Choroba nowotworowa jest ogromnym wyzwaniem dla każdego, kto usłyszy diagnozę raka. Zmienia ona życie we wszystkich aspektach, w tym - może znacząco wpłynąć na zdolność do wykonywania pracy zawodowej. W takich przypadkach osoby chore mają prawo ubiegać się o wsparcie finansowe z tytułu niezdolności do pracy. Wysokość renty onkologicznej zależy od stopnia niezdolności oraz spełnienia określonych warunków.

Renta z tytułu niezdolności do pracy - podstawa prawna

"Renta onkologiczna" to potoczna nazwa renty z tytułu niezdolności do pracy, która jest przyznawana z przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z powodu choroby nowotworowej uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków zawodowych. Jest ona świadczeniem przyznawanym na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z przepisami, aby uzyskać rentę, należy spełnić następujące warunki:

  • Niezdolność do pracy: Osoba musi być uznana za niezdolną do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, co uniemożliwia lub znacząco utrudnia wykonywanie dotychczasowej pracy.
  • Wymagany staż ubezpieczeniowy: W zależności od wieku w chwili wystąpienia niezdolności do pracy, wymagany jest określony okres składkowy i nieskładkowy.
  • Brak możliwości przekwalifikowania: Jeśli nie ma możliwości przywrócenia zdolności do pracy poprzez przekwalifikowanie zawodowe.

Minimalny wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi:

  • 1 rok dla osób przed 20. rokiem życia,
  • 2 lata dla osób w wieku 20-22 lata,
  • 3 lata dla osób w wieku 22-25 lat,
  • 4 lata dla osób w wieku 25-30 lat,
  • 5 lat dla osób po 30. roku życia (w ciągu ostatnich 10 lat przed zgłoszeniem wniosku).

Renta onkologiczna - rodzaje niezdolności do pracy

Renta z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby onkologicznej może zostać przyznana w jednym z trzech wymiarów, w zależności od stopnia niezdolności wykonywania obowiązków.

Rodzaje niezdolności do pracy:

  • Całkowita niezdolność do pracy – orzekana, gdy osoba nie może wykonywać żadnej pracy zarobkowej.
  • Częściowa niezdolność do pracy – dotyczy osób, które utraciły zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami.
  • Niezdolność do samodzielnej egzystencji – występuje w szczególnych przypadkach, gdy chory wymaga stałej opieki i pomocy osób trzecich.

Orzeczenie o niezdolności do pracy wydawane jest na okres nie dłuższy niż 5 lat. Może być jednak przyznane na dłuższy okres, jeśli stan zdrowia nie rokuje poprawy przed upływem tego czasu.

Choruję na raka. Jak mogę otrzymać rentę? Procedura

Proces ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby onkologicznej obejmuje kilka etapów, które należy przejść, aby otrzymać świadczenie:

  • Złożenie wniosku: Należy wypełnić odpowiedni formularz wniosku o rentę i złożyć go w oddziale ZUS właściwym dla miejsca zamieszkania.
  • Dołączenie dokumentacji medycznej: Do wniosku należy dołączyć pełną dokumentację medyczną potwierdzającą stan zdrowia oraz przebieg leczenia onkologicznego.
  • Orzeczenie lekarza orzecznika ZUS: Po złożeniu wniosku, ZUS kieruje wnioskodawcę na badanie przez lekarza orzecznika, który ocenia stopień niezdolności do pracy.
  • Decyzja ZUS: Na podstawie orzeczenia lekarza, ZUS wydaje decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania renty.

Renta onkologiczna - jakie są kryteria przyznawania?

Decyzja o przyznaniu renty z tytułu niezdolności do pracy w przypadku chorób onkologicznych opiera się na szczegółowej ocenie stanu zdrowia pacjenta przez lekarza orzecznika ZUS. Podstawowym kryterium jest stopień niezdolności do pracy, który musi wynikać z wpływu choroby nowotworowej na funkcjonowanie organizmu.

