"Nasza ocena pokazuje, że zagwarantowanie zdrowia i przetrwania europejskiej natury i dobrobytu ludzi wymaga zasadniczej zmiany w naszym podejściu do produkowania i konsumowania żywności, korzystania z lasów i budowania miast" - ocenił Hans Bruyninckx, dyrektor wykonawczy EEA, agencji Unii Europejskiej zajmującej się monitorowaniem stanu środowiska naturalnego.
Te wysiłki muszą być sprzężone z lepszym wdrażaniem i egzekwowaniem polityki ochrony środowiska, jak również ze zwiększaniem ambicji w polityce klimatycznej, szczególnie w zakresie transportu i energii - dodał Bruyninckx.
Według dokumentu "Stan natury w Unii Europejskiej", obejmującego okres od 2013 do 2018 r., stan ochrony gatunków i siedlisk w Europie nie jest dobry i zmiana tej sytuacji wymaga wiele pracy, by osiągnąć ich właściwy poziom, zgodny z przyjętymi europejskimi celami. Badania EEA, opierające się na pracy ponad 220 tys. osób, z czego ponad połowę stanowili wolontariusze, oceniły trzy obszary tematyczne: sytuację ptaków, innych zwierząt i siedlisk przyrodniczych.
47 proc. z 463 badanych gatunków ptaków cieszyło się dobrym stanem ochrony, i był to pięcioprocentowy spadek w stosunku do poprzedniego raport z lat 2008-2012.
Aż 81 proc. siedlisk przyrodniczych było słabo lub źle chronionych. Sytuacja łąk, wydm, torfowisk i trzęsawisk mocno się pogarsza, za to ochrona lasów polepsza - głosi raport.
Dokument pokazuje jednak pozytywne tendencje, takie jak rosnąca powierzchnia obszarów chronionych w ramach programu Natura 2000. Podkreślono jednak, że w wypadku ochrony konkretnych gatunków lub rodzajów siedlisk możemy zazwyczaj mówić tylko o sukcesach na poziomie regionalnym lub lokalnym, nie ogólnoeuropejskim.
Jako największe zagrożenia dla bioróżnorodności raport EEA wymienia przede wszystkim rolnictwo intensywne, rozrost miast i niezrównoważoną gospodarkę leśną. Dodatkowymi zagrożeniami jest zanieczyszczenie powietrza, wód i gleb oraz nielegalna wycinka drzew, kłusownictwo ryb i zwierząt. Te czynniki są potęgowane przez zmiany biegu rzek, np. poprzez ich regulowanie, inwazje obcych gatunków i zmiany klimatu.
Pośród rozwiązań politycznych, które mogą wzmocnić ochronę przyrody w Europie autorzy opracowania wymienili nową europejską strategię bioróżnorodności do 2030 r. oraz strategię "Od pola do stołu", które są kluczowymi elementami szerszego planu Europejskiego Zielonego Ładu.
"Żaden kraj nie powstrzymał spadku bioróżnorodności, więc jest to nasz wspólny problem" - podsumował raport pracownik Komisji Europejskiej odpowiedzialny za ochronę środowiska Micheal O'Brien.
