Dane pochodzące z ośmiu segmentów rynku pokazały, że pod koniec grudnia 2016 r. wartość oszczędności zgromadzonych przez Polaków wynosiła ponad 1,2 bln zł, czyli o 4,2% (52 mld zł) więcej niż na koniec III kwartału 2016 r. W skali roku wartość oszczędności wzrosła natomiast o 9,7%. Ile osób w Polsce posiada oszczędności? Ta liczba również rośnie i wynosi obecnie 68%. To o 24% więcej niż rok wcześniej. Oznacza to, że coraz lepiej zdajemy sobie sprawę z konieczności oszczędzania środków – ale jak to oszczędzanie wygląda w praktyce?
Jak oszczędzamy?
Niemal 1/3 Polaków oszczędza na tzw. czarną godzinę, czyli bez jasno sprecyzowanego celu. 24% oszczędności przeznaczanych jest już na cele krótkoterminowe (odkładanie na okres do roku), niewiele osób oszczędza na dłuższy czas (tylko 2% na okres dłuższy niż 10 lat). Ponadto wśród oszczędzających Polaków dominują osoby trzymające oszczędności albo na rachunkach ROR, które nie generują żadnych znaczących odsetek (23% ankietowanych badania Fundacji Kronenberga), albo w domu (17%). 16% wybrało konto oszczędnościowe – te jednak obecnie również generują znikome zyski. Spośród terminowych produktów finansowych najchętniej wybierane są lokaty terminowe (14%), a na kolejnym miejscu plasują się fundusze inwestycyjne.
Duży zysk czy niewielkie ryzyko?
W strukturze oszczędności Polaków wzrasta przede wszystkim wartość aktywów charakteryzujących się niskim poziomem ryzyka i niewielkim oprocentowaniem. Jak czytamy w analizach ekspertów, wynika to z niechęci do ponoszenia ryzyka oraz z przedkładania płynności finansowej ponad stopy zwrotu. Pomimo tego wartość aktywów o wyższym stopniu ryzyka powoli rośnie – w IV kwartale ubiegłego roku sprzyjała temu poprawa koniunktury na warszawskiej giełdzie.
Lokaty przyciągają Polaków oprocentowaniem wyższym niż na rachunkach oszczędnościowych przy jednocześnie niskim poziomie ryzyka. Zgodnie z prawem bankowym zdeponowane w banku środki nieprzekraczające równowartości 100 tys. euro objęte są ochroną Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. W ofercie banków znajdują się zarówno lokaty 3- lub 6-miesięczne, jak i roczne czy dwuletnie.
Do produktów niskiego ryzyka zaliczamy także obligacje. Warto jednak pamiętać, że Obligacje Skarbu Państwa zależne są od poziomu stóp procentowych. Są nisko oprocentowane, ale bezpieczne, gdyż Skarb Państwa jest tu gwarantem wykupu obligacji od nabywców. Lepiej oprocentowane są obligacje korporacyjne, emitowane przez duże przedsiębiorstwa. Nie mają one jednak gwarancji Skarbu Państwa, wiążą się więc z większym ryzykiem. Rozwiązaniem może tu być umiejętne połączenie tych dwóch rodzajów obligacji – tak jak produkt BPH Obligacji Korporacyjnych. W portfelu mamy tu zarówno obligacje skarbowe, jak i korporacyjne, a zarządzający podchodzą do budowy portfela elastycznie, dostosowując proporcje obligacji obu typów w zależności od prognozowanej dla nich koniunktury. Czyni to z tego produktu formę bezpieczniejszą od obligacji wyłącznie korporacyjnych, ale wyżej oprocentowaną niż obligacje skarbowe.
Fundusz inwestycyjny – wybór dla każdego?
W IV kwartale 2017 r. odnotowano wyższą dynamikę aktywów w przypadku środków zainwestowanych w akcje (+10%, co daje 3,6-procentowy udział w oszczędnościach gospodarstw domowych). Inwestycje na giełdzie wymagają jednak wiedzy o rynku i finansach. Nie są odpowiednim produktem do inwestowania wszystkich oszczędności, ponieważ są obarczone dość wysokim stopniem ryzyka. Dzieje się tak z różnych powodów: wahań notowań akcji na giełdzie, ryzyka emitenta, ryzyka branży, sytuacji makroekonomicznej kraju i innych czynników. Do bezpieczniejszych produktów należą oferowane przez fundusze inwestycyjne. Swego rodzaju złotym środkiem, godzącym znaczne zyski z obniżonym ryzykiem, są fundusze dywidendowe, np. BPH TFI. Ich mocną stroną jest zapewnienie zysków porównywalnych z tymi, które można uzyskać, grając bezpośrednio na giełdzie. Z drugiej strony fundusze, dzięki mniejszej zmienności wycen akcji spółek wypłacających dywidendy, charakteryzują się niższym poziomem ryzyka w porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami akcyjnymi.
BPH Dywidendowy to dość wyjątkowy przypadek funduszu wypłacającego dywidendy w trakcie trwania inwestycji. Zarządzający funduszem będą inwestować przede wszystkim w spółki, które wypłacają regularne i przewidywalne dywidendy oraz te, które mają potencjał wzrostu wypłacanej dywidendy. Zapewnia to zwiększone bezpieczeństwo finansowe inwestora, jak również perspektywę znacznego zarobku. Warto dodać, że fundusze inwestycyjne, łącznie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi oraz funduszami zagranicznymi, są wśród Polaków znacznie popularniejsze niż bezpośrednie inwestycje w akcje. Ich łączny udział w rozkładzie oszczędności Polaków wyniósł w IV kwartale 2016 r. ponad 13%.
Warto zastanowić się nad instrumentami finansowymi, które pozwalają nie tylko na gromadzenie oszczędności, lecz także na ich pomnażanie – oferta rynku jest coraz bogatsza, więc każdy inwestor powinien znaleźć odpowiadający mu produkt.
