W dobie rosnących kosztów życia seniorzy coraz częściej sięgają po przysługujące im ulgi i zniżki. Oferta dostępna dla osób starszych w Polsce jest szeroka, a skorzystanie z niej może przynieść realne oszczędności sięgające nawet kilkuset złotych miesięcznie. Programy pomocowe obejmują zarówno transport, kulturę, opiekę zdrowotną, jak i edukację czy podatki. W artykule przedstawiamy najważniejsze formy wsparcia dla osób po 60. roku życia.

Ulga podatkowa dla pracujących seniorów

Jedną z najważniejszych form wsparcia jest ulga podatkowa dla aktywnych zawodowo seniorów. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r., kobiety po ukończeniu 60. roku życia i mężczyźni po 65. roku życia, którzy nie pobierają emerytury ani renty, są zwolnieni z podatku dochodowego do wysokości 85 528 zł rocznie.

Zwrot dotyczy dochodów uzyskanych z:

  • pracy na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, spółdzielczy stosunek pracy),
  • umowy zlecenia (z firmami, właścicielami nieruchomości lub przedsiębiorstwami w spadku),
  • działalności gospodarczej (opodatkowanej według skali, liniowo, IP Box lub ryczałtem).

W przypadku przekroczenia powyższego limitu zastosowanie ma dodatkowa kwota wolna od podatku wynosząca 30 000 zł, co daje łączny próg 115 528 zł. Ulga przestaje obowiązywać w momencie rozpoczęcia pobierania emerytury lub renty. To rozwiązanie ma na celu wspieranie aktywności zawodowej seniorów oraz pozwala im zachować większą część zarobionych pieniędzy.

Bezpłatna komunikacja i zniżki na transport

Seniorzy mogą liczyć na istotne oszczędności w codziennym przemieszczaniu się dzięki ulgom na transport. W wielu miastach komunikacja miejska dla osób powyżej 70. roku życia jest całkowicie bezpłatna – wystarczy okazać dowód osobisty.

Przykłady ulg lokalnych:

  • Warszawa: darmowe przejazdy dla osób 70+ (uchwała Rady Miasta),
  • Kraków: przejazdy bez opłat dla seniorów 70+ posiadających Kartę Krakowską lub dowód osobisty,
  • Katowice: osoby 70+ podróżują za darmo (uchwała GZM).

Z kolei PKP Intercity oferuje tzw. Bilet Seniora, który zapewnia zniżkę od 30 do 37 proc. dla osób powyżej 60. roku życia. Z ulgi można skorzystać po okazaniu dokumentu tożsamości ze zdjęciem. Rabat obowiązuje na przejazdy krajowe w 1. i 2. klasie. Dodatkowo seniorzy mogą skorzystać z preferencyjnych warunków zakupu biletów okresowych oraz zniżek w regionalnych przewoźnikach.

Zniżki na loty samolotem – ile wynoszą?

Choć nie wszystkie linie lotnicze oferują ulgi dla osób starszych, seniorzy mają szansę na spore oszczędności, zwłaszcza w przypadku regularnych przewoźników. Polski przewoźnik PLL LOT umożliwia emerytom i osobom powyżej 60. roku życia zakup tańszych biletów – zniżki mogą wynieść od 10 do nawet 25 proc. Upusty obowiązują jednak wyłącznie na specjalnie oznaczoną pulę biletów, dostępnych najczęściej na kierunki takie jak USA, Kanada czy Izrael.

Dodatkowo linia oferuje bezpłatną asystę na lotnisku, a w razie potrzeby także transport na pokład specjalnym wózkiem czy pomoc w zajęciu miejsca. Warto też pamiętać, że niezależnie od wieku, tańsze bilety LOT-u można znaleźć w każdą środę – to dobra okazja do planowania podróży z wyprzedzeniem. Niestety, tanie linie jak Ryanair czy Wizz Air zazwyczaj nie przewidują stałych ulg dla seniorów, choć sporadycznie pojawiają się promocyjne akcje, np. z okazji Dnia Babci i Dziadka.

Ulgi zdrowotne i darmowe leki dla seniorów

Seniorzy po ukończeniu 65. roku życia mają prawo do bezpłatnych leków znajdujących się na wykazie ogłoszonym przez Ministra Zdrowia. Lista ta jest regularnie aktualizowana i dostępna na stronie Ministerstwa Zdrowia. Bezpłatne są przede wszystkim leki stosowane w leczeniu chorób wieku podeszłego – m.in. kardiologicznych, reumatologicznych czy urologicznych.

Dodatkowe wsparcie obejmuje:

  • rabaty w prywatnych placówkach medycznych (ustalane indywidualnie),
  • ulgę rehabilitacyjną – umożliwia odliczenie od podatku kosztów sprzętu rehabilitacyjnego, pobytu w zakładach opiekuńczo-leczniczych i innych usług, jeśli senior ma odpowiednie orzeczenie.

Warto też zapytać w swojej gminie o możliwość uzyskania dopłat do leków. Niektóre samorządy wprowadzają tzw. programy lekowe dla seniorów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Kwota oraz zasady tych programów ustalane są indywidualnie przez władze lokalne.

Abonament RTV bez opłat: jak skorzystać z ulgi?

Zwolnienie z opłat za abonament RTV przysługuje automatycznie osobom, które ukończyły 75 lat – nie muszą one składać żadnych wniosków. Poczta Polska sama weryfikuje wiek na podstawie danych z rejestru PESEL (na mocy ustawy o opłatach abonamentowych z 2005 r.).

