Gwałtownie rośnie zainteresowanie rozwojem energetyki wiatrowej. Operatorzy elektroenergetycznych systemów dystrybucyjnych, czyli firmy dystrybucji energii elektrycznej oraz operator systemu przesyłowego PSE Operator, wydali już warunki przyłączenia do sieci dla farm wiatrowych o mocy 11,2 tys. MW.
Deklarowane zainteresowanie inwestycjami w energetykę wiatrową jest jednak dalece większe. Operatorzy dystrybucji określili już warunki wykonania ekspertyz wpływu farm wiatrowych na krajowy system elektroenergetyczny dla wiatraków o łącznej mocy aż 55 tys. MW. Na tym nie koniec, bo statystyka ta nie obejmuje farm o mocy około 3 tys. MW, które mogą być bezpośrednio przyłączone do sieci średnich napięć.
– Inwestorzy deklarują już zainteresowanie budową farm wiatrowych o mocy blisko 70 tys. MW – mówi Dariusz Chomka, rzecznik PSE Operator.
Nie we wszystkich rejonach kraju zainteresowanie budową farm wiatrowych jest jednakowo duże, bo nie wszędzie są równie dobre warunki atmosferyczne. Jedne z najlepszych warunków do budowy farm wiatrowych w Polsce istnieją na terenie dystrybucji poznańskiego operatora systemu dystrybucyjnego, czyli Enea Operator.
Reklama

Sieć nie da rady

Potencjalni inwestorzy, składając wnioski o przyłączenia rzadko kiedy biorą pod uwagę realne możliwości. Na terenie działania Enei chcieliby zainstalować niemal tyle farm wiatrowych, ile pracuje ich w całych Niemczech i więcej niż w USA. Na koniec 2008 roku u naszych zachodnich sąsiadów zainstalowane były wiatraki o mocy około 22,2 tys. MW, a w USA działały farmy o mocy blisko 17 tys. MW. Największym problemem są możliwości przyłączenia nowych farm do sieci. Boomowi inwestycyjnemu w budowie wiatraków nie towarzyszy wzrost możliwości przyłączenia nowych instalacji. Te z kolei zależą od kondycji finansowej dystrybutorów energii, takich jak Enea Operator.
– Realizacja wszystkich złożonych dotychczas wniosków o przyłączenie farm wiatrowych wymagałaby posiadania przez nas mocy przyłączeniowej ponad 20 tys. MW. Zdolności przyłączeniowe naszej sieci nie wykraczają tymczasem ponad poziom kilku tysięcy megawatów, a zatem znaczna część wniosków musi zostać załatwiona odmownie – mówi Artur Kowalczyk, wiceprezes zarządu Enea Operator.
Nie jest zatem możliwe, żeby wszystkie planowane do zbudowania na terenie działania Enea Operator farmy wiatrowe zostały podłączone do sieci tego właśnie dystrybutora. Zapewne zdają sobie z tego sprawę także składający kolejne wnioski o przyłączenia. Końca fali wniosków o przyłączenia jednak nie widać. Czym to uzasadnić? Ze względu na niski poziom rozwoju sieci elektroenergetycznych w Polsce rozwinął się handel warunkami przyłączenia.
– Na rynku warunki przyłączeniowe są wartością samą w sobie i w niektórych przypadkach uzyskuje się je w celu odsprzedaży faktycznym inwestorom – mówi Dariusz Chomka. Inwestujący w produkcję energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii mają liczne przywileje. Zgodnie z prawem ponoszą tylko 50 proc. kosztów przyłączenia do sieci, mają zapewniony zbyt 100 proc. wyprodukowanej energii elektrycznej, a poza przychodami ze sprzedaży prądu uzyskują dodatkowe pieniądze ze sprzedaży tzw. zielonych certyfikatów. Regulacje dotyczące zasad pokrywania kosztów przyłączeń oznaczają większe wydatki dla takich dystrybutorów jak Enea, na co firm tych nie stać.
Problem tkwi w koszcie przyłączeń. Taka firma jak Enea nie ma środków na przyjęcie wszystkich wniosków. Realizacja tylko tych inwestycji, które wynikają z wydanych już bądź opracowywanych warunków przyłączenia farmy do sieci, wymaga wydania ponad 1,5 mld zł. To wielokrotnie więcej niż wynosi roczny plan inwestycyjny spółki. Cały budżet inwestycyjny firmy na ten rok to około 500 – 600 mln zł – mówi wiceprezes Artur Kowalczyk. A pieniądze te muszą wystarczyć także na utrzymanie sieci, bieżące remonty.

Pieniędzy nie przybędzie

O większych środkach na inwestycje związane z przyłączaniem farm wiatrowych do sieci trudno w tej chwili myśleć. Enea Operator, tak jak każdy dystrybutor energii elektrycznej, nie ma możliwości dowolnego zarabiania pieniędzy. Działalność dystrybucyjna jest w Polsce całkowicie regulowana i przychody dystrybutorów zależą od decyzji regulatora w sprawie cen dystrybucji, czyli od Urzędu Regulacji Energetyki. Gdyby regulator uwzględnił specyfikę Enei, na obszarze której powstaje wiele farm wiatrowych, możliwości przyłączeniowe by wzrosły. Nie ma jednak wątpliwości, że odbiorcy przyłączani do jej sieci, czyli w północno-zachodniej części Polski, musieliby płacić za dystrybucję energii więcej niż odbiorcy podłączani do sieci u innych operatorów systemów dystrybucyjnych.
– Przeprowadzone przez nas symulacje wskazują, że przyłączenia farm do sieci mogą skutkować wzrostem stawek opłat dystrybucyjnych nawet o kilkanaście procent. Jestem przekonany, że ten scenariusz się nie ziści. Nie ma przecież żadnego uzasadnienia, żeby przedsiębiorca czy też przysłowiowy Kowalski płacił za usługę dystrybucji dużo więcej jedynie z powodu prowadzenia działalności bądź zamieszkania na obszarze występowania silniejszego wiatru. Ochrona środowiska jest celem i obowiązkiem wszystkich mieszkańców kraju zatem koszty rozwoju OZE powinniśmy pokrywać solidarnie – uważa wiceprezes Artur Kowalczyk.
Słownik pojęć
Operator systemu dystrybucyjnego (OSD) – przedsiębiorstwa energetyczne, które dostarczają prąd bezpośrednio odbiorcom końcowym i zarazem pełnią specjalne funkcje, ponosząc odpowiedzialność za m.in. bezpieczeństwo, eksploatację, konserwację, remonty i rozbudowę sieci, którą zarządzają. Operatorów systemów dystrybucyjnych wyznacza Urząd Regulacji Energetyki. W Polsce działa 14 OSD, a są to m.in. Energa Operator, Enea Operator, Enion, PGE Dystrybucja Rzeszów itd.
Operator systemu przesyłowego (OSP) – przedsiębiorstwo energetyczne dysponujące sieciami najwyższych napięć, z których prąd płynący od elektrowni wprowadzany jest do sieci dystrybutorów (OSD). OSP ponosi odpowiedzialność za m.in. konserwację, remonty i rozbudowę głównych krajowych linii energetycznych, a także połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi. W Polsce funkcję OSP pełni spółka skarbu państwa Polskie Sieci Elektroenergetyczne Operator.