W poniedziałek resort klimatu i środowiska skierował do konsultacji projekt noweli ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach, której celem jest budowa w Polsce systemu kaucyjnego. Zaproponowany system ma objąć butelki jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego na napoje o pojemności do 3 l oraz butelki szklane wielokrotnego użytku na napoje o pojemności do 1,5 l.
Wiceprezes ds. relacji rządowych dla Europy Północno-Wschodniej w ramach Grupy Tomra Anna Sapota podkreśla, że projekt dot. systemu kaucyjnego był długo wyczekiwany nie tylko przez samych interesariuszy, ale także konsumentów, którzy w większości wyrazili chęć jego wdrożenia. "Potwierdzają to badania – niemal 90 proc. Polaków przebadanych przez Biostat opowiedziało się za uruchomieniem systemu. Publikacja projektu, na który czekaliśmy z niecierpliwością, to zdecydowanie bardzo dobry krok naprzód. Część postulatów została wprowadzona, przykładowo szeroki zakres rodzajów napojów, które będą objęte systemem. Dzięki temu konsument wie, że każdy napój, na przykład w plastikowym opakowaniu, będzie podlegał systemowi kaucyjnemu" - wskazała.
Zdaniem wiceprezes dokument może być jeszcze ulepszony. "Mowa tutaj przede wszystkim o braku wyrażonej wprost obligatoryjności dla producentów. System powinien być obowiązkowy, tak aby wszyscy zostali potraktowani równo i nie dochodziło do dyskryminacji producentów w związku z chęcią lub brakiem chęci przystąpienia do systemu" - oceniła.
Resort klimatu tłumaczy, że zgodnie z projektem system będą tworzyć firmy wprowadzające na rynek napoje w opakowaniach objętych systemem. Będą oni mieli też dużą swobodę w jego tworzeniu.
Firmy wprowadzające i uczestniczące w systemie będzie reprezentował jeden podmiot, który ma składać ministrowi właściwemu ds. klimatu coroczne sprawozdanie o funkcjonowaniu systemu kaucyjnego. Uruchomienie systemu będzie wymagało uzyskania zezwolenia, wydanego w drodze decyzji, przez ministra właściwego ds. klimatu. Podmiot reprezentujący będzie musiał złożyć ministrowi wniosek o wydanie zezwolenia na uruchomienie systemu kaucyjnego nie później niż 6 miesięcy przed planowanym jego uruchomieniem.
Resort zwraca uwagę, że mimo iż system kaucyjny nie będzie obowiązkowy, to firmy będą musiały zebrać odpowiednią ilość opakowań. Według ministerstwa to powinno skłonić przedsiębiorstwa do tworzenia takich systemów. Projekt przewiduje jednak, że w przypadku nieprzystąpienia do systemu, firmy będą musiały płacić opłatę produktową.
Sapota dodaje, że opublikowany przez resort projekt dopuszcza również możliwość istnienia więcej, niż jednego operatora systemu kaucyjnego. "Co do zasady, operatorzy nie są podmiotami działającymi dla zysku, lecz na zasadzie non-for-profit. Ich głównym celem jest tworzenie jak najbardziej efektywnego systemu pod kątem środowiskowym i finansowym. Tutaj konkurowanie nie jest dobrym pomysłem" - oceniła.
Wiceprezes dodała, że projekt obejmuje też zbyt wąski zakres materiałów, które wchodzić będą w system kaucyjny. "Liczę na to, że zgodnie ze słowami ministra Jacka Ozdoby podczas konferencji prasowej, ministerstwo zdecyduje się dołączyć do systemu puszkę metalową. Ta rekomendacja jest wspierana wieloma argumentami. Zwłaszcza, że co do potrzeby jej ujęcia w systemie, zgodni są wszyscy kluczowi w tym obszarze interesariusze, czyli producenci i przedstawiciele handlu" - wskazała.
Wiceminister Jacek Ozdoba na wtorkowej konferencji podkreślał, że zaproponowany system kaucyjny obejmujący plastik i szkło, to propozycja wyjściowa. Po konsultacjach okaże się, czy system zostanie rozszerzony np. o puszki - mówił.
Sapota zwróciła ponadto uwagę, że ministerstwo powinno określić także minimalną wysokość kaucji. "Jest ona jednym z najistotniejszych motywatorów konsumenta do uczestnictwa w systemie. Należałoby ustalić jej minimalną wysokość, tak aby operator systemu mógł ją odpowiednio dopasować do bieżącej sytuacji rynkowej" - podsumowała.
W trakcie konferencji wiceminister Jacek Ozdoba nie chciał spekulować na temat wysokości kaucji; jak stwierdził, nie będzie się wypowiadać w tej sprawie przed zakończeniem konsultacji projektu. Zgodnie z nim kaucja miałaby być ustalana przez przedsiębiorców i zatwierdzana przez ministerstwo.
Nowe przepisy ws. systemu kaucyjnego miałyby wejść w życie 1 stycznia 2023 roku. Projekt ustawy przewiduje jednak, że wprowadzający opakowania na rynek zostaną zobowiązani do utworzenia systemu kaucyjnego nie później niż 24 miesiące po wejściu w życie ustawy – najpóźniej więc do końca 2024 r.