Ewa Kopacz ma pierwszy kryzys jeszcze przed sejmowym expose. Po tym jak górnicy z Solidarności zablokowali transport węgla z Kaliningradu, w kancelarii szefowej rządu zwołano naradę. Kopacz poleciła maksymalnie przyspieszyć prace nad rozwiązaniami, które idą w stronę górniczych postulatów.
Górnicy chcą szybkiego postawienia tamy dla importu rosyjskiego surowca. Żądają wprowadzenia mechanizmów, które znacząco ograniczą jego ilość na rynku. Powołują się przy tym na rozmowy z premierem Donaldem Tuskiem jeszcze przed wakacjami. Teraz chcą, by Ewa Kopacz nie tylko potwierdziła ustalenia z Tuskiem, ale zadeklarowała konkretny kalendarz wprowadzenia ich w życie.
- Oczekujemy od pani premier Ewy Kopacz, że w expose wskaże konkretny termin realizacji postulatów zgłaszanych przez stronę związkową, przyjętych do realizacji przez poprzedniego premiera - napisali w petycji górnicy. – Protest będzie trwał, dopóki nie otrzymamy odpowiedzi od pani premier. Gdy ją dostaniem, zapadną kolejne decyzje – mówi DGP Jarosław Grzesik z górniczej Solidarności.
Rząd już kilka miesięcy temu analizował scenariusze w związku z kryzysem w branży węglowej. Podstawowa konkluzja wynikająca z analiz była dla niego niekorzystna: wstrzymanie importu, czytaj: zaspokojenie oczekiwań górników, jest niemożliwe. W dużej mierze chodzi bowiem o węgiel opałowy, który trafia do odbiorców indywidualnych w sprzedaży detalicznej.
Oficjalnie węgiel importowany – w większości rosyjski – to 20 proc. rynku. Rosjanie, którzy wydobywają go taniej, często w kopalniach odkrywkowych, wysyłają niesortowany surowiec do Polski. Dzięki temu opłaty i cła są niższe. Rosyjski węgiel na miejscu jest sortowany. Lepszy trafia do handlu detalicznego. Gorszy, w tym miał, do lokalnych kotłowni. Gdzie staje się konkurencją dla polskiego węgla.
>>> Polecamy: Kryzys górnictwa. Zamykanie nierentownych kopalń jest nieuchronne
Problem koncesji
Z analiz rządowych wynika, że Rosjanie oferują swój węgiel za około 10 proc. niższą cenę od polskiego. To wystarcza, by wypierać go z rynku. Do tego dochodzą podejrzenia, że faktyczny import jest wyższy, bo część jest niefakturowana.
Właśnie do tego piją górnicy. „Chodzi przede wszystkim o wprowadzenie koncesji na handel węglem, wdrożenie systemu certyfikatów jakościowych w obrocie tym surowcem, a także ograniczenie importu węgla o niskich parametrach jakościowych”, żądają w swojej petycji. – Pracujemy nad uporządkowaniem rynku przez wprowadzenie koncesjonowania i kryteriów jakościowych w odniesieniu do węgla, który jest przedmiotem obrotu. Chcemy zapanować nad żywiołowo napływającym importowym surowcem – mówi wiceminister gospodarki Jerzy Pietrewicz.
Dwie ustawy są już w Sejmie. Rząd wybrał ścieżkę poselską. To prawo energetyczne i ustawa o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Zmiana prawa ma spowodować, by rynek stał się bardziej przejrzysty.
– Chcemy, by było wiadomo, jaki węgiel z jakim konkuruje i po jakich cenach. Dziś często mamy do czynienia z różnymi formami konkurencji nie zawsze uczciwej – podkreśla Pietrewicz.
Rozwiązania proponowane przez rząd mają doprowadzić do tego, by rosyjski węgiel trafiał do Polski sortowany. To na rękę rządowi nie tylko z powodu spełnienia górniczych postulatów, ale także tego, że na obecnym sposobie traci budżet. Dlatego w tym punkcie spełnienie górniczych postulatów nie powinno być trudne. Górnicy idą dalej. Chcą zmian w ustawie o zamówieniach publicznych. - Domagamy się wprowadzenia w Polskim prawie zapisów gwarantujących spalanie polskiego węgla w komunalnych ciepłowniach – brzmi ich petycja.
Polska energetyka zasilana jest polskim węglem. Z wyjątkiem lokalnych ciepłowni kierujących się rynkową logiką, czyli stawiających na tańszy rosyjski. Przy kupnie opału, jak w większości innych przypadków, kryterium jest najniższa cena.
Zmiany postulowane przez górników z pewnością nie spodobają się odbiorcom. To oni zapłacą za kompromis rząd – górnicy. Pierwsze rezultaty polsko-polskiej wojny o rosyjski węgiel zobaczą tej zimy na rachunkach za ogrzewanie. – Będziemy przyspieszać maksymalnie porządkujące handel węglem, ale nie możemy działaniami na rzecz górników psuć rynku i prawa do efektywnego wyboru innych uczestników rynku – uspokaja wiceminister Pietrewicz.
>>> Czytaj też: Transport węgla z Rosji nadal zablokowany. Kopacz obiecuje pomoc branży
