Renta wdowia: dla kogo podwyżka o 25 proc.? ZUS tłumaczy nowe zasady wypłaty

Od 1 stycznia 2025 r. obowiązują przepisy o tzw. rencie wdowiej, które pozwalają na łączenie dwóch świadczeń – renty rodzinnej po zmarłym małżonku i własnej emerytury lub renty. Na razie drugie świadczenie wynosi maksymalnie 15 proc., ale od 1 stycznia 2027 r. wzrośnie do 25 proc. Wydaje się to korzystną zmianą, ale wielu seniorów może się rozczarować. Dlaczego? O tym w dalszej części artykułu.

Renta wdowia - kto i ile dostanie od 2027 roku? Podwyżka nie dla wszystkich

Zgodnie z ustawą z 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. 2024 poz. 1243), od 1 stycznia 2027 r. część drugiego świadczenia wypłacanego w ramach renty wdowiej wzrośnie z 15 do 25 proc. Dotyczy to osób, które pobierają:

• 100 proc. renty rodzinnej + 15 proc. własnej emerytury (od 2027: 25 proc.),
• lub 100 proc. emerytury + 15 proc. renty rodzinnej (od 2027: 25 proc.).

W praktyce oznacza to nawet kilkaset złotych miesięcznie więcej. Na przykład osoba pobierająca 3000 zł emerytury i mająca prawo do renty rodzinnej w wysokości 2500 zł, otrzyma dodatkowo 625 zł zamiast dotychczasowych 375 zł.

Limit wypłat: czemu wielu seniorów nie dostanie renty wdowiej?

Ustawodawca wprowadził istotne ograniczenie: suma świadczeń wypłacanych w zbiegu nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury. Od 1 marca 2025 r. limit ten wynosi 5636,73 zł. Oznacza to, że jeśli ktoś pobiera emeryturę w tej wysokości lub wyższą, nie otrzyma nic z drugiego świadczenia, nawet jeśli formalnie ma do niego prawo.

ZUS w takim przypadku wydaje decyzję odmowną. To ważna informacja dla emerytów, którzy liczą na dodatkowe pieniądze. Zgodnie z analizami ekspertów, ograniczenie to może wykluczyć nawet 1/3 potencjalnych beneficjentów.

Warunki uzyskania renty wdowiej – nie wystarczy być wdowcem

Prawo do renty wdowiej przysługuje osobom, które spełniają łącznie kilka warunków:

• mają ustalone prawo do renty rodzinnej oraz innego świadczenia emerytalno-rentowego,
• osiągnęli powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn),
• nabyli prawo do renty rodzinnej nie wcześniej niż 5 lat przed ukończeniem wieku emerytalnego,
• pozostawali we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci współmałżonka,
• nie zawarli nowego związku małżeńskiego.

Wnioski składa się na formularzu ERWD, dostępnym na stronie ZUS: https://www.zus.pl. Wniosek można złożyć papierowo lub elektronicznie przez PUE.

Emerytura z ZUS i renta rodzinna z KRUS? Wypłaty z dwóch systemów

Nowe przepisy obejmują również osoby, które otrzymują świadczenia z różnych systemów. Np. emerytura może pochodzić z ZUS, a renta rodzinna z KRUS. Wtedy każda z instytucji wypłaca swoją część świadczenia (np. 100 proc. emerytury z ZUS + 15 proc. renty rodzinnej z KRUS).

Wniosek można złożyć tylko do jednej z instytucji, wskazując drugie świadczenie. Organ przekazuje informację do drugiego systemu, który sam rozpatrzy wniosek. To uproszczenie, które zmniejsza biurokrację, ale nadal wymaga od seniora wiedzy, że taki wniosek w ogóle trzeba złożyć.

Renta wdowia to nie nowe świadczenie. To nowe zasady zbiegu

Choć termin „renta wdowia” funkcjonuje w debacie publicznej, w przepisach nie pojawiło się nowe świadczenie. To jedynie zmiana zasad wypłaty świadczeń już istniejących, regulowana ustawą z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. 2024 poz. 1631).

Zmiana polega na umożliwieniu pobierania części drugiego świadczenia w zbiegu – co wcześniej było wykluczone. Do tej pory trzeba było wybierać jedno z nich (zwykle korzystniejsze).

Czy renta wdowia będzie waloryzowana?

W przeciwieństwie do głównej emerytury, częściowe świadczenie wypłacane w ramach renty wdowiej nie jest osobno waloryzowane. Oznacza to, że wzrost 15 proc. do 25 proc. od 2027 r. to jednorazowy skok, a nie proces rosnący wraz z inflacją.

W obliczu wzrastających kosztów utrzymania i przewidywanej waloryzacji świadczeń o 12-14 proc. w marcu 2026 r. (wg danych MRiPS) może to oznaczać, że realna wartość renty wdowiej będzie malała. To ważne z punktu widzenia planowania budżetu domowego seniora.

Tysiące seniorów nie złożyło wniosku. ZUS nie wypłaca automatycznie

Jednym z największych problemów praktycznych pozostaje brak automatyzmu w wypłacie renty wdowiej. ZUS nie podejmuje działania z urzędu, nawet jeśli spełniasz wszystkie warunki. Trzeba samodzielnie złożyć odpowiedni formularz.

Jak wynika z danych opublikowanych przez ZUS, do 30 czerwca 2025 r. wpłynęło nieco ponad 94 tys. wniosków o rentę wdowią, choć potencjalnych beneficjentów może być nawet 800–900 tys. To pokazuje skalę nieświadomości społecznej i potrzebę dalszej edukacji. O tym, jak o gdzie możesz złożyć wniosek, piszemy w artykule: ZUS wysyła listy od 1 lipca 2025. Renta wdowia dla tysięcy seniorów: kto dostanie i ile?