narzędzi polityki prorodzinnej, ale jednocześnie generuje ogromne koszty budżetowe. W 2025 roku jego finansowanie kosztowało państwo ponad 63 mld zł.

Eksperci, tacy jak dr Marcin Mrowiec z Grant Thornton, zwracają uwagę, że bez jasno określonych celów i monitorowania efektów, program może stać się nieefektywnym narzędziem redystrybucji. Ekonomiści wskazują na potrzebę racjonalizacji systemu wsparcia rodzin. Z drugiej strony, wszelkie pomysły zmian wokół programu, generują duże kontrowersje, których politycy unikają, obawiając się utraty poparcia. I koło zamyka się.

Dobry Start (300 plus) także bez waloryzacji

Kolejnym rodzajem wsparcia dla rodziców jest jednorazowe świadczenie na zakup wyprawki szkolnej. Świadczenie 300 plus wypłacane jest od 2018 r. raz w roku w ramach programu "Dobry Start". Przez 7 lat nie uległo waloryzacji, a jego realna wartość spadła do około 197 zł.

Zgodnie z wyliczeniami, by odzyskać realną wartość, świadczenie powinno wynosić 457 zł. Gdyby zastosować wskaźnik waloryzacji emerytur i rent na 2026 r. (4,9 proc.), świadczenie powinno wzrosnąć do 470 zł. Koszt programu 300 plus to ok. 1,5 mld zł rocznie. Także w tym przypadku rząd nie przewiduje na razie wprowadzenia waloryzacji.

Jakie inne świadczenia są obecnie waloryzowane?

Które świadczenia są podwyższane co roku o wskaźnik waloryzacji, a które nie? Waloryzacja co roku obejmuje m.in.:

• emerytury i renty (art. 88 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: Dz.U. 2023 poz. 1251),
• dodatek pielęgnacyjny (wzrost od 1 listopada 2024 r. do 330 zł),
• dodatek mieszkaniowy i energetyczny
• świadczenie wspierające
• dodatki do emerytur, np. ryczałt energetyczny, dodatek dla sierot zupełnych, dodatek kombatancki itp.

Brak waloryzacji świadczeń takich jak 800 plus prowadzi do spadku ich siły nabywczej i może pogłębiać nierówności społeczne.

Jak zmieniała się wysokość świadczenia od 2016 roku?

Program 500 plus wprowadzono w 2016 r. W styczniu 2024 r. zastąpiło go świadczenie 800 plus. Przeliczmy, jak zmieniłaby się jego wartość, gdyby był waloryzowany:

• 2016: 500 zł,
• 2024: realna wartość przy inflacji >40% to ok. 355 zł,
• konieczna podwyżka – do minimum 850 zł, by zachować siłę nabywczą.

Brak systemowej waloryzacji to nie tylko problem rodziców, ale też potencjalne wyzwanie dla przyszłej polityki społecznej państwa.