Wspólne przeciwdziałanie nadużyciom na rynku finansowym jest główną rekomendacją jubileuszowego, X Kongresu Bankowości Detalicznej. Dyrektor Gdańskiej Akademii Bankowej Leszek Pawłowicz podkreślił, że w walce z oszustwami powinny współpracować wszystkie instytucje i branże związane z rynkiem finansowym, a nie tylko banki.

Komitet Sterujący X Kongresu Bankowości Detalicznej skierował do Ministerstwa Finansów i Związku Banków Polskich cztery rekomendacje, od spełnienia których może zależeć sukces walki z fraudami, oszustwami i nadużyciami.

Pierwsza rekomendacja zaleca wykorzystanie potencjału rozwiązań aktualnie stosowanych do ewolucyjnego budowania mechanizmów wymiany informacji. "To ma się skupić na uniknięciu powoływania kolejnych instytucji, które miałyby taką wymianą się zajmować" - wyjaśnił Patryk Choroś, Business Development Director w SAS Institute. Przypomniał, że zajmują się tym od pewnego czasu m.in. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny oraz Biuro Informacji Kredytowej.

W kolejnych rekomendacjach zaleca się umożliwienie wymiany danych pomiędzy wszystkimi przedstawicielami sektora finansowego, wykorzystanie izby rozliczeniowej do pośredniczenia w wymianie danych i przeciwdziałania naruszeniom interesów uczestników obrotu gospodarczego także poza sektorem finansowym oraz utworzenie przy Związku Banków Polskich komitetu odpowiedzialnego za rekomendowanie kierunków rozwoju mechanizmów współpracy pomiędzy różnymi sektorami (złożonego z przedstawicieli MF, KIR, BIK, UFG, banków, ZBP, instytucji pożyczkowych i ubezpieczeniowych).

Według Patryka Chorosia bardzo ważne jest, aby wszyscy uczestnicy wymiany informacji o nadużyciach finansowych skupili się na działaniach prospołecznych, na informowaniu klientów o zagrożeniach oraz na pokazywaniu im "wzorców bezpiecznych zachowań", zwłaszcza podczas korzystania z usług cyfrowych.

Reklama

Bank 4.0 - usługi wszędzie, tylko nie w banku

Płacenie przy użyciu telefonu to dopiero początek rewolucyjnych zmian technologicznych i organizacyjnych w sektorze finansowym. Wkrótce będziemy mogli zapytać komputer bądź telefon "Czy stać mnie na zakup tego urządzenia, samochodu, nowego domu czy programu emerytalnego?", a wzmocniona sztuczną inteligencją aplikacja będzie w stanie błyskawicznie udzielić takiej odpowiedzi i poradzi, co należy robić dalej. O wizjach usług finansowych w niedalekiej przyszłości opowiadał gość specjalny X Kongresu Bankowości Detalicznej Brett King, zaproszony do Polski przez firmę Deloitte.

Autor znanych na całym świecie bestsellerów o ewolucji biznesu przypomniał, że w banku 1.0 klient musiał przyjść do oddziału i rozmawiał z kasjerem przez niewielki otwór. Takie banki działały przez 750 lat. Bank 2.0 oznacza wyprowadzenie bankowości poza oddziały banków. Stało się to możliwe dzięki bankomatom. Te z kolei mogły działać w trybie 24/7 dzięki Internetowi, a Internet mógł działać dzięki komputerom. Czyli ten etap rozwoju bankowości miał swoje źródła w połowie lat ’50 ub. wieku. Jednak bankowość samoobsługowa ruszyła dopiero w latach ’80. Natomiast bank 3.0 powstał w latach dwutysięcznych, wraz z pojawieniem się mobilności (smartfonów). W ten sposób usługi bankowe oderwały się od fizycznej lokalizacji banku. Za pomocą „komórki” można dokonywać transakcji z każdego miejsca na świecie. A im więcej jest zaawansowanych technologii do dyspozycji, tym oddział banku staje się dla klienta mniej ważny.

"Bardzo prawdopodobne jest, że wkrótce klienci będą rozpoczynać relacje z bankiem i przez całe swoje życie nie trafią do jego oddziału" - powiedział Brett King.

