- Dlaczego powstaje nowa ustawa o azbeście?
- Jakie obowiązki czekają właścicieli nieruchomości?
- Czy azbest trzeba usunąć w każdym przypadku?
- Kary dla właścicieli nieruchomości i firm
- Kogo obejmą nowe przepisy?
Dlaczego powstaje nowa ustawa o azbeście?
Dotychczas w Polsce obowiązywała ustawa z 19 czerwca 1997 o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Choć od 1999 roku nie wolno ich produkować ani wprowadzać na rynek, wciąż tysiące domów i budynków gospodarczych pokryte są dachami z eternitu - mieszanki cementu i włókien azbestowych.
Teraz, prawie rok od publikacji projektu ustawy o wyrobach zawierających azbest, projekt trafił do Komitetu Rady Ministrów ds. cyfryzacji - to etap poprzedzający przyjęcie przez rząd. Nowe przepisy mają dostosować polskie prawo do wymogów Unii Europejskiej i objąć kompleksowo cały cykl życia wyrobów azbestowych - od użytkowania, po ich usunięcie i utylizację.
Jakie obowiązki czekają właścicieli nieruchomości?
Zgodnie z projektem ustawy, każdy właściciel lub użytkownik nieruchomości, na której znajdują się wyroby zawierające azbest (np. dachy, elewacje, rury, izolacje), będzie musiał:
- złożyć deklarację do właściwego urzędu: wójta, burmistrza lub prezydenta miasta – jeśli jest osobą fizyczną, marszałka województwa - jeśli jest osobą prawną lub prowadzi działalność gospodarczą, w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy;
- oznakować urządzenia, pomieszczenia i instalacje zawierające azbest – tak, aby były widoczne dla osób wykonujących prace remontowe lub przebywających w budynku. W praktyce będzie to prawdopodobnie tabliczka lub naklejka ostrzegawcza np. Uwaga! Materiał zawiera azbest.
- usunąć lub trwale zabezpieczyć wyroby zawierające azbest do 31 grudnia 2032.
Ważne: deklarację trzeba będzie trzeba aktualizować tylko wtedy, gdy zmienią się dane - np. po remoncie lub demontażu dachu.
Czy azbest trzeba usunąć w każdym przypadku?
Nie zawsze. Projekt przewiduje, że jeśli usunięcie azbestu byłoby technicznie trudne lub mogłoby spowodować większe zagrożenie dla środowiska, dopuszczalne będzie trwałe zabezpieczenie tych wyrobów - np. poprzez hermetyczne obudowanie lub powłokę ochronną.
Decyzja o takiej formie zabezpieczenia będzie musiała być jednak uzasadniona i zgodna z przepisami technicznymi.
Kary dla właścicieli nieruchomości i firm
Nowa ustawa przewiduje system administracyjnych kar pieniężnych. Właściciele nieruchomości mogą zapłacić od 500 do 1 000 zł, jeśli:
- nie złożą wymaganej deklaracji,
- nie zaktualizują jej po zmianach,
- nie oznakują pomieszczeń lub instalacji zawierających azbest,
- utwardzą drogi lub podwórka odpadami z tego materiału.
Kara może być nakładana wielokrotnie w ciągu roku, aż do łącznej kwoty 5 000 zł.
Do wymierzania kar uprawnieni będą wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast oraz marszałkowie województw.
Kary przewidziano również dla firm wykonujących prace przy azbeście – m.in. za brak zezwoleń, nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa i brak odpowiednich szkoleń pracowników.
Kogo obejmą nowe przepisy?
Projekt ustawy dotyczy nie tylko właścicieli domów prywatnych i innych nieruchomości, ale także:
- spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych,
- firm remontowych i budowlanych,
- zakładów przemysłowych oraz samorządów,
- pracowników narażonych na kontakt z azbestem np. przy rozbiórkach, utylizacji.
To oznacza, że nowe regulacje obejmą miliony podmiotów w całym kraju, szczególnie na terenach wiejskich i w mniejszych miastach, gdzie eternit wciąż jest powszechnie używany.
Do kiedy trzeba usunąć azbest?
Zgodnie z projektem ustawy, ostateczny termin to 31 grudnia 2032 roku. Do tego czasu wszystkie wyroby zawierające azbest mają zostać usunięte lub trwale zabezpieczone, a Polska ma osiągnąć pełne uwolnienie od tego toksycznego materiału.