Dzisiaj Komisja Europejska ma wystąpić do Rady UE o mandat, który umożliwiłby podpisanie umowy o stowarzyszeniu i wolnym handlu z Ukrainą (DCFTA). Zawarcie uzgodnionego w 2011 r. porozumienia jest uzależnione od spełnienia 11 warunków przedstawionych w lutym przez komisarza ds. sąsiedztwa Sztefana Fuelego. Termin oceny upływa w maju.
1. Jakość wyborów
Fuele chciał poprawy systemu wyborczego, by zagwarantować uczciwe wybory i równy dostęp do mediów. Prace nad nową ordynacją trwają, ale trudno je nazwać za prowadzone w „dialogu z opozycją”. Partia Regionów forsuje zmianę systemu z mieszanego na premiujący ją większościowy. By ułatwić sobie zadanie, nie wyklucza też wyboru prezydenta w jednej turze, jak w przypadku polskich wyborów do Senatu. Równy dostęp do mediów zakrawa zaś na kpinę: ostatnio powiązani najpewniej z władzą biznesmeni spacyfikowali opozycyjną TVi. Wcześniej do sprzedaży stonowanego kanału Inter został zmuszony poróżniony z władzami były wicepremier Wałerij Choroszkowski.
Reklama
2. Wyroki polityczne
Prezydent Wiktor Janukowycz w kwietniu ułaskawił byłego szefa MSW Jurija Łucenkę, a prokuratura wstrzymała śledztwo przeciwko Julii Tymoszenko, tym razem podejrzewanej o zlecenie zabójstwa. Jednak była premier wciąż siedzi w więzieniu, a sądowa siekiera wisi nad kilkoma innymi opozycyjnymi politykami.
3/4. Sądownictwo
Nowy kodeks postępowania karnego został już uchwalony, sądy częściej niż dotychczas stosują inne środki zapobiegawcze niż areszt, do tej pory nakładany automatycznie. Kilka dni temu administracja prezydenta zapowiedziała też zmianę konstytucji, która wzmacniałaby niezależność sądów na bazie zaleceń komisji weneckiej.
5. Reforma milicji
Gruntowne zmiany, w tym zastąpienie milicji policją, były zapowiadane już w ubiegłym roku. W parlamencie złożono projekt stosownej ustawy, ale został wycofany w grudniu 2012 r. Od tamtej pory o zamiarze reorganizacji struktur siłowych do końca roku dużo się mówi, bez konkretów.
6. Zmiana konstytucji
Fuele chciał, by nową konstytucję przygotowywać, uwzględniając postulaty opozycji i we współpracy z Radą Europy. Prace trwają od roku, ale idą w odwrotną stronę: ku wzmocnieniu uprawnień prezydenta. Zgromadzenie Konstytucyjne grupuje bliskich rządowi ekspertów pod wodzą eksprezydenta Łeonida Krawczuka.
7. Wolny handel z UE
Ukraina miała rozpocząć przygotowania do wdrożenia przepisów pozwalających na utworzenie po podpisaniu DCFTA strefy wolnego handlu z UE. Do połowy kwietnia przyjęto 40 regulaminów technicznych, których celem była harmonizacja przepisów z normami UE. 27 z nich weszło już w życie.
8. Walka z korupcją
Wczoraj Rada Najwyższa przyjęła ustawę antykorupcyjną, m.in. przewidującą ujawnianie nazwisk osób skazanych z artykułów korupcyjnych. Przepisy nakazują też publikację deklaracji majątkowych urzędników, wprowadzają mechanizmy ich weryfikacji. Problemem jest wdrażanie tych regulacji.
9. Polityka wydatkowa
Prezydent dał rządowi czas do listopada na przygotowanie koncepcji rozwoju systemu zarządzania finansami państwa. Nasi ukraińscy rozmówcy nie słyszeli na razie o efektach pracy urzędników.
10. Wzmocnienie NIK
Unia żąda przedstawienia pomysłu zmiany konstytucji pod kątem wzmocnienia izby rozrachunkowej, odpowiednika Najwyższej Izby Kontroli. Taki projekt istniał już w chwili przedstawiania listy Fuelego. Konkretny plan przyjęło Zgromadzenie Konstytucyjne. Chodzi m.in. o przyznanie izbie prawa kontroli nad dochodową częścią budżetu, co jest światowym standardem.
11. Klimat biznesowy
To najbardziej ogólny wymóg, a zarazem najtrudniejszy do oceny. Sama harmonizacja przepisów z zasadami UE i zmiany w ustawodawstwie antykorupcyjnym powinny wpłynąć na poprawę klimatu dla inwestorów. Problemem jest egzekwowanie nowego prawa.
Przy najprzychylniejszym Ukrainie podejściu o postępie można mówić w przypadku sześciu z 11 punktów Fuelego (rząd mówi o 8). W dwóch – dotyczących zapowiedzi reform konstytucji i prawa wyborczego – można by mówić o regresie, gdyby nie to, że plany nie zostały jeszcze oficjalnie ogłoszone. – Tak naprawdę nie chodzi jednak o to, czy Kijów spełni punkt po punkcie wszystkie oczekiwania. Ważniejsze, by Ukraina udowodniła, że na integracji z UE jej rzeczywiście zależy – mówił DGP wpływowy polski europoseł. A to już pozostaje kwestią interpretacji.