Pojawia się więc pytanie, czy w takim systemie oddziały banków w ogóle będą komuś potrzebne? Zdaniem prelegenta odpowiedź nie jest oczywista, gdyż oddziały mogą okazać się pewną wartością i wyróżnikiem w zdygitalizowanym świecie. Polska pod tym względem ma opinię kraju, w którym "ludzie wciąż lubią chodzić do oddziałów", jednak kierunek zmian w bankowości pokazuje, że w przyszłości może być inaczej.

"Jeżeli w tym kontekście chcemy utrzymać kontakt klienta z oddziałem bankowym, to jest to dla was problemem strategicznym, należałoby się z tym zmierzyć w przyszłości, głównie ze względu na poziom przychodów i pozyskiwanie klientów" - powiedział.

Jako przykład wskazał na Singapur, który chętnie odwiedzają turyści z Chin i nie rozumieją dlaczego za wszystko muszą płacić kartą. Jest to dla nich powrót do przeszłości, bo w chińskich miastach dominują płatności mobilne, a ich wartość sięga w tym roku 5,5 biliona dolarów. W takim systemie zanika znaczenie oddziałów bankowych. Stają się one wręcz kosztownym obciążeniem.

"Docieranie do klienta poprzez oddziały jest znacznie droższe niż dotarcie cyfrowe i żaden inwestor nie poprze dzisiaj pomysłu tworzenia nowych oddziałów banku" - stwierdził Brett King.

Jednocześnie na rynku finansowym pojawia się coraz więcej firm technologicznych, co świadczy o tym, że przechodzimy już do świata cyfrowego, a w nim banki ze zbyt dużą liczbą oddziałów, przestają być efektywne.

"Mamy 1,4 mld ludzi, którzy nie korzystają z usług bankowych, a przyszliby oni do bankowości nie korzystając z oddziałów" - poinformował ekspert. Jest to według niego rewolucja, która już się dokonuje, a to dzięki temu, że coraz powszechniejszy jest dostęp do bankowości na przykład poprzez telefony oraz technologie, które pozwalają identyfikować klienta bez fizycznego z nim kontaktu, a także bez tradycyjnych dokumentów tożsamości. Na tym według niego polega świat banków 4.0.

O wyzwaniach związanych z rewolucją, która już dokonuje się w bankowości i doprowadzi do ogromnych zmian w ciągu najbliższych kilku lat dyskutowali także uczestnicy wielu debat podczas X Kongresy Bankowości Detalicznej. Tylko drugiego dnia obrad odbyły się eksperckie panele dyskusyjne pod takimi tytułami "Nowa era bankowości cyfrowej", "PSD2 - krajobraz na miesiąc przed…", "Cyberprzestępczość zagrożeniem dla nowoczesnej bankowości - prawda czy fałsz" i "Banki kontra firmy technologiczne - walka na śmierć i życie?".

Przeprowadzano także głosowania, po których okazywało się, że w opinii uczestników nic jeszcze nie jest przesądzone, a zdanie są podzielone i nie są stałe. Tak było w sondażu z pytaniami 1) "Czy banki utracą swoją pozycję jako zaufany partner utrzymujący bezpośrednią relację z klientem?" oraz 2) "Czy banki czeka rola dostawcy usług typu commodity i /lub white label dla nie-bankowych graczy (FinTech)".

Przed wymianą argumentów twierdząco na obydwa pytania odpowiedziało 58 proc. osób , a przecząco 42 proc. Po zakończeniu dyskusji ekspertów wzrósł odsetek osób przekonanych, że banki nie utracą pozycji zaufanego partnera swoich klientów. Dwa razy "NIE" odpowiedziało 63 proc. głosujących, a 37 proc. dwa razy „TAK".

>>> Czytaj też: Fintechowa rewolucja u bram. Piłeczka jest po stronie państwa

Pełna lista rekomendacji:

#1 Wykorzystanie potencjału rozwiązań aktualnie stosowanych do ewolucyjnego budowania mechanizmów wymiany informacji

Dojrzałość rozwiązań systemowych i informatycznych na polskim rynku powinna stanowić podstawę do tworzenia i rozwijania nowych mechanizmów. Należy unikać powoływania kolejnych instytucji, a oprzeć się na już istniejącym systemie. Tworzone mechanizmy powinny dostarczać centralne wsparcie dla podmiotów w zakresie skutecznego zarządzania ryzykiem nadużyć.

