Tymczasowe stawki VAT obowiązują już prawie od 15 lat

Co kusiło niezdecydowanych wyborców przed 2 turą głosowania na Prezydenta RP? Niektóre punkty programów jawiły się naprawdę interesująco. Dla przykładu, w jednym z nich kandydat zadeklarował, że pierwszego dnia swojej prezydentury złoży projekt obniżenia VAT do 22 proc. (chodzi o stawkę podstawową, jednak należy się domyślać, że również stawka 8 proc. miałaby wrócić do wcześniejszego poziomu 7 proc.). Z pewnością wiele osób zapomniało już o tym, że obowiązujące obecnie 23 proc. i 8 proc. stawki VAT zostały wprowadzone tymczasowo w czasach ogólnoświatowego kryzysu. Było to w styczniu 2011 roku i zgodnie z ówczesnymi założeniami miały one obowiązywać jedynie do końca 2013 roku. W praktyce okazało się jednak, że wyższy VAT był na rękę wszystkim następującym po sobie rządom i żaden z nich nie zdecydował się na jego obniżenie, nawet w okresie, w którym koniunktura wydawała się na to pozwalać. Co więcej, w obowiązujących przepisach zamieszczono szereg obwarowań, które uzasadniałyby jej dokonanie, a które przybrały postać wymogów ekonomicznych trudnych do spełnienia w obecnej sytuacji gospodarczej.

Stawki VAT a wydatki na obronność - jest zależność

Od 2024 roku w obowiązujących przepisach funkcjonuje wprowadzony ustawą z 7 października 2022 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw mechanizm, zgodnie z którym okres obowiązywania podwyższonych o 1 punkt procentowy stawek VAT skorelowany jest z poziomem wydatków przeznaczanych na finansowanie potrzeb obronnych Rzeczypospolitej Polskiej. Podwyższone stawki mają być stosowane do końca roku, w którym suma określonych wydatków na obronność́ po wyłączeniu planowanych przepływów finansowych w ramach tej sumy wydatków, będzie wyższa niż̇ 3 proc. wartości produktu krajowego brutto. Innymi słowy, stawki VAT wrócą do wysokości z 2010 roku wtedy, gdy wydatki na obronność́, nie przekroczą̨ 3 proc. wartości produktu krajowego brutto (tj. wyniosą̨ 3 proc. lub mniej PKB).
Jakie są szanse na to, że nowy prezydent dotrzyma swojej obietnicy i obniży stawki VAT? Oczywiście na to, że – jak to ujął - złoży projekt obniżenia VAT do 22 proc., bardzo duże. Prezydent należy bowiem do grona podmiotów, którym przysługuje prawo ustawodawcze. Może więc przygotować projekt i nadać mu dalszy bieg, czyli przekazać go na ręce Marszałka Sejmu. W dalszej kolejności taki projekt musi przejść przez pełny proces legislacyjny w Sejmie i Senacie. To zaś oznacza, że w praktyce wybór Prezydenta będzie miał bardzo mały wpływ na potencjalne obniżenie stawek VAT.