Obrót uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (zwane dalej uprawnieniami CO2), zarówno międzynarodowy, jak i krajowy, odbywa się obecnie głównie z wykorzystaniem wzorców umów przygotowanych przez trzy organizacje: IETA, EFET i ISDA.

Umowy ramowe

Wszystkie trzy organizacje przygotowały przede wszystkim wzory tzw. umów ramowych (master agreements). Chodzi o umowy obejmujące jedną regulację kontraktową liczne transakcje sprzedaży uprawnień CO2 zawieranych pomiędzy tymi samymi stronami. Takie umowy ramowe stanowią ogólne warunki umów dla wszystkich zawieranych przez ich strony transakcji.
Istotne jest, że umowy ramowe pozwalają na traktowanie wszystkich transakcji sprzedaży uprawnień CO2 pomiędzy tymi samymi stronami jako portfela powiązanych transakcji poprzez np. potrącenia zarówno finansowe, jak i rzeczowe wzajemnych należności, rozwiązanie na jednolitych zasadach wszystkich transakcji, gdy wystąpi podstawa do wypowiedzenia umowy ramowej i obliczenia z tego tytułu jednej opłaty końcowej. Takie rozwiązania umowne ułatwiają zarządzanie ryzykiem prowadzenia handlu uprawnieniami CO2 z danym kontrahentem.
Reklama

Umowa szczegółowa

Umowy ramowe zawierają wszystkie warunki umów potrzebne do zawierania i realizacji transakcji, poza samymi podstawowymi parametrami handlowymi danej transakcji, czyli liczbą sprzedawanych uprawnień, ich rodzajem, ceną oraz datą dostawy. Te ostatnie parametry są ustalane w momencie zawierania poszczególnych umów, na podstawie umowy ramowej. Dodatkowo organizacja IETA sporządziła także wzór umowy sprzedaży uprawnień CO2 dla pojedynczych transakcji, niepowiązanych kontraktowo z innymi umowami sprzedaży uprawnień CO2 pomiędzy tymi samymi podmiotami STA (Single Trade Agreement).
Podstawową różnicą pomiędzy wzorami umów przygotowanymi przez te trzy organizacje jest to, iż o wzór IETA został przygotowany specjalnie z myślą o sprzedaży uprawnień CO2 i jedynie do nich ma zastosowanie. Wzory umów EFET i ISDA są zaś pochodnymi wzorów umów, które pierwotnie były przygotowane dla obrotu innego rodzaju towarami - energią elektryczną w przypadku wzoru EFET oraz instrumentami finansowymi w przypadku wzoru ISDA.

Wzory IETA

Stowarzyszenie IETA (International Emissions Trading Association) powstało w 1999 roku. Jego celem jest wspieranie utworzenia dobrze funkcjonującego międzynarodowego systemu handlu uprawnieniami CO2. Członkami IETA są przedsiębiorstwa zaangażowane w handel uprawnieniami CO2 IETA jest akredytowana jako organizacja pozarządowa przy Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change). IETA ma też wkład w prace nad standaryzacją umów służących obrotowi uprawnieniami CO2. W tym celu IETA przygotowała:
● wzór umowy ramowej ETMA (Emissions Trading Master Agreement); najnowsza wersja jest oznaczona cyfrą 3,
● wzór umowy dla pojedynczych transakcji STA (Single Trade Agreement), najnowsza wersja jest oznaczona numerem 4,
● wzór umowy sprzedaży jednostek poświadczonej redukcji emisji (CER) pochodzących bezpośrednio z projektów Mechanizmów Czystego Rozwoju (CDM). Umowy te mają symbol ERPA (Emissions Reduction Purchase Agreement).

Schematy EFET

EFET (European Federation of Energy Traders) to stowarzyszenie przedsiębiorstw obrotu energią. Jego celem jest działanie na rzecz poprawy warunków obrotu energią w Europie i stworzenie ogólnoeuropejskiego hurtowego rynku energii. Podobnie jak w przypadku IETA, jednym z działań EFET jest dążenie do standaryzacji umów używanych w handlu energią w Europie. W tym celu EFET przygotował wzory umów ramowych dla sprzedaży energii elektrycznej i gazu ziemnego. EFET przygotował specjalny załącznik, tzw. Allowances Appendix (czyli załącznik dotyczący uprawnień CO2), do wzoru umowy ramowej sprzedaży energii elektrycznej, który dostosowuje ten wzór do obrotu uprawnieniami CO2. Dzięki temu kontrahenci handlujący energią elektryczną na podstawie umowy ramowej EFET, po podpisaniu Allowances Appendix mogą do swojego handlu włączyć także uprawnienia CO2 i poddać ten obrót jednolitym ramom prawnych.
Najnowsza wersja wzoru umowy ramowej EFET dla energii elektrycznej nosi oznaczenia 2.1(a), zaś najnowszy Allowances Appendix ma oznaczenie 3.0.

Propozycje ISDA

ISDA (International Swaps and Derivatives Association) jest organizacją podmiotów uczestniczących w obrocie instrumentami finansowymi. Jej celem jest standaryzacja międzynarodowego obrotu takimi instrumentami. W ostatnich latach znacząco wzrósł udział instytucji finansowych w obrocie uprawnieniami CO2. Podobnie jak w przypadku EFET, ISDA nie proponuje samoistnego wzoru umowy dla handlu uprawnieniami CO2, ale odpowiedni załącznik (załącznik nr 6 - Schedule 6). Najnowsza wersja nosi numer 4. Załącznik nr 6 nadaje się do użytku zarówno ze wzorem umowy ramowej ISDA z 1999 roku, jak i ze wzorem z roku 2002).
W ostatnich latach IETA, EFET i ISDA poczyniły wiele kroków w celu zbliżenia stosowanych w swoich wzorach rozwiązań i w rezultacie osiągnęły bardzo wysoki stopień harmonizacji trzech standardów. Dlatego dziś wybór przez danych kontrahentów określonego wzoru nie jest warunkowany przyjętymi w danym standardzie rozwiązaniami, ale raczej tym, jaki jest charakter głównej działalności danego kontrahenta. Podmioty handlujące przede wszystkim energią elektryczną będą skłaniały się do poddania swojego handlu uprawnianymi CO2 umowie EFET, z kolei instytucje finansowe będą preferowały handel tymi uprawnieniami na podstawie wzoru ISDA.
STANDARYZACJA UMÓW
Umowy ramowe regulują m.in.:
● sposób zawierania poszczególnych transakcji,
● sposób ich wykonania,
● rozliczenia,
● odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umów.