Z deklaracji Grupy NSH, jednej z największych niemieckich firm zajmujących się inżynierią mechaniczną, wynika, że firma całkowicie wycofała się z biznesu z Rosją. „Jednak nie jest to takie proste. W ciągu ostatnich kilku miesięcy maszyny i komponenty nadal trafiały do Rosji” – pisze RND.
Niemieckie maszyny dla rosyjskiej zbrojeniówki
Po 24 lutego 2022 roku niemieccy producenci maszyn nadal dostarczali swoje produkty do Rosji. „Po tym, jak kilka dni temu skrytykowano za to firmę DMG Mori, teraz w centrum uwagi znalazła się także Grupa NSH” – opisuje RND.
„Grupa NSH całkowicie zaprzestała swojej działalności gospodarczej na terenie Federacji Rosyjskiej” – stwierdziła spółka na pytanie RND. Jednak RND dotarło do dokumentacji handlowej, z której wynika, że firma dostarczała towary do Rosji nawet po 24 lutego 2022 roku - za pośrednictwem co najmniej trzech spółek zależnych.
Milionowe obroty handlowe
Jedna z nich,spółka zależna Niles-Simmons Industrieanlagen GmbH z siedzibą w Chemnitz, wyeksportowała do Rosji produkty o łącznej wartości 5,4 mln dolarów w co najmniej 68 przypadkach. Jednym z największych rosyjskich odbiorców jest Grupa Evraz, będąca jednym z kluczowych producentów stali w Rosji.
Jednym z większych akcjonariuszy Evraz jest multimiliarder Roman Abramowicz. Na oligarchę w połowie marca 2022 roku UE nałożyła sankcje, a sam Abramowicz ma bliskie powiązania z rosyjskim przywódcą Władimirem Putinem. „Spółki Grupy Evraz bezpośrednio lub pośrednio zaopatrywały rosyjskich producentów broni, zgodnie z publicznie ujawnianymi kontraktami” – pisze RND.
Papierowe sankcje
Kolejnym ważnym klientem Niles-Simmons w Rosji jest rosyjska grupa Allegro LLC, spółka joint venture powiązana także z Grupą Evraz. Kierownictwo NSH zadeklarowało, że „zawsze przestrzegało unijnych przepisów dotyczących sankcji”. W rzeczywistości UE nałożyła sankcje wyłącznie na osoby fizyczne, lecz nie na rosyjskie firmy. A to daje możliwość stworzenia „legalnej szarej strefy” – zauważa RND.
Z ustaleń RND wynika, że spółka zależna NSH - Rasoma Werkzeugmaschinen GmbH w Doebeln (Saksonia) - również dostarczała produkty spółce joint venture Evraz Allegro. Z dokumentów eksportowych wynika, że spółka Hegenscheidt MFD GmbH & Co. KG z Erkelenz, wchodząca w skład grupy, po rozpoczęciu wojny w Ukrainie kontynuowała współpracę z przedsiębiorstwami w Rosji. Większość dostaw trafiła do rosyjskiej spółki zależnej NSH Russ LLC i rosyjskiej spółki Trading House Avantage LLC.
W odpowiedzi na pytanie RND spółka stwierdziła, że NSH Russ LLC „zaprzestała wszelkiej działalności gospodarczej; obecnie firma istnieje wyłącznie jako podmiot prawny, bez pracowników i bez żadnej aktywnej funkcji”. Według informacji RND ostatnia dostawa do NSH Russ LLC miała miejsce w marcu 2023 roku.
Deklaracje na papierze
Z dokumentów wynika ponadto, że Hegenscheidt MFD dostarczył do Rosji co najmniej dziewięć wysoko zaawansowanych maszyn precyzyjnych (tzw. CNC - Computerized Numerical Control) za pośrednictwem Trading House. „W celach niemilitarnych” – zaznaczono w dokumentacji.
Maszyny CNC mają ogromne znaczenie dla rosyjskiego przemysłu obronnego – umożliwiają naprawę lub produkcję komponentów dla takich gałęzi przemysłu, jak lotnictwo, obróbka metali oraz obronność.
„Te maszyny mają uniwersalne zastosowanie, jednak w Rosji wykorzystuje się je głównie w przemyśle obronnym” – podkreśliła Olena Jurczenko, starszy analityk Rady Bezpieczeństwa Gospodarczego Ukrainy. Jak wyjaśniła, maszyny można wykorzystać do produkcji komponentów rakiet i helikopterów, skrzyń biegów, a nawet kadłuba łodzi podwodnej.
Maszyny CNC z zachodnich części
„W ostatnich miesiącach Kreml maksymalnie rozkręcił przemysł obronny. Produkcja odbywa się przez całą dobę, a producenci broni pracują na pełnych obrotach. Nie jest to możliwe bez dużej liczby maszyn CNC” – stwierdziła Jurczenko. Przy tym Rosja samodzielnie nie jest w stanie zaspokoić zapotrzebowania na maszyny CNC – pozostaje „krytycznie uzależniona od importu maszyn CNC i ich części zamiennych” – dodaje Jurczenko.
Rosja wytwarza jedynie około 30 proc. maszyn tego rodzaju, głównie z importowanych komponentów. „Jeśli Rosja nie będzie już otrzymywać maszyn z Zachodu, zastąpią je dostawy z Chin. Jednak jakość chińskich maszyn CNC nie dorównuje obecnie jakości maszyn niemieckich” – podkreśla ukraińska ekspertka.
„Należy mieć na uwadze, że prawie 80 proc. wszystkich maszyn CNC w Rosji wykorzystuje się do budowy broni lub komponentów broni” – dodaje Jurczenko.
Grupa NSH uzasadniła swoje dostawy stwierdzeniem, że „częściowo finalizowane są jedynie bieżące projekty” w zakresie, w jakim było to dozwolone na mocy sankcji. „Nie zostały zawarte żadne nowe umowy. Były to projekty wyłącznie cywilne” – podkreśla kierownictwo firmy, przyznając jednocześnie, że „nie ma żadnego wpływu ani żadnej wiedzy”, czy klienci z Rosji nie wykorzystają ostatecznie maszyn do celów cywilnych lub nie odsprzedadzą ich – podsumowuje RND.
mszu/ kgod/