Nowe zasady zostały wstępnie uzgodnione między Parlamentem Europejskim a negocjatorami z państw członkowskich w lutym. Kraje mające nadmierne zadłużenie będą zobowiązane do jego redukcji średnio o 1 proc. rocznie, jeśli ich zadłużenie przekracza 90 proc. PKB, i średnio o 0,5 proc. rocznie, jeśli będzie wynosić od 60 proc. do 90 proc. Jeżeli deficyt kraju przekracza 3 proc. PKB, będą musiały go redukować w okresach wzrostu gospodarczego do poziomu 1,5 proc. i budować bufor wydatkowy na wypadek trudnych warunków gospodarczych.
„Zasady te zapewniają państwom członkowskim więcej miejsca na inwestycje"
Komisji Europejskiej – jak podał PE – będzie teraz trudniej objąć państwo członkowskie procedurą nadmiernego deficytu, jeżeli prowadzi ono niezbędne inwestycje, a wszystkie wydatki krajowe związane ze współfinansowaniem programów finansowanych przez UE zostaną wyłączone z kalkulacji wydatków rządu, co ma stworzyć więcej zachęt, by inwestować.
Na wniosek europosłów kraje o nadmiernym deficycie lub zadłużeniu mogą zwrócić się do Komisji o przeprowadzenie dyskusji, zanim przedstawi ona wytyczne dotyczące ścieżki wydatków.
„Zasady te zapewniają państwom członkowskim więcej miejsca na inwestycje, elastyczność (…) i po raz pierwszy zapewniają 'prawdziwy' wymiar społeczny. Zwolnienie współfinansowania z wydatków umożliwi nowe i innowacyjne kształtowanie polityki w UE. Potrzebujemy obecnie stałego narzędzia inwestycyjnego na poziomie europejskim, które uzupełniłoby te zasady” – powiedział niemiecki europoseł Markus Ferber (EPL), który był sprawozdawcą projektu.
Państwa członkowskie będą musiały przedstawić swoje pierwsze plany krajowe
W następnym kroku Rada (państwa członkowskie) musi teraz formalnie zatwierdzić te zasady. Po przyjęciu wejdą w życie z dniem ich opublikowania w Dzienniku Urzędowym UE.
Państwa członkowskie będą musiały przedstawić swoje pierwsze plany krajowe do 20 września 2024 r. Plany te określają cele w zakresie wydatków oraz sposób podejmowania inwestycji i reform. Państwa członkowskie o wysokim poziomie deficytu lub długu otrzymają przed planem wytyczne dotyczące docelowych wydatków.
Reguły fiskalne zobowiązują państwa członkowskie do koordynacji polityk gospodarczych oraz unikania nadmiernego zadłużenia. Opierają się na limitach dotyczących deficytu i długu publicznego, które nie powinny przekraczać odpowiednio 3 proc. i 60 proc. PKB.
Ze Strasburga Łukasz Osiński