rozwiń >

Podstawa prawna wprowadzenia zakazu sprzedaży alkoholu po godzinie 22:00

Taką możliwość daje samorządom Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zgodnie z art. 12 tej ustawy:

„Rada gminy może ustalić, w drodze uchwały, dla terenu gminy lub wskazanych jednostek pomocniczych gminy, ograniczenia w godzinach nocnej sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży. Ograniczenia mogą dotyczyć sprzedaży prowadzonej między godziną 22:00 a 6:00.”

Ponadto rada gminy ma prawo wprowadzić dodatkowe ograniczenia, w tym limity zezwoleń na sprzedaż alkoholu przeznaczonego zarówno do spożycia na miejscu, jak i poza miejscem zakupu.

Alkohol to narkotyk, choć niechętnie się o tym mówi

Spożycie alkoholu wciąż stanowi poważny problem społeczny i zdrowotny. Choć mówi się o tym coraz rzadziej, skutki są realne i często dramatyczne:

  • alkohol uszkadza wątrobę, może prowadzić do jej marskości,
  • zwiększa ryzyko chorób serca, udarów, nowotworów,
  • osłabia układ odpornościowy i układ trawienny,
  • zaburza funkcjonowanie psychiczne – nasila depresję, lęki, a przy dłuższym spożywaniu powoduje uzależnienie,
  • prowadzi do pogorszenia funkcji poznawczych i zwiększa ryzyko demencji.

Skutki społeczne także są dotkliwe – od problemów rodzinnych i zawodowych, przez konflikty domowe i rozwody, po utratę pracy i konflikty z prawem. Spożywanie alkoholu znacząco zwiększa też ryzyko wypadków i urazów.

Alkohol zabija na drogach - statystyki mówią same za siebie

Jak podaje Komenda Główna Policji, w 2024 roku uczestnicy ruchu drogowego będący pod wpływem alkoholu uczestniczyli w 1 944 wypadkach, co stanowi 9% wszystkich zdarzeń. Zginęło w nich 258 osób (13,6% wszystkich ofiar śmiertelnych), a 2 176 zostało rannych (8,8%).1

Najwięcej wypadków z udziałem nietrzeźwych ma miejsce w soboty (20,9%), a najwięcej ofiar śmiertelnych ginie w niedzielę (25,6%). Pocieszające jest to, że skala tego problemu stopniowo maleje – w 2015 roku liczba wypadków spowodowanych przez osoby pod wpływem alkoholu wynosiła 3 128, w 2020 roku – 2 540, a w 2024 – 1 944.

Szczecin dołącza do miast z nocną prohibicją

Od 8 sierpnia zakaz sprzedaży alkoholu między godziną 22:00 a 6:00 będzie obowiązywał na terenie całej gminy miasta Szczecin. Ograniczenie obejmie sprzedaż detaliczną – czyli sklepy, markety oraz stacje paliw. Zakaz nie dotyczy lokali gastronomicznych – w restauracjach, barach i klubach alkohol nadal będzie dostępny po godzinie 22:00.

Uchwałę poparło 22 radnych, 6 było przeciw, a 3 wstrzymało się od głosu. Radni uzasadniali decyzję troską o bezpieczeństwo mieszkańców – ich zdaniem ograniczenie dostępności alkoholu w godzinach nocnych przełoży się na mniejszą liczbę wykroczeń i przestępstw.

Wprowadzeniu zakazu sprzedaży alkoholu po 22:00 sprzeciwiali się przedsiębiorcy

Nie wszyscy przyjęli decyzję z entuzjazmem. Przedsiębiorcy wskazują na ryzyko spadku obrotów i konieczność redukcji zatrudnienia. Zgłaszali także postulat, by zakaz obowiązywał od godziny 1:00 w nocy – wtedy bowiem, według danych policji, dochodzi do największej liczby interwencji. Proponowali też, by nowe przepisy zaczęły obowiązywać od początku nowego roku, co dałoby czas na przygotowanie się do zmian.

