rozwiń >

Na jakiej podstawie można żądać odszkodowania?

Rekompensata przysługuje w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo energetyczne korzysta z nieruchomości bezprawnie. Mamy z tym do czynienia, gdy:

  • słupy lub linie przesyłowe postawiono bez zgody właściciela,
  • nie zawarto umowy o ustanowieniu służebności przesyłu,
  • brak jest decyzji administracyjnej zezwalającej na zajęcie gruntu,
  • w księdze wieczystej nie ma wpisu dotyczącego służebności.

Kto może ubiegać się o rekompensatę?

Prawo do dochodzenia roszczeń ma przede wszystkim właściciel nieruchomości. W niektórych przypadkach uprawnionym jest również użytkownik wieczysty.

Pierwszym krokiem jest ustalenie, kto jest właścicielem danej sieci – zazwyczaj jest to lokalny zakład energetyczny. Informacje na ten temat można znaleźć m.in. na fakturze za prąd lub w rejestrach przedsiębiorstw przesyłowych.

Kiedy przysługuje odszkodowanie?

Wniosek można złożyć, gdy infrastruktura m.in.:

  • uniemożliwia lub utrudnia zabudowę działki,
  • obniża jej wartość rynkową (np. jako działki budowlanej),
  • ogranicza powierzchnię użytkową ze względu na konieczność zachowania pasa ochronnego,
  • została posadowiona bez tytułu prawnego.

W takich przypadkach właściciel może domagać się:

  • wynagrodzenia za dotychczasowe korzystanie z nieruchomości,
  • ustanowienia służebności przesyłu za wynagrodzeniem,
  • a w niektórych sytuacjach nawet usunięcia słupów – jeśli są nieużywane.

Zasiedzenie – kiedy roszczenia wygasają?

Przedsiębiorstwa energetyczne mogą nabyć prawo do korzystania z nieruchomości przez zasiedzenie służebności przesyłu:

  • po 20 latach – jeśli działały w dobrej wierze, sądząc, że miały do tego prawo,
  • po 30 latach – jeśli działały w złej wierze, wiedząc, że podstawy prawnej brak.

Im dłużej słupy stoją na działce, tym większe ryzyko, że właściciel straci możliwość dochodzenia roszczeń.

Przedawnienie roszczeń

Nawet jeśli nie doszło do zasiedzenia, właściciel nie może odkładać sprawy w nieskończoność. Roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości przedawniają się po 6 latach.

Bieg przedawnienia można jednak przerwać, np. poprzez złożenie pozwu w sądzie lub wniosku o próbę ugodową. Dzięki temu termin liczy się od nowa, a właściciel zyskuje realną szansę na skuteczne dochodzenie swoich praw.

Jak plan zagospodarowania wpływa na wartość działki?

Słupy i linie energetyczne często skutkują wprowadzeniem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego tzw. stref ochronnych. Ograniczają one możliwości zabudowy, zakazują sadzenia wysokich drzew czy prowadzenia określonej działalnosci gospodarczej. Wszystko to bezpośrednio obniża wartość działki – a to właśnie na tej podstawie ustala się wysokość odszkodowania.

Jakie odszkodowanie można uzyskać?

Kwotę rekompensaty określa rzeczoznawca majątkowy, biorąc pod uwagę m.in.:

  • aktualną wartość rynkową nieruchomości,
  • rodzaj i napięcie linii (im wyższe, tym większe ograniczenia),
  • powierzchnię działki wyłączoną z użytkowania,
  • spadek atrakcyjności gruntu pod zabudowę lub sprzedaż.

W praktyce wysokość odszkodowania wynosi od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Jak uzyskać odszkodowanie – krok po kroku

Aby uzyskać odszkodowanie można posiłkować się poniższymi krokami:

1. Sprawdź dokumenty – księgę wieczystą i plan zagospodarowania.

2. Ustal właściciela sieci – zwykle lokalny zakład energetyczny.

3. Zgromadź dowody – zdjęcia, mapy geodezyjne, dokumenty administracyjne.

4. Wezwij przedsiębiorstwo do zapłaty – najlepiej w formie pisemnej, wskazując kwotę roszczenia.

5. Zleć wycenę rzeczoznawcy – aby roszczenie było rzetelnie udokumentowane.

6. Negocjuj – wiele firm woli ugodę niż proces sądowy.

7. Złóż pozew – jeśli nie uda się osiągnąć porozumienia.

Kluczowe jest sprawdzenie, czy przedsiębiorstwo energetyczne posiada ważny tytuł prawny do korzystania z gruntu – jeśli nie, właściciel może skutecznie domagać się rekompensaty

rynekpierwotny.pl

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 2025 poz. 1071)