Relacjonując posłom przebieg ubiegłotygodniowego szczytu UE w Brukseli, szefowa rządu tłumaczyła, że dzięki przedłużeniu okresu przejściowego można byłoby nie uruchamiać rozwiązania awaryjnego (ang. backstop) dla Irlandii Północnej, pozwalającego uniknąć powrotu do twardej granicy z Irlandią. Szczegóły tego mechanizmu pozostają przedmiotem fundamentalnego sporu między Brukselą a Londynem.
Według obecnych propozycji okres przejściowy miałby obowiązywać od 30 marca 2019 roku do 31 grudnia 2020 roku i pozwolić obu stronom na wypracowanie przyszłego porozumienia handlowego. W tym czasie Wielka Brytania nie będzie już członkiem Unii Europejskiej i nie będzie miała głosu w Radzie Europejskiej, ale nadal będą obowiązywały ją wszystkie przepisy dotyczące wspólnego rynku UE, unii celnej UE, a także m.in. swoboda przepływu osób.
"Postrzegam takie przedłużenie - lub użycie jakiejś formy rozwiązania awaryjnego - jako niepożądane, a dalece najlepszym rozwiązaniem dla Wielkiej Brytanii, Irlandii i Unii Europejskiej byłoby ustalenie i wdrożenie szczegółów przyszłej relacji między nami do 1 stycznia 2021 roku" - podkreśliła May.
"Impas, który próbujemy rozwiązać, dotyczy zabezpieczenia się na wypadek, gdyby było to niemożliwe" - dodała.
"Jeśli na koniec 2020 roku nasze przyszłe porozumienie nie byłoby jeszcze gotowe, to proponuję, aby Wielka Brytania mogła podjąć suwerenny wybór pomiędzy rozwiązaniem awaryjnym dla całego Zjednoczonego Królestwa (zachowując członkostwo w unii celnej i zbieżność regulacyjną z zasadami wspólnego rynku UE - PAP) lub krótkim rozszerzeniem okresu przejściowego" - wyjaśniała posłom.
Szefowa rządu zastrzegła jednocześnie, że oba rozwiązania musiałyby być jednak z założenia krótkotrwałe i przestać obowiązywać "na długo przed" końcem obecnej kadencji parlamentu w 2022 roku.
Próbując uspokoić coraz bardziej otwarcie sprzeciwiających się jej propozycjom posłów Partii Konserwatywnej, May przekonywała, że "95 procent umowy wyjścia z UE i jej załączników jest już ustalonych".
Wśród nowych kwestii, w których obie strony miały osiągnąć porozumienie w ostatnich tygodniach, znalazł się m.in. status prawny brytyjskich baz wojskowych na Cyprze oraz Gibraltaru.
Brytyjska premier jednocześnie odrzuciła po raz kolejny sugestię przeprowadzenia ponownego referendum ws. wyjścia Wielkiej Brytanii z UE, mówiąc, że "nie ustąpi tym, którzy chcą zatrzymać Brexit głosem polityków - polityków, którzy mówią ludziom, że źle zagłosowali za pierwszym razem i powinni spróbować ponownie".
W sobotę ulicami Londynu przemaszerowały tłumy Brytyjczyków, protestując przeciwko decyzji o wyjściu Wielkiej Brytanii z UE i domagając się organizacji ponownego referendum w tej sprawie. Organizatorzy marszu szacują, że wzięło w nim udział nawet do 700 tys. ludzi.
Wcześniej brytyjskie media ostrzegły, że najbliższy tydzień może być decydujący dla przyszłości premier May, która mierzy się z rosnącą presją wewnątrz Partii Konserwatywnej w związku z negocjacjami w sprawie wyjścia z UE.
Według spekulacji część posłów rozważa nawet podjęcie próby usunięcia szefowej rządu ze stanowiska lidera ugrupowania, domagając się zastąpienia jej kimś, kto przyjąłby ostrzejszy kurs wobec Brukseli.
Zgodnie z przepisami, aby do tego doszło, 15 proc. posłów torysów - 48 osób - musiałoby złożyć na ręce szefa wewnątrzpartyjnej tzw. komisji 1922 Grahama Brady'ego listy wypowiadające posłuszeństwo szefowej rządu. Według medialnych spekulacji swoje pisma przedstawiło już nawet do 46 deputowanych, a kolejni są gotowi to zrobić jeszcze przed końcem tygodnia, co oznacza, że proces ten może się rozpocząć w każdej chwili.
Rozmowy w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z UE trwają od maja 2017 roku. Bruksela chce je zakończyć jak najwcześniej, by mieć czas na zaakceptowanie porozumienia przez Parlament Europejski i Radę UE. Musi to nastąpić przed Brexitem, który jest przewidziany na 29 marca 2019 roku.
Z Londynu Jakub Krupa (PAP)