Dla seniorów po 60. roku życia, którzy są emerytami i których świadczenie nie przekracza 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia (w 2024 r. – 4090,86 zł brutto miesięcznie), również przewidziano ulgę. Aby z niej skorzystać, należy:

  • udać się do urzędu pocztowego,
  • przedstawić dowód osobisty,
  • przedłożyć dokument potwierdzający wysokość emerytury,
  • wypełnić formularz zgłoszeniowy.

Zwolnienie obowiązuje od miesiąca złożenia wniosku i dotyczy zarówno radia, jak i telewizji.

Karta Seniora i Ogólnopolska Karta Seniora: czym się różnią?

Seniorzy mogą korzystać z dwóch rodzajów kart uprawniających do zniżek. Chodzi o Kartę Seniora oraz Ogólnopolską Kartę Seniora - nazwy brzmią prawie identycznie, ale w rzeczywistości są to dwa różne dokumenty uprawniające do konkretnych ulg i zniżek.

Karta Seniora

Legitymacja emeryta-rencisty ZUS to oficjalny dokument państwowy, nazywany potocznie Kartą Seniora. Umożliwia zniżki na:

  • bilety do instytucji kultury (kina, teatry),
  • usługi rekreacyjne (np. baseny),
  • niektóre media i opłaty lokalne (w zależności od gminy).

Dokument można uzyskać w ZUS lub pobrać cyfrowo przez aplikację mObywatel.

Ogólnopolska Karta Seniora

Ogólnopolska Karta Seniora to program prowadzony przez organizacje pozarządowe, dający zniżki m.in. w:

  • sklepach,
  • restauracjach,
  • punktach usługowych.

Aby ją otrzymać, należy zapisać się do programu. Nie jest związana z systemem emerytalnym i nie stanowi dokumentu urzędowego.

Edukacja i rozwój: zniżki na kursy i studia dla osób starszych

Wielu seniorów nie rezygnuje z nauki i samorozwoju, dlatego warto wiedzieć, że wiele uczelni i szkół oferuje im zniżki. Programy edukacyjne dla seniorów obejmują m.in.:

  • kursy językowe,
  • studia podyplomowe,
  • szkolenia zawodowe i rekreacyjne.

Zniżki są udzielane indywidualnie przez placówki – często nawet do 100 proc. wartości kursu. Popularne są także Uniwersytety Trzeciego Wieku, oferujące zajęcia w bardzo atrakcyjnych cenach lub bezpłatnie.

Przeczytaj także: Dostałeś trzynastkę? ZUS może zażądać zwrotu. Emeryci zaskoczeni listami

Dodatkowe wsparcie i programy lokalne: na co jeszcze mogą liczyć seniorzy?

Seniorzy mogą korzystać z wielu dodatkowych ulg i przywilejów, zależnych od miejsca zamieszkania i sytuacji życiowej. Obejmują one m.in.:

  • ochronę przed zwolnieniem – zgodnie z art. 39 Kodeksu pracy, kobiety po 56. roku życia i mężczyźni po 61. roku życia objęci są 4-letnią ochroną przed wypowiedzeniem umowy o pracę,
  • zniżki na paszport – osoby 70+ płacą 70 zł zamiast 140 zł, a w uzasadnionych przypadkach mogą zostać całkowicie zwolnione z opłaty,
  • programy lokalne, np. „Senior w Mieście” w Krakowie, umożliwiające uczestnictwo w zajęciach aktywizacyjnych,
  • dofinansowanie z PFRON – do 80 proc. kosztów zakupu sprzętu rehabilitacyjnego (maksymalnie pięciokrotność przeciętnego wynagrodzenia).

W niektórych aptekach seniorzy mogą też liczyć na rabaty do 15 proc. na zakup sprzętu medycznego.

Ulgi dla seniorów z niepełnosprawnością – jakie przysługują świadczenia?

Seniorzy, którzy oprócz wieku posiadają także orzeczenie o niepełnosprawności, mogą liczyć na szerszy wachlarz ulg oraz dedykowanych świadczeń. Tacy obywatele objęci są przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2011 nr 127 poz. 721 z późn. zm.), a także rozporządzeniami dotyczącymi świadczeń pielęgnacyjnych i pomocy społecznej. Uprawnieni seniorzy mogą korzystać m.in. z

  • dofinansowań na zakup sprzętu ortopedycznego i środków pomocniczych,
  • ulg w opłatach za środki transportu specjalistycznego oraz
  • preferencyjnych warunków uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych.

W praktyce oznacza to również możliwość ubiegania się oświadczenie pielęgnacyjne lub zasiłek opiekuńczy – w sytuacji, gdy osoba niepełnosprawna wymaga stałej opieki. Samorządy lokalne oferują także specjalne programy wspierające aktywizację i codzienne funkcjonowanie niepełnosprawnych seniorów, takie jak domy dziennego pobytu, zajęcia terapeutyczne czy bezpłatne transporty medyczne. Warto pamiętać, że wiele ulg można uzyskać dopiero po spełnieniu kryterium dochodowego, dlatego każdorazowo należy zapoznać się z aktualnymi zasadami pomocy społecznej obowiązującymi w danym województwie lub gminie.

Lista ulg dla seniorów 60+ - podsumowanie

Polscy seniorzy mają dostęp do szerokiego wachlarza ulg – od transportu, przez zdrowie, po edukację i podatki. Aby w pełni skorzystać z dostępnych rozwiązań, warto śledzić informacje publikowane przez lokalne samorządy, ZUS, Ministerstwo Zdrowia i inne instytucje publiczne. Dobrze poinformowany senior to senior, który może płacić mniej i korzystać z przysługujących mu praw.