Główne kryteria oceny lekarza orzecznika ZUS

Oceniając stan zdrowia osoby ubiegającej się o rentę onkologiczną, lekarz orzecznik ZUS kieruje się kilkoma kryteriami, Są to:

  • Stopień zaawansowania choroby onkologicznej: Lekarz orzecznik ocenia, czy nowotwór znajduje się w stanie zaawansowanym, czy wymaga intensywnego leczenia, takiego jak chemioterapia, radioterapia, operacje, które mogą prowadzić do utraty zdolności do pracy.
  • Przebieg leczenia i rokowania: Orzecznik bierze pod uwagę, jak choroba jest leczona oraz jakie są rokowania co do dalszego przebiegu leczenia i powrotu do zdrowia. Jeśli przewidywana jest trwała lub długotrwała niezdolność do pracy, renta może zostać przyznana.
  • Funkcjonowanie organizmu po leczeniu: Stan zdrowia po zakończeniu leczenia nowotworowego, jak np. osłabienie organizmu, problemy z motoryką, upośledzenie funkcji narządów, również jest brany pod uwagę. Niektóre osoby mogą mieć obniżoną zdolność do wykonywania nawet najprostszych czynności, co powoduje całkowitą lub częściową niezdolność do pracy.
  • Występowanie powikłań po leczeniu: Wielu chorych onkologicznie boryka się z powikłaniami ubocznymi leczenia, które mogą być podstawą do przyznania renty. Powikłania takie jak uszkodzenie narządów wewnętrznych, trudności w poruszaniu się czy przewlekłe zmęczenie mogą skutkować całkowitą niezdolnością do pracy.

Lekarz orzecznik ZUS kieruje się również ogólnymi zasadami orzekania o niezdolności do pracy, oceniając zdolność pacjenta do podjęcia pracy w dotychczasowym zawodzie oraz jego możliwości przekwalifikowania. Decyzja jest więc wynikiem szczegółowej analizy medycznej, której celem jest obiektywne ustalenie, czy osoba ubiegająca się o rentę rzeczywiście nie jest w stanie wykonywać

Na jakie choroby można dostać rentę onkologiczną?

Renta z tytułu niezdolności do pracy jest przyznawana osobom, u których stwierdzono poważne choroby onkologiczne, które prowadzą do całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Choroby te różnią się między sobą pod względem rodzaju, zaawansowania oraz wpływu na organizm, jednak w każdym przypadku ocenia się stopień ich wpływu na zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Najczęstsze choroby onkologiczne, które mogą uprawniać do renty:

  • Rak płuca: Jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych. W zaawansowanej postaci rak płuca prowadzi do znacznego osłabienia organizmu, utraty zdolności do normalnego funkcjonowania oraz wymaga długotrwałego leczenia, co może skutkować przyznaniem renty.
  • Rak piersi: To jeden z najbardziej rozpoznawalnych nowotworów, szczególnie wśród kobiet. Po intensywnym leczeniu (chemioterapia, mastektomia, radioterapia) pacjentki mogą mieć problemy z powrotem do pracy, zwłaszcza w przypadku zaawansowanego stadium choroby. Mastektomia wraz z wycięciem węzłów chłonnych oraz związana z tym konieczność odpowiedniego dbania o rękę (lub ręce) może całkowicie uniemożliwić wykonywanie pracy.
  • Rak jelita grubego: Nowotwór, który w początkowych stadiach nie daje wyraźnych objawów, ale w miarę rozwoju może prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowotnych, w tym utraty sprawności fizycznej.
  • Rak prostaty: U mężczyzn rak prostaty jest jednym z najczęściej występujących nowotworów. W przypadku zaawansowanej postaci choroby, kiedy występują przerzuty lub trudności w leczeniu, osoba może stać się całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy.
  • Rak jajnika: W przypadku kobiet rak jajnika często zostaje wykryty w późniejszych stadiach. Po leczeniu operacyjnym, chemioterapii i radioterapii pacjentki mogą mieć trwałe problemy zdrowotne, które wykluczają ich z rynku pracy.

