Zastępca rzecznika praw obywatelskich Stanisław Trociuk 31 października wystąpił do minister rodziny i polityki społecznej Marleny Maląg o stanowisko w sprawie podjęcia stosownych działań prawodawczych dotyczących opiekunów osób z niepełnosprawnościami.
Jak pisał wtedy Trociuk, część opiekunów członków rodzin z niepełnosprawnościami nie ma możliwości uzyskania comiesięcznego wyrównania świadczenia emerytalno-rentowego do wysokości świadczenia pielęgnacyjnego.
"Mimo że ich rola opiekuńcza jest taka sama, to – sprawując opiekę nad niepełnosprawnym dorosłym już dzieckiem – dostają świadczenia niższe niż świadczenie pielęgnacyjne" – zaznaczył.
Wskazał na konieczność wyeliminowania ograniczeń w uzyskaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego przez osoby faktycznie sprawujące opiekę nad niepełnosprawnym członkiem bliskiej rodziny z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
W poniedziałek na zapytanie zastępcy RPO odpowiedziała minister rodziny i polityki społecznej Marleny Maląg.
"Postulowane przez środowiska osób niepełnosprawnych zmiany dotyczące zwiększenia wsparcia materialnego osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, m.in. w zakresie wprowadzenia zmian w warunkach przyznawania świadczeń opiekuńczych oraz zwiększenia ich wysokości są kwestią niezwykle istotną, niemniej wymagają one rozwiązań systemowych. Realizacja systemowego wsparcia dla opiekunów niesamodzielnych osób niepełnosprawnych wymaga zmian w systemie orzecznictwa o niepełnosprawności, w oparciu o który możliwe będzie wyodrębnienie spośród osób niepełnosprawnych – osób faktycznie niesamodzielnych, których funkcjonowanie bezwzględnie wymaga pomocy opiekuna uprawnionego do odpowiednich świadczeń opiekuńczych" – wyjaśniła szefowa MRiPS.
Oceniła, że ewentualne wprowadzenie zmian zgłaszanych przez środowiska osób niepełnosprawnych w warunkach przyznawania świadczeń opiekuńczych, w tym w zakresie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osób mających ustalone prawo do świadczeń emerytalno-rentowych oraz zwiększenia wysokości świadczeń opiekuńczych, będzie możliwe do zrealizowania po wcześniejszym zreformowaniu systemu orzecznictwa o niepełnosprawności.
Przypomniała, że warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, adresowanego do opiekunów osób niepełnosprawnych określa ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych.
"Zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ww. ustawy świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym" – wyjaśniła.
Dodała, że przesłanka negatywna z tego artykułu nie dotyczy renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 czerwca 2019 r. Oznacza to, że od 9 stycznia 2020 r. posiadanie przez osobę ustalonego prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy nie stanowi już negatywnej przesłanki, której zaistnienie powoduje brak lub utratę prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Oprócz tego Maląg wskazała na art. 12 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o świadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki. Zgodnie z nim osobie pobierającej już świadczenie pielęgnacyjne, która po dniu 1 stycznia 2022 r. złożyła wniosek o emeryturę, rentę, rentę rodzinną z tytułu śmierci małżonka przyznaną w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne lub rodzicielskie świadczenie uzupełniające – przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, jeśli jest korzystniejsze.
Jednocześnie zaznaczyła, że rząd Zjednoczonej Prawicy "ma świadomość trudnej sytuacji osób niepełnosprawnych i ich rodzin, w tym opiekunów osób niepełnosprawnych, dlatego też dokłada wszelkich starań, by wsparcie dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, w jak największym stopniu odpowiadało na potrzeby tej grupy społecznej".
Autorka: Aleksandra Kiełczykowska
