Będą pracować do 70. roku życia. Jest projekt ustawy zmieniający wiek emerytalny

Rząd planuje podnieść wiek emerytalny dla jednej z kluczowych grup zawodowych w sektorze sprawiedliwości. Nowe przepisy mają objąć nie tylko osoby obecnie pracujące, ale także przyszłych kandydatów do zawodu. W artykule wyjaśniamy, kogo dotyczą zmiany, co się zmienia w asesurze i dlaczego reforma budzi duże emocje. Przedstawiamy też kontekst prawny, porównania z innymi zawodami oraz dodatkowe konsekwencje społeczne i systemowe.

Wyższy wiek emerytalny. Kto będzie pracować do 70. lat?

Zmiana dotyczy komorników sądowych. Nowelizacja ustawy o komornikach sądowych ma wydłużyć maksymalny wiek wykonywania zawodu z 65 do 70 lat. Obecnie, zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz.U. 2018 poz. 771), komornik zostaje obligatoryjnie odwołany z urzędu po osiągnięciu wieku 65 lat.

Ministerstwo Sprawiedliwości, pod przewodnictwem Adama Bodnara, uznało te przepisy za zbyt restrykcyjne i sprzeczne z konstytucyjną zasadą równego traktowania. W praktyce oznacza to, że do zawodu mogą wrócić osoby z wieloletnim doświadczeniem, a ci, którzy zbliżają się do 65. roku życia, nie będą już musieli odchodzić wbrew swojej woli.

Jakie zmiany dla asesorów komorniczych?

Nowelizacja zakłada zniesienie sztywnego, sześcioletniego limitu asesury komorniczej. Obecnie kandydaci, którzy nie zdążą uzyskać nominacji na komornika w tym czasie, muszą rezygnować z zawodu. Projekt ustawy przewiduje większą elastyczność w planowaniu kariery: asesorzy będą mogli kontynuować praktykę do czasu zdania egzaminu lub uzyskania nominacji.

To zmiana szczególnie ważna w kontekście rosnących trudności kadrowych w zawodzie. Według danych Krajowej Rady Komorniczej w Polsce pracuje około 1300 komorników sądowych i ponad 600 asesorów. Reforma ma zapobiec odpływowi młodych kadr oraz umożliwić sprawniejsze planowanie sukcesji w kancelariach.

Praca do 70 roku życia dla komorników. Powody reformy

Obowiązujące przepisy dotyczące wieku emerytalnego komorników były krytykowane jako dyskryminujące. Naczelny Sąd Administracyjny w kilku orzeczeniach wskazywał, że odwoływanie komorników z urzędu tylko ze względu na wiek narusza konstytucję oraz dyrektywy unijne. Wskazywano, że wiek nie powinien być jedynym kryterium zdolności do wykonywania zawodu.

W 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Ministra Sprawiedliwości w sprawie odwołania komornika po ukończeniu 65 lat, powołując się na zasadę proporcjonalności. Nowa ustawa ma więc także charakter porządkowania prawnego i zapobiegać dalszym sporom sądowym.

Kiedy odchodzą na emeryturę inni prawnicy?

Wiek emerytalny komorników wyróżniał się dotychczas surowością. Dla porównania:

• Notariusze mogą pracować do 70. roku życia (art. 19 ustawy Prawo o notariacie).
• Sędziowie mają elastyczne zasady: mogą przejść w stan spoczynku po 65. roku życia, ale mogą też kontynuować pracę za zgodą KRS i Ministra Sprawiedliwości.
• Adwokaci i radcy prawni nie mają ustawowego wieku emerytalnego.

Nowelizacja dla komorników przywraca więc równe traktowanie w ramach zawodów prawniczych i odpowiada na postulat jednolitych, mniej dyskryminujących zasad.

Co z uprawnieniami emerytalnymi komorników?

Warto podkreślić, że nowelizacja nie oznacza przymusu pracy do 70. roku życia. Komornicy nadal będą mogli zakończyć karierę wcześniej i skorzystać z uprawnień emerytalnych zgodnie z ogólnymi zasadami określonymi w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2023 poz. 1251).

Podwyższenie wieku maksymalnego to raczej przywilej i uznanie wartości doświadczenia, nie obowiązek. Możliwość dłuższego wykonywania zawodu może być korzystna finansowo, ponieważ pozwala dłużej odprowadzać składki i podwyższyć podstawę przyszłej emerytury.

Jakie inne zmiany planuje rząd dla zawodów prawniczych?

Reforma wieku emerytalnego dla komorników to tylko jeden z elementów szerszych zmian. Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiedziało także prace nad nowelizacją przepisów dotyczących asesorów sędziowskich, aplikacji oraz deregulacji wybranych zawodów prawniczych.

Celem ma być zwiększenie dostępności do zawodów prawniczych oraz uelastycznienie systemu kształcenia i awansu. W praktyce może to oznaczać uproszczenie procedur egzaminacyjnych i większą przejrzystość ścieżek kariery dla młodych prawników.