Radni KO: zakaz sprzedaży alkoholu poprawi bezpieczeństwo mieszkańców

Przewodnicząca komisji zdrowia i pomocy społecznej Rady Miasta Szczecin, Ewa Jasińska (KO), zwróciła uwagę, że tylko w 2024 roku służby interweniowały w mieście ponad 20 tysięcy razy w związku z nadużywaniem alkoholu. Powołała się także na doświadczenia innych miast – np. w Krakowie, po wprowadzeniu nocnego zakazu w 2023 roku, liczba nocnych interwencji policyjnych spadła o 47%.

Jasińska podkreśliła również, że uchwała jest zgodna zarówno z ustawą o wychowaniu w trzeźwości, jak i z przepisami dotyczącymi prowadzenia działalności gospodarczej. Przypomniała, że ograniczenie dotyczy zaledwie 20 sklepów i ma znikomy wpływ na budżet miasta. „To nie walka z uzależnieniami, tylko działanie na rzecz bezpieczeństwa” – zaznaczyła.

Już wkrótce zakaz nocnej sprzedaży alkoholu może obowiązywać w Warszawie

W stolicy trwają prace nad podobną uchwałą. Projekt zakładający zakaz sprzedaży alkoholu od 22:00 do 6:00 przygotowały kluby Lewicy i Miasto Jest Nasze. Propozycja obejmuje sklepy i stacje benzynowe – lokale gastronomiczne pozostaną wyłączone z zakazu.

Prezydent Rafał Trzaskowski złożył równoległy projekt – w jego wersji zakaz obowiązywałby od godziny 23:00 i miałby trzymiesięczny okres karencji. Projekt ten jest jednak krytykowany – niektórzy odbierają godzinę 23:00 jako ukłon w stronę znanej sieci sklepów, która właśnie o tej porze kończy sprzedaż alkoholu, tym bardziej, że ustawa pozwala na wprowadzenie zakazu już od 22:00.

Mieszkańcy Warszawy popierają prohibicję

Z badania przeprowadzonego przez Warszawski Alarm Smogowy wynika, że aż 80,78% mieszkańców Warszawy popiera zakaz sprzedaży alkoholu w godzinach 22:00–6:00. Przeciwnych było 18,24%, a 0,98% nie miało zdania. Co istotne, aż 96,9% popierających chce, aby zakaz obowiązywał na terenie całej Warszawy, a nie tylko w wybranych dzielnicach.

Edukacja zamiast zakazów

Nie brakuje głosów, że zakazy to rozwiązanie doraźne, które nie zastąpi edukacji i profilaktyki. W przestrzeni publicznej brakuje rzetelnych kampanii informujących o skutkach nadużywania alkoholu. Zbyt łagodne są też wyroki wobec pijanych kierowców – często kończy się na zawieszeniu kary i odebraniu prawa jazdy, z którego mimo to wielu nadal korzysta.

Coraz więcej miast z zakazem nocnej sprzedaży

W latach 2018–2024 około 180 gmin w Polsce wprowadziło ograniczenia nocnej sprzedaży alkoholu. W około 30 przypadkach zakaz obejmuje tylko część gminy. Najwięcej takich uchwał przyjęto w województwach mazowieckim, małopolskim i wielkopolskim.

Wśród dużych miast zakaz na całym obszarze obowiązuje m.in. w Krakowie, Bydgoszczy, Gdańsku i Białej Podlaskiej. Z kolei w Poznaniu, Wrocławiu, Rzeszowie, Katowicach, Kielcach i Bielsku-Białej ograniczenia obowiązują jedynie w wybranych dzielnicach, najczęściej w śródmieściu.

PAP/KGP/ Warszawski Alarm Smogowy

1 Raport o wypadkach drogowych w Polsce w 2024 roku KGP

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. 2023 poz. 2151).