W uzasadnieniu Komitet Noblowski podał, że nagroda dla pracującego na Harvardzie Rotha oraz związanego z Uniwersytetem Kalifornijskim Shapleya, została przyznana za prace nad głównym problemem ekonomii - jak dopasować do siebie w sposób możliwie najlepszy różne czynniki.
Laureaci opracowali metodę, która w najbardziej efektywny sposób dopasowuje np. studentów do szkół, a dawców organów do potrzebujących. W dodatku - podkreślono w uzasadnieniu - nagrodzeni przeszli przez cały proces naukowy, od sformułowania teorii, przez badania empiryczne, po praktyczne zaprojektowanie instytucji, działających na danym rynku.
Alvin E. Roth urodził się w 1951 roku. Jest profesorem ekonomii na Uniwersytecie Harvarda, zajmuje się eksperymentalną teorią gier, projektowaniem rynku oraz szeroko pojętą ekonomią eksperymentalną. Mieszkający w Kalifornii naukowiec ze względu na różnicę stref czasowych został poinformowany o nagrodzie telefonem o bardzo wczesnej godzinie, przyznał jednak, że warto było wstać. W rozmowie powiedział, że świętowanie rozpocznie od kubka kawy.
Urodzony 1923 roku Lloyd S. Shapley jest profesorem ekonomii i matematyki, zajmuje się także teorią gier. Pracował m.in. na Uniwersytecie Kalifornijskim.
W latach 50. i 60. Shapley ze współpracownikami opracował algorytm, który dopasowuje w efektywny sposób uczestników rynku. W uzasadnieniu Komitetu Noblowskiego podany jest przykład dopasowania do siebie 10 kobiet i 10 mężczyzn, tak by uwzględniając ich preferencje stworzyć najtrwalsze możliwe związki. Opisana przez Shapleya metoda zakłada działanie według określonego wzoru - nazwanego "odroczoną akceptacją" - w procesie dopasowywania ofert i preferencji obu stron - kobiet i mężczyzn. Shapley ze współpracownikami matematycznie dowiódł, że opracowana metoda - tzw. algorytm Gale'a-Shapleya - prowadzi do rozwiązania najbardziej stabilnego, czyli takiego w którym związki nie rozpadają się, bo potrzeby i oczekiwania ich uczestników są maksymalnie dobrze dopasowane.
Komitet w uzasadnieniu podkreślił, że na powiązanie z praktyką teoria Shapleya musiała poczekać 20 lat, kiedy to drugi z laureatów, Alvin Roth badał problem rynku nowych lekarzy w Stanach Zjednoczonych. Zauważył, że wprowadzony w latach 50. algorytm mający efektywnie dopasowywać oczekiwania i preferencje wchodzących na rynek pracy lekarzy z oczekiwaniami szpitali - National Resident Matching Program (NRMP) - jest bardzo podobny do algorytmu z teorii Shapleya. Roth zwrócił uwagę, że NRMP był powszechnie uważany za sukces właśnie dlatego, że z dobrym przybliżeniem wprowadzał rozwiązania opracowane niezależnie w teorii. Roth, badając tę kwestię głębiej, znalazł słabe punkty praktycznego rozwiązania i zaproponował odpowiednie modyfikacje NRMP, które po wdrożeniu okazały się bardzo udane.
Komitet Noblowski podkreślił, że dzięki teoretycznym i praktycznym pracom laureatów udało się opracować metodę działającą w sytuacji, gdy chodzi o maksymalnie efektywne dopasowanie do siebie zbiorów elementów rynku, z których jeden ma swoje oczekiwania i preferencje, a druga strona określone potrzeby. Z takimi sytuacjami - oprócz lekarzy i szpitali - mamy też do czynienia, gdy z jednej strony występuje zbiór ludzi potrzebujących przeszczepu organu o pewnych parametrach, a z drugiej strony zbiór dawców organów.
>>> Czytaj też: Ekonomiczny Nobel: tak typował Reuters
2012 | Alvin E. Roth Lloyds S. Shapley |
2011 | Thomas Sargent Christopher Sims |
2010 | Peter A. Diamond Dale T. Mortensen Christopher A. Pissarides |
2009 | Elinor Ostrom Oliver E. Williamson |
2008 | Paul Krugman |
2007 | Leonid Hurwicz Eric S. Maskin Roger B. Myerson |
2006 | Edmund S. Phelps |
2005 | Robert J. Aumann Thomas C. Schelling |
2004 | Finn E. Kydland Edward C. Prescott |
2003 | Robert F. Engle III Clive W.J. Granger |
2002 | Daniel Kahneman Vernon L. Smith |
2001 | George A. Akerlof A. Michael Spence Joseph E. Stiglitz |
2000 | James J. Heckman Daniel L. McFadden |
1999 | Robert A. Mundell |
1998 | Amartya Sen |
1997 | Robert C. Merton Myron S. Scholes |
1996 | James A. Mirrlees William Vickrey |
1995 | Robert E. Lucas Jr. |
1994 | John C. Harsanyi John F. Nash Jr. Reinhard Selten |
1993 | Robert W. Fogel Douglass C. North |
1992 | Gary S. Becker |
1991 | Ronald H. Coase |
1990 | Harry M. Markowitz Merton H. Miller William F. Sharpe |
1989 | Trygve Haavelmo |
1988 | Maurice Allais |
1987 | Robert M. Solow |
1986 | James M. Buchanan Jr. |
1985 | Franco Modigliani |
1984 | Richard Stone |
1983 | Gerard Debreu |
1982 | George J. Stigler |
1981 | James Tobin |
1980 | Lawrence R. Klein |
1979 | Theodore W. Schultz Sir Arthur Lewis |
1978 | Herbert A. Simon |
1977 | Bertil Ohlin James E. Meade |
1976 | Milton Friedman |
1975 | Leonid Vitaliyevich Kantorovich Tjalling C. Koopmans |
1974 | Gunnar Myrdal Friedrich August von Hayek |
1973 | Wassily Leontief |
1972 | John R. Hicks Kenneth J. Arrow |
1971 | Simon Kuznets |
1970 | Paul A. Samuelson |
1969 | Ragnar Frisch Jan Tinbergen |