Urząd do spraw Cudzoziemców w przesłanym PAP komunikacie przypomniał, że zgodnie z ustaleniami przyjętymi przez Radę Europejską na czwartkowym nadzwyczajnym posiedzeniu w razie nieprzyjęcia umowy wystąpienie Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej ma nastąpić 12 kwietnia lub - w razie przyjęcia umowy wystąpienia - 22 maja tego roku. Jak zaznaczono, zasady, na jakich nastąpi brexit, wciąż nie zostały określone.
Pierwszy scenariusz przygotowany przez UdsC zakłada brexit na podstawie umowy wystąpienia między Wielką Brytanią i UE. Zgodnie z opublikowanym przez Komisję Europejską projektem umowy wystąpienia, który - jak przypomina UdsC - dotychczas nie przeszedł niezbędnych procedur wewnętrznych w Wielkiej Brytanii, tzw. okres przejściowy będzie obowiązywał od daty wejścia w życie umowy do 31 grudnia 2020 r.
"W jego trakcie zasady pobytu i pracy obywateli Wielkiej Brytanii w Polsce pozostaną bez zmian. Swoboda przepływu osób pomiędzy Wielką Brytanią a UE zostanie zatem w tym okresie utrzymana" - podkreśla urząd.
Zgodnie z tym scenariuszem po okresie przejściowym obywatele Wielkiej Brytanii i członkowie ich rodzin będą mieli prawo pobytu w Polsce, jeśli, po pierwsze, korzystali z niego zgodnie z prawem UE przed zakończeniem okresu przejściowego i - po drugie - nadal mieszkają w Polsce.
Projekt zakłada też, że "prawo stałego pobytu będzie przysługiwać co do zasady po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu (zgodnie z prawem UE, na warunkach przewidzianych w dyrektywie 2004/38/WE). Okresy legalnego pobytu lub pracy zgodnie z prawem Unii, przypadające na czas przed zakończeniem okresu przejściowego i po nim, będą wliczane do wymaganego okresu uprawniającego do nabycia prawa stałego pobytu" - napisano w komunikacie.
Potwierdzeniem posiadania prawa pobytu lub prawa stałego pobytu będzie dokument zawierający adnotację, że został wydany zgodnie z umową wystąpienia. Takie dokumenty będą wydawały urzędy wojewódzkie właściwe ze względu na miejsce pobytu.
Drugi scenariusz zakłada brexit bez umowy między Wielką Brytanią i UE. "Na wypadek braku wejścia w życie umowy wystąpienia pomiędzy Wielką Brytanią a Unią Europejską w dniu 15 marca 2019 r. uchwalona została ustawa regulująca m.in. status pobytowy obywateli tego państwa oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wejdzie ona w życie z dniem wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej" - przypomniano w komunikacie UdsC.
Jak zaznaczono, regulacja zakłada ustanowienie okresu, w którym pobyt obywateli Wielkiej Brytanii i członków ich rodzin w Polsce bezpośrednio po dacie brexitu będzie uznawany za legalny. Dokument określa też podstawy prawne udzielenia im zezwoleń na pobyt czasowy i stały, uzależniając to od dysponowania w dniu poprzedzającym dzień wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE prawem pobytu lub prawem stałego pobytu.
"Co ważne, ustawa przewiduje domniemanie posiadania jednego z takich praw przez osoby będące właścicielami w dniu poprzedzającym jej wejście w życie ważnych dokumentów wydanych przez polskie organy obywatelom Unii Europejskiej i członkom ich rodzin. Stąd też uzyskanie stosownych zezwoleń po brexicie na podstawie projektowanych przepisów będzie znacząco łatwiejsze dla osób posiadających te dokumenty" - napisano.
Ustawa regulująca status pobytowy Brytyjczyków w Polsce zakłada, że od daty brexitu do 31 grudnia 2020 r. pobyt i praca obywateli Wielkiej Brytanii i członków ich rodzin będą uznawane za legalne, jeśli dzień przed brexitem będą mieli prawo pobytu w Polsce. Wprowadza także nowe, przygotowane specjalnie dla Brytyjczyków rodzaje zezwoleń na pobyt czasowy (na 5 lat) i stały (na czas nieokreślony), o które będzie się można ubiegać od daty brexitu do 31 grudnia 2020 r.
Zakłada się również uprawnienie do uzyskania zezwolenia na pobyt stały po upływie 5 lat legalnego nieprzerwanego pobytu również po brexicie, na określonych warunkach. Zgodnie z regulacją uzyskanie zezwolenia na pobyt będzie uprawniało do podejmowania pracy.
Według trzeciego scenariusza termin brexitu zostanie ponownie przesunięty. Jak zaznacza UdsC, aby do tego doszło "Rada Europejska w porozumieniu z Wielką Brytanią musiałyby podjąć jednomyślną decyzję o wydłużeniu okresu negocjacji".
Obecnie obywatele Wielkiej Brytanii i członkowie ich rodzin niebędący obywatelami UE mogą przebywać w Polsce do 3 miesięcy bez konieczności spełniania jakichkolwiek warunków pobytu innych niż posiadanie ważnego dokumentu podróży. Jeżeli pobyt trwa ponad 3 miesiące, Brytyjczycy, tak jak wszyscy obywatele UE, mają obowiązek zarejestrować pobyt w Polsce. Członkowie ich rodzin, którzy nie są obywatelami UE, mają natomiast obowiązek uzyskać kartę pobytu członka rodziny obywatela UE. Realizacja tych obowiązków jest możliwa bezpłatnie w urzędzie wojewódzkim właściwym ze względu na miejsce przebywania.
Z danych przekazanych przez Urząd do spraw Cudzoziemców wynika, że zarejestrowany pobyt lub dokument potwierdzający prawo stałego pobytu w Polsce ma około 5,8 tys. obywateli Wielkiej Brytanii, w tym 4,5 tys. mężczyzn i 1,3 tys. kobiet. Jak podaje UdsC, struktura wiekowa tych osób jest następująca: do 20 lat - 450 osób, 20-39 lat - 2,6 tys. osób, 40-59 lat - 2,1 tys. osób, powyżej 60 lat - 630 osób.(PAP)
autor: Marcin Chomiuk
