Opublikowane właśnie wprowadzenie do kontroli Frontexu (Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej) pokazuje, co konkretnie będzie sprawdzane.

Audytorzy będą starali się ustalić m.in., czy monitorowanie przez agencję sytuacji na zewnętrznych granicach UE pozwala szybko i w sposób dobrze ukierunkowany reagować na incydenty na granicach.

Kontrola ma też wziąć pod lupę prowadzone przez agencję analizy ryzyka i oceny podatności na zagrożenia dotyczące zdolności poszczególnych państw członkowskich do zarządzania granicami krajowymi. Europejski Trybunał Obrachunkowy ma odpowiedzieć na pytanie, czy to użyteczne narzędzie do ochrony granic UE.

Wreszcie sprawdzone ma być, czy reagowanie operacyjne agencji przyczynia się do wdrożenia unijnego zintegrowanego zarządzania granicami. Publikacja sprawozdania z kontroli planowana jest na 2021 r.

Frontex (skrót od francuskiego wyrażenia frontieres exterieures) utworzono w 2004 r. w celu zarządzania współpracą operacyjną na zewnętrznych granicach UE. Powołanie agencji uznano za ważny krok na drodze do opracowania zintegrowanego zarządzania granicami w Unii.

Od momentu utworzenia agencji jej rola, budżet i zasoby stopniowo zyskiwały na znaczeniu i wielkości. W następstwie szczytowego napływu migrantów w 2015 r. uprawnienia Frontexu rozszerzono i ostatecznie został on przekształcony w Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej.

Jednocześnie kwota corocznej dotacji przekazywanej z budżetu UE na rzecz Frontexu wzrosła, ze 137 mln euro w 2015 r. do 322 mln euro w 2020 r. Komisja Europejska udzieliła ponadto tej "nowo utworzonej" agencji pozwolenia na zatrudnienie tysiąca pracowników do 2020 r.

Nowe przepisy, które weszły w życie w grudniu 2019 r., mają jeszcze bardziej poszerzyć uprawnienia Frontexu. Zaproponowano w nich również zwiększenie budżetu agencji do 11 mld euro na okres 2021–2027 – głównie w celu utworzenia stałej służby liczącej 10 tys. funkcjonariuszy straży granicznej z państw członkowskich oraz zakupu nowego sprzętu – a także zwiększenie liczby pracowników agencji do 3 tys. w kilku kolejnych latach.

UE ma ponad 42 tys. km linii brzegowej i niemal 9 tys. km granic lądowych. Dodatkowo na terytorium państw członkowskich znajduje się około 300 lotnisk międzynarodowych.

Od wejścia w życie konwencji z Schengen w 1995 r. Unia dąży do zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych, przy jednoczesnym stawianiu czoła poważnym transgranicznym zagrożeniom i wyzwaniom, takim jak przestępczość i migracje.

Frontex prowadzi cztery rodzaje działań podstawowych, które mają przyczyniać się do wdrożenia zintegrowanego zarządzania granicami: monitoring, dzięki któremu stara się przedstawić aktualny obraz sytuacji na granicach zewnętrznych UE; analiza ryzyka i ocena zdolności poszczególnych państw członkowskich do zarządzania granicami krajowymi; reagowanie operacyjne, by zwalczać nielegalną migrację i przestępczość transgraniczną oraz wsparcie powrotów obywateli państw trzecich.

>>> Czytaj też: Bezrobocie w Unii Europejskiej najniższe od 2000 r. Polska na podium