Leszek Balcerowicz architekt polskiej transformacji gospodarczej, w rozmowie z Szymonem Glonkiem w Obiektywnie o Biznesie podzielił się refleksjami na temat polskiej gospodarki. Dyskusje dotyczyły reform z lat 90., obecnych wyzwań budżetowych, inwestycji, polityki społecznej oraz roli państwa w gospodarce.

Dziedzictwo reform Balcerowicza

Reformy gospodarcze przeprowadzone w latach 90. przez zespół Leszka Balcerowicza były niezbędne, aby wyprowadzić Polskę z zapaści gospodarczej po upadku PRL. Profesor podkreślił, że szybkie odejście od socjalizmu było kluczowe dla późniejszych sukcesów gospodarczych kraju.

„Nie ma żadnych dowodów, że kraje, które wolniej odchodziły od socjalizmu, wyszły na tym lepiej. Przykład Białorusi pokazuje, że tak nie jest” – argumentował.
Mimo bolesnych skutków reform dla wielu obywateli Balcerowicz porównał je do koniecznej terapii po ciężkiej chorobie. Przyznał jednak, że transformacja gospodarcza z lat 90. wciąż budzi kontrowersje.

Obecne problemy gospodarcze: zadłużenie i rozdęte wydatki

Profesor Balcerowicz ostro skrytykował obecne podejście do polityki budżetowej. Wskazał na rosnący dług publiczny oraz nadmierne wydatki socjalne, które według niego są nieefektywne i niesprawiedliwe społecznie.

„Część transferów, takich jak 500+ czy 800+, trafia od biedniejszych do bogatszych, co jest absurdem z ekonomicznego i społecznego punktu widzenia” – mówił.
Profesor podkreślił, że Polska wydaje na cele socjalne ponad 20% PKB, co znacząco przewyższa wydatki na obronność, wynoszące około 4%. Jego zdaniem budżet można uzdrowić poprzez ograniczenie wydatków, które nie przynoszą realnych korzyści dla obywateli ani gospodarki. Według Balcerowicza nawet 200 miliardów złotych można zaoszczędzić na nieefektywnych programach.

Inwestycje kluczem do rozwoju

Niska stopa inwestycji w Polsce, wynosząca około 17% PKB, jest jednym z największych wyzwań gospodarczych. Balcerowicz wskazał, że zarówno krajowi, jak i zagraniczni inwestorzy obawiają się ryzyka związanego z nieprzewidywalnością polityki gospodarczej.
„Prywatni przedsiębiorcy nie przestali chcieć zysku, ale obawiają się ryzyka związanego z działaniami rządzących” – zaznaczył.

Profesor podkreślił, że kluczowe jest stworzenie przewidywalnych i stabilnych warunków dla inwestorów, co zwiększyłoby zarówno krajowe, jak i zagraniczne inwestycje. Dodał, że ograniczenie interwencji państwa w gospodarkę również przyczyniłoby się do poprawy klimatu inwestycyjnego.

Rola państwa i kwestia prywatyzacji

Balcerowicz wielokrotnie wskazywał na potrzebę ograniczenia roli państwa w gospodarce. Krytykował nadmierną kontrolę państwa nad przedsiębiorstwami, twierdząc, że politycy nie są dobrymi zarządcami.
„Nie ma dowodów na to, że politycy i państwowi urzędnicy są lepszymi właścicielami niż sektor prywatny” – podkreślił.

Profesor uważa, że prywatyzacja powinna zostać dokończona, ale zaleca używanie neutralnego języka, np. „zmian własnościowych”. Taka zmiana retoryki może pomóc w zmniejszeniu oporu społecznego wobec koniecznych reform.

Populizm – zagrożenie dla gospodarki

Profesor Balcerowicz wyraził obawy wobec populistycznej polityki, która według niego obciąża budżet i prowadzi do zadłużenia kraju. Wskazał, że populistyczne transfery socjalne mogą być korzystne dla polityków, ale szkodliwe dla gospodarki i obywateli.
„Populiści zabierają pieniądze ludziom przez podatki, a gdy to nie wystarcza, zadłużają społeczeństwo. To się dzieje w Polsce” – ostrzegał.

Propozycje dla przyszłości

Balcerowicz zaproponował konkretne kroki, które mogą przyspieszyć rozwój gospodarczy Polski i zbliżyć kraj do poziomu zamożności zachodu:
1. Uzdrowienie budżetu – ograniczenie wydatków nieefektywnych i niepotrzebnych.
2. Dokończenie prywatyzacji – zmniejszenie udziału państwa w gospodarce.
3. Poprawa warunków dla inwestorów – stworzenie stabilnych ram dla inwestycji krajowych i zagranicznych.
4. Edukacja ekonomiczna – uświadamianie społeczeństwa o rzeczywistych kosztach polityki populistycznej.
5. Wsparcie dla samorządów – zwiększenie kompetencji władz lokalnych, przy jednoczesnym ograniczeniu ich politycznego wykorzystywania spółek komunalnych.




Leszek Balcerowicz przypomina, że sukces polskiej gospodarki w ostatnich 35 latach był możliwy dzięki odważnym reformom. Dziś jednak Polska stoi przed nowymi wyzwaniami, które wymagają odpowiedzialnej i dalekowzrocznej polityki. Uzdrowienie budżetu, poprawa warunków inwestycyjnych oraz ograniczenie roli państwa w gospodarce to kluczowe kroki, które mogą przyspieszyć rozwój kraju i zapewnić jego obywatelom lepszą przyszłość. Czy politycy zdobędą się na odwagę, aby podjąć te trudne decyzje? Odpowiedź na to pytanie zadecyduje o przyszłości polskiej gospodarki.