Te osoby dostały rentę onkologiczną. Przykłady

Poniżej opisujemy przykłady dwóch osób, u których zdiagnozowano choroby onkologiczne. Powikłania po intensywnym leczeniu - zarówno somatyczne jak i psychiczne - sprawiły, że pan Andrzej i pani Katarzyna nie mogli wykonywać swoich obowiązków tak, jak przed chorobą. Chorzy złożyli wnioski o rentę, które zostały rozpatrzone pozytywnie.

Pan Andrzej - rak płuc

Pan Andrzej, 58-letni mężczyzna, zachorował na zaawansowanego raka płuc. Po serii chemioterapii i operacji, jego stan zdrowia znacząco się pogorszył. Mimo intensywnego leczenia, pan Andrzej nie był w stanie wrócić do swojej pracy jako kierowca, ze względu na przewlekłe zmęczenie, osłabienie organizmu oraz trudności w oddychaniu. W wyniku oceny lekarza orzecznika ZUS, pan Andrzej otrzymał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Pani Katarzyna - rak piersi

Pani Katarzyna, 46-letnia kobieta, zdiagnozowana z rakiem piersi, przeszła mastektomię oraz serię chemioterapii. Po leczeniu wystąpiły u niej liczne powikłania, w tym ograniczenie ruchomości ramienia, chroniczne zmęczenie oraz problemy ze zdrowiem psychicznym związane z chorobą. Pani Katarzyna, nie mogąc powrócić do pracy biurowej, złożyła wniosek o rentę. Po wnikliwej ocenie stanu zdrowia przez lekarza orzecznika ZUS, pani Katarzyna otrzymała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Przykłady pana Andrzeja i pani Katarzyny pokazują, jak różnorodne mogą być przypadki, w których renta onkologiczna zostaje przyznana. Każdy przypadek jest oceniany indywidualnie przez lekarzy orzeczników, którzy uwzględniają stopień zaawansowania choroby, stan zdrowia po leczeniu oraz zdolność pacjenta do wykonywania dotychczasowej pracy.

Renta onkologiczna a orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności

Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności jest odrębnym dokumentem od orzeczenia o niezdolności do pracy. Posiadanie takiego orzeczenia może jednak ułatwić proces ubiegania się o rentę, gdyż potwierdza poważne ograniczenia w funkcjonowaniu. Warto jednak pamiętać, że każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie przez ZUS.

Ile wynosi renta dla chorych na raka? Kwota 2025

Na początku 2025 roku wysokość renty onkologicznej wynosi:

  • 1 780,00 zł brutto – renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
  • 1 335,72 zł brutto – renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Kwoty netto po odliczeniu składki zdrowotnej (9%):

  • Renta całkowita: 1 619,80 zł netto (po odjęciu 160,20 zł składki zdrowotnej).
  • Renta częściowa: 1 215,51 zł netto (po odjęciu 120,21 zł składki zdrowotnej).

Waloryzacja renty onkologicznej w marcu 2025

Na razie nie wiemy dokładnie, ile wyniesie waloryzacja rent i emerytur w marcu 2025 roku. Niemniej według wstępnych prognoz wskaźnik ten wyniesie 5,82%, co oznacza, że świadczenia wzrosną następująco:

  • Renta całkowita – do 1 883,56 zł brutto, co daje 1 714,04 zł netto po odjęciu składki zdrowotnej (169,52 zł).
  • Renta częściowa – do 1 413,43 zł brutto, co daje 1 286,22 zł netto po odjęciu składki zdrowotnej (127,21 zł).

Ostateczne kwoty zostaną potwierdzone po publikacji oficjalnego wskaźnika waloryzacji w lutym 2025 roku.