Wykorzystanie powierzchni
Ponad połowa badanych najemców już zmieniła sposób wykorzystania zajmowanych powierzchni. Coraz większą popularnością cieszy się funkcja desk sharing (wspólne korzystanie z biurek) oraz inne elastyczne formy organizacji pracy.
60 proc. badanych przewiduje, że zmieni sposób wykorzystywania zajmowanych powierzchni i położy nacisk na ich wykorzystanie w systemie planu otwartego (open space) oraz na działania usprawniające organizację pracy.
W ostatnich 12 miesiącach u 40 proc. najemców nastąpiła intensyfikacja wykorzystania powierzchni. Ponad jedna trzecia oczekuje, że współczynnik zagęszczenia powierzchni zwiększy się w następnym roku. Średni współczynnik powierzchni przypadającej na pracownika spadł w Europie z 12,8 do 12,4 mkw.
Ponieważ większość najemców deklaruje chęć efektywnego wykorzystania zajmowanych powierzchni, wzrasta możliwość pojawienia się dodatkowego metrażu.
Przeciwdziałać spowolnieniu
Wynajmujący i najemcy zamierzają wykorzystać nieruchomości do zneutralizowania negatywnego wpływu spowolnienia gospodarczego. Jedynie 9 proc. wynajmujących i 26 proc. najemców nie przewiduje zmiany strategii. Oczekując spadku czynszów, prawie połowa najemców rozważa renegocjację istniejących umów najmu, licząc na redukcją kosztów najmu. Jedna trzecia najemców planuje podnajem nadwyżki powierzchni. Podnajem jest preferowany w Wielkiej Brytanii, ale najemcy w Europie Środkowej skłaniają się ku renegocjacji umów najmu.
Konsolidacja powierzchni jest najchętniej wybierana formą ograniczenia wydatków w Europie Południowej. Najemcy w ograniczonym stopniu korzystają z możliwości przeprowadzki do tańszych lokalizacji, czy to w kraju czy za granicę. Zawirowania rynkowe oraz nakłady początkowe związane z relokacją, a także ograniczenia wydatków kapitałowych pokazują, że nie jest to najbardziej opłacalne rozwiązanie w trudnych czasach.
Czynsze spadają i ulegną prawdopodobnie dalszemu obniżeniu. Połowa wynajmujących chce rozszerzyć ofertę dla najemców, gdy tylko 37 proc. planuje zmniejszenie czynszów. Najbardziej skłonni do zwiększenia liczby zachęt są wynajmujący w Europie Zachodniej (np. w Wielkiej Brytanii).
Badanie wskazuje również na spowolnienie w działalności deweloperskiej. Połowa deweloperów przewiduje ograniczenia w tym zakresie.
Eric Peeters, dyrektor europejskiego działu powierzchni biurowych powiedział: - Nastał trudny okres dla wynajmujących, jak i najemców. Biorąc pod uwagę brak powierzchni biurowej klasy A w wielu wielkich miastach oraz ograniczenie działalności budowlanej można stwierdzić, że rynek biurowy jest dobrze przygotowany do wyzwań, które pojawią się w chwili poprawy sytuacji ekonomicznej.
Zrównoważony rozwój
Kwestie zrównoważonego rozwoju wpływają na decyzje zarówno deweloperów jak i najemców. 40 proc. badanych twierdzi, że przykładają większą wagę do tej kwestii niż rok wcześniej, a tylko 5 proc., że mniejszą. Ponad połowa południowo-europejskich firm przejmuje się tymi sprawami, gdy w krajach Europy wschodniej, szczególnie w Rosji, obserwuje się spadek zainteresowania.
- Efektywność ekonomiczna decyduje o zachowaniu firm, a zrównoważony rozwój postrzegany jest jako czynniki wpływający na obniżkę kosztów. Dlatego wciąż istotne jest, w jaki sposób deweloperzy/właściciele podejdą do swoich nieruchomości - zauważa Michael Creamer, dyrektor działu rozwiązań dla klienta.
- Oszczędność i wydajność powinny stanowić priorytet dla każdego najemcy. Nie należy oczekiwać, że kwestie ekologiczne znikną z programów, szczególnie w sytuacji gdy Unia i rządy poszczególnych krajów podejmują działania legislacyjne dotyczące zagadnień efektywności. Wymusza to na najemcach zmniejszenie opłat energetycznych i redukcję kosztów.
Elaine Rossall, dyrektor działu badań i doradztwa powierzchni komercyjnych dodaje:
- Wynajmujący, którzy budują wydajne energetycznie, dobre jakościowo budynki, nie będą mieli problemu z popytem. Zwłaszcza, że najemcy mają coraz większe wymagania względem budynku i świadomość wpływu jakości na wyniki firmy. Ponieważ popyt w najbliższych 12 miesiącach zmniejszy się przy wzroście podaży, korzyści będą czerpać wynajmujący, którzy zaproponują klientom budynki dostosowane do ich potrzeb.
