W jakim kierunku powinna zmierzać gospodarka? Pięć wskaźników, które są lepsze niż PKB

27 kwietnia 2016, 06:08

“Jeśli zasugerujesz kierowcy, że może jechać złą drogą, a w odpowiedzi usłyszyć ‘w takim razie, musimy jechać szybciej’, z pewnością pomyślisz, że to dość nierozsądne podejście. Tak właśnie dzieje się, gdy uwagi na temat stanu gospodarki wywołują zobowiązanie władz, to przyspieszenia wzrostu gospodarczego” – pisze Stewart Wallis, były dyrektor New Economics Foundation na blogu Word Econonic Forum. W jakim więc kierunku powinna zmierzać nowoczesna gospodarka? Większość ludzi odpowie jednogłośnie: w takim, by spełniać podstawowe potrzeby obywateli, czyli troszczyć o ich zdrowe i szczęśliwe życie, by unikać drastycznych nierówności społecznych i dbać o środowisko. Tymczasem rozpędzając gospodarkę państwa często coraz bardziej oddalają się od tym celów. Potrzebny jest więc ekonomiczny kompas. Co może nim być? Niezależny brytyjski think thank New Economics Foundation (NEF) zaproponował pięć wskaźników, które mierzą kierunek rozwoju państwa, tak jak PKB mierzy szybkość wzrostu jego gospodarki. Jako przykład NEF podaje statystyki dotyczące Wielkiej Brytanii. / ShutterStock

PKB to tak naprawdę tylko prędkościomierz gospodarki. Informuje o tym, czy kraj nabiera rozpędu, czy zwalania. Nie pokazuje nam jednak wielu innych, ważnych danych. Nie dowiemy się z niego, czy gospodarka jest przegrzana, czy kończy się jej paliwo i czy w ogóle zmierza w dobrym kierunku.

1 Statystyki dotyczące zatrudnienia pokazują, jaka część ludzi ma pracę, ale nie informują nas, jaki odsetek zatrudnionych otrzymuje zbyt niskie wynagrodzenie, by pozwolić sobie na godne warunki życia. Przykładowo, według oficjalnych danych, w Wielkiej Brytanii 94 proc. mieszkańców miało pracę w 2014 roku. W ciągu czterech lat odsetek ten wzrósł o ok. 2 pkt proc. Jednak z szacunków NEF wynika, że jedynie 61 proc. zatrudnionych miało stabilne miejsca pracy i zarobki zapewniające utrzymanie. Co więcej w ciągu czterech lat odsetek ten się zmniejszył.

Statystyki dotyczące zatrudnienia pokazują, jaka część ludzi ma pracę, ale nie informują nas, jaki odsetek zatrudnionych otrzymuje zbyt niskie wynagrodzenie, by pozwolić sobie na godne warunki życia.
Przykładowo, według oficjalnych danych, w Wielkiej Brytanii 94 proc. mieszkańców miało pracę w 2014 roku. W ciągu czterech lat odsetek ten wzrósł o ok. 2 pkt proc. Jednak z szacunków NEF wynika, że jedynie 61 proc. zatrudnionych miało stabilne miejsca pracy i zarobki zapewniające utrzymanie. Co więcej w ciągu czterech lat odsetek ten się zmniejszył.

ShutterStock

Reklama

2 Wzrost gospodarczy nigdy nie jest celem samym w sobie. Powinien być tylko narzędziem do poprawienia standardów życia obywateli. Skoro troszczymy się o PKB, bo zakładamy że wpłynie on na polepszenie sytuacji mieszkańców, możemy też mierzyć bezpośrednio satysfakcję z życia ludzi. Już teraz takie badania stają się coraz bardziej powszechne. W ankietach sprawdzających poziom szczęścia i dobrobytu, mieszkańców pyta się o szereg czynników, które są dla ludzi najważniejsze i na które państwo może wpływać poprzez swoją polityką – od dochodów, zdrowie i warunki mieszkaniowe, po relacje w społeczeństwie.

Wzrost gospodarczy nigdy nie jest celem samym w sobie. Powinien być tylko narzędziem do poprawienia standardów życia obywateli. Skoro troszczymy się o PKB, bo zakładamy że wpłynie on na polepszenie sytuacji mieszkańców, możemy też mierzyć bezpośrednio satysfakcję z życia ludzi. Już teraz takie badania stają się coraz bardziej powszechne. W ankietach sprawdzających poziom szczęścia i dobrobytu, mieszkańców pyta się o szereg czynników, które są dla ludzi najważniejsze i na które państwo może wpływać poprzez swoją polityką – od dochodów, zdrowie i warunki mieszkaniowe, po relacje w społeczeństwie.

ShutterStock

3 Zdaniem ekspertów NEF, państwa powinny wprowadzić narodowe wskaźniki emisji CO2 powiązane ze stylem życia mieszkańców i porównywać je z globalnymi celami emisji dwutlenku węgla. W przypadku Wielkiej Brytanii sytuacja wyraźnie się pogarsza. W ciągu czterech lat stopień wykorzystania przypisanych jej limitów emisji CO2 zwiększył się z 91 proc. do 98 proc. Jak zauważa NEF, problem zmian klimatycznych to globalne wyzwanie, więc wskaźnik ten jest jednocześnie miernikiem odpowiedzialnego globalnego obywatelstwa.

Zdaniem ekspertów NEF, państwa powinny wprowadzić narodowe wskaźniki emisji CO2 powiązane ze stylem życia mieszkańców i porównywać je z globalnymi celami emisji dwutlenku węgla. W przypadku Wielkiej Brytanii sytuacja wyraźnie się pogarsza. W ciągu czterech lat stopień wykorzystania przypisanych jej limitów emisji CO2 zwiększył się z 91 proc. do 98 proc. Jak zauważa NEF, problem zmian klimatycznych to globalne wyzwanie, więc wskaźnik ten jest jednocześnie miernikiem odpowiedzialnego globalnego obywatelstwa.

ShutterStock

4 Coraz więcej badań potwierdza, że pogłębiające się nierówności majątkowe mają negatywny wpływ na społeczeństwo. Jednocześnie ekonomiści dowodzą, że nierówności te wcale nie motywują do cięższej pracy. Pod tym względem sytuacja w Wielkiej Brytanii się pogarsza. Porównując różnice w dochodach najbogatszych i najbiedniejszych Brytyjczyków przez ostatnie cztery lata, analitycy NEF zauważyli, że zwiększają się one o 0,8 proc. rocznie.

Coraz więcej badań potwierdza, że pogłębiające się nierówności majątkowe mają negatywny wpływ na społeczeństwo. Jednocześnie ekonomiści dowodzą, że nierówności te wcale nie motywują do cięższej pracy. Pod tym względem sytuacja w Wielkiej Brytanii się pogarsza. Porównując różnice w dochodach najbogatszych i najbiedniejszych Brytyjczyków przez ostatnie cztery lata, analitycy NEF zauważyli, że zwiększają się one o 0,8 proc. rocznie.

ShutterStock

5 NEF proponuje jeszcze jeden ciekawy wskaźnik mierzący stopień troski państwa o obywateli. To zgony, których można było uniknąć. Mierzy on jakość służby zdrowia i interwencji lekarskich. Chodzi tu nie tylko o samo leczenie, ale także prewencję. W tym przypadku w Wielkiej Brytanii widać pozytywny trend, choć wciąż na tym polu jest jeszcze wiele do zrobienia – według ostatnich danych 23 proc. przypadków śmierci można było uniknąć.