Rozwiązania z zakresu międzysektorowej wymiany danych służącej przeciwdziałaniu nadużyciom powinny czerpać z mechanizmów i zasad wypracowanych dla stworzenia takich rozwiązań jak STIR, CMO, rozwiązania antyfraudowe BIK oraz UFG. Ograniczy to zakres koniecznych zmian legislacyjnych oraz wyeliminuje potrzebę opracowywania nowych mechanizmów zabezpieczeń, autoryzacji i kontroli.

Rekomendowane jest wzorowanie się na wypracowanych już rozwiązaniach prawnych w sektorze ubezpieczeń.

#2 Umożliwienie wymiany danych pomiędzy wszystkimi przedstawicielami sektora finansowego


Na mocy ustawy Prawo Bankowe banki są zobowiązane przeciwdziałać́ wykorzystywaniu swojej działalności do celów mających związek z przestępstwem. Dla podniesienia skuteczności i sprawności realizacji tego zobowiązania rekomendowane jest rozszerzenie zapisów art. 106d ustawy Prawo Bankowe o umożliwienie wymiany informacji także z towarzystwami ubezpieczeniowymi, Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym oraz innymi instytucjami finansowymi.

Zmiana ta powinna być wprowadzona wraz z analizą przepisów regulujących funkcjonowanie dodatkowych instytucji tak, aby wymiana możliwa była z korzyścią dla każdego z uczestników procesu.

#3 Umożliwienie wykorzystania izby rozliczeniowej do pośredniczenia w wymianie danych i przeciwdziałania naruszeniom interesów uczestników obrotu gospodarczego, także poza sektorem finansowym


Ze względu na umiejscowienie i zakres działania systemu STIR rekomendowane jest umożliwienie realizowania tej wymiany danych oraz profilowania zmierzającego do przeciwdziałania naruszeniom interesów uczestników obrotu gospodarczego w systemie teleinformatycznym prowadzonym przez izbę rozliczeniową. Rozwiązanie takie maksymalizuje możliwość wykorzystania już istniejących rozwiązań prawnych oraz technicznych.

Dodatkowo rekomendowane jest przeprowadzenie analizy i opracowanie odpowiednich zmian umożliwiających wymianę danych poza sektorem finansowym.

Umożliwienie wzajemnej wymiany wskaźników ryzyka pomiędzy KIR, BIK oraz UFG.

#4 Utworzenie przy Związku Banków Polskich komitetu odpowiedzialnego za rekomendowanie kierunków rozwoju mechanizmów współpracy pomiędzy różnymi sektorami (złożonego z przedstawicieli MF, KIR, BIK, UFG, banków, ZBP, instytucji pożyczkowych i ubezpieczeniowych)


Z uwagi na dynamikę rozwoju polskiego rynku finansowego, postępującą cyfryzację procesów biznesowych we wszystkich branżach oraz zmienny i ciągle rozwijający się charakter obserwowanych nadużyć, rekomenduje się powołanie stałego komitetu odpowiedzialnego między innymi za:
• efektywność działań podejmowanych przez KIR, BIK i UFG w zakresie wsparcia podmiotów w ocenie ryzyka wystąpienia nadużyć,
• ewaluację potencjału wymiany danych pomiędzy nowymi branżami (takimi jak telekomunikacja, logistyka, handel detaliczny i sektor publiczny),
• opracowywanie rekomendacji i wskazań dla tworzenia docelowych rozwiązań prawnych i teleinformatycznych wspomagających taką wymianę,
• propagowanie najlepszych praktyk i rozwiązań rynkowych oraz opracowanie operacyjnych mechanizmów umożliwiających realizację tych zadań,
• dbanie o interes publiczny i społeczny związany z powyższymi działaniami, między innymi poprzez koordynację i realizowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie przeciwdziałania nadużyciom i promocji wzorców bezpiecznych zachowań.