Aroma Park – inwestycja na przyszłość z historią w tle

Rewitalizacje obiektów i przestrzeni industrialnych z początku XX wieku na trwałe wpisały się we współczesny polski krajobraz architektoniczny. Trend ten pozwala z jednej strony tworzyć atrakcyjne założenia urbanistyczne i nowe budynki, a z drugiej ocala od zniszczenia i zapomnienia ważne fragmenty naszej historii przemysłowej. Przykładów tego typu inwestycji jest mnóstwo: od słynnej łódzkiej Manufaktury poprzez lofty w Żyrardowie, Stary Browar w Poznaniu, po Konesera i Fabrykę Norblina w Warszawie. Kolejnych przybywa z każdym rokiem, bo rewitalizacja jest inspirująca dla architektów, a jednocześnie umożliwia projektowanie przestrzeni atrakcyjnych wizualnie, oryginalnych i funkcjonalnych, często też świetnie zlokalizowanych. Powstają w ten sposób zarówno obiekty kulturalno-biznesowe, food-halle, bazary, galerie handlowe, jak oczywiście lofty i mieszkania. Ciekawym trendem są też inwestycje łączące rewitalizację historycznych zabudowań z całkowicie nowymi budynkami, inspirowanymi i nawiązującymi stylistycznie do fabrycznych. Takim projektem jest osiedle Aroma Park na warszawskiej Białołęce, które od 2018 roku realizuje firma YIT na terenie dawnej gorzelni drożdżowej w Henrykowie przy ul. Klasyków 10.

Układ przestrzenny i cztery doskonale zachowane obiekty historyczne: Portiernia, Willa Fabrykancka, Fabryka oraz Stary Magazyn sprawiają, że miejsce to ma wyjątkowy potencjał. Dostrzegła go firma YIT, fiński deweloper, która podeszła do projektu kompleksowo, uwzględniając zarówno historyczną wartość zespołu budynków, jak i potrzeby współczesnych mieszkańców stolicy oraz najbliższe otoczenie. Wielkość terenu umożliwiła zaprojektowanie nowych budynków, które rozmiarami, estetyką i użytymi materiałami nawiązują do zabytkowych obiektów. Oprócz walorów architektonicznych trzyhektarowa działka ma jeszcze jeden cenny atut z punktu widzenia przyszłych mieszkańców – to imponujący starodrzew na terenie samego osiedla oraz bezpośrednie sąsiedztwo Parku Henrykowskiego.

Przemyślany w najdrobniejszych szczegółach projekt zaowocował stworzeniem przestrzeni, która z jednej strony przywraca blask industrialnej architekturze z początku XX wieku, a z drugiej zapewnia nowym pokoleniom wszystko, co niezbędne do komfortowego i aktywnego życia. Warto przyjrzeć się poszczególnym etapom realizacji tej inwestycji, bo wiele jej aspektów uświadamia, jak złożonym przedsięwzięciem jest odpowiedzialna rewitalizacja terenów przemysłowych, uwzględniająca takie zagadnienia, jak infrastruktura, środowisko naturalne i prace konserwatorskie.

Od drożdży do aromatów

Zakład produkujący drożdże piekarnicze, a przy okazji także spirytus, założył w 1902 roku na Białołęce przedsiębiorca Henryk Bienenthal, od którego imienia miejsce to wzięło swoją późniejszą nazwę Henryków. Przedwojenny inwestor, uruchamiając fabrykę, odegrał jednocześnie dużą rolę w rozwoju demograficznym i urbanistycznym dawnej podwarszawskiej wsi – liczba ludności dzięki nowym miejscom pracy znacznie wzrosła, a układ ulic, które powstawały w związku z rozbudowującymi się osiedlami, był dostosowany do kształtu działki Bienenthala.

Aż do wybuchu II wojny światowej zakład działał niezwykle prężnie, po wojnie zaś dopiero w 1955 roku uruchomiono w nim produkcję syntetyków zapachowych. Od 1964 roku fabryka ta oficjalnie przyjęła nazwę Aroma, która przetrwała również po włączeniu jej do grupy przedsiębiorstw Zjednoczenia Pollena. Ta właśnie nazwa łączy dziś bogatą przeszłość tego miejsca ze współczesną inwestycją Aroma Park fińskiego dewelopera YIT. O wyjątkowej wartości zespołu przemysłowego w Henrykowie decyduje to, że jest to pierwsza i jedyna zachowana do dziś gorzelnia drożdżowa w Warszawie i jej okolicach. Mimo wojny oraz lat późniejszej gospodarki państwowej do dzisiejszych czasów przetrwały z niego wspomniane już cztery budynki: Portiernia, Willa Fabrykancka, Fabryka oraz Stary Magazyn. Gorzelnia została wpisana do rejestru zabytków w 2013 roku (indywidualny wpis objął willę). Dlatego też deweloper stanął przed bardzo trudnym zadaniem kompleksowych prac konserwatorskich. Nowe budynki zaprojektował zaś tak, żeby nawiązywały do charakteru przedwojennego industrialnego otoczenia, a jednocześnie stanowiły atrakcyjną, nowoczesną architekturę.

Prace te, rozpoczęte w 2018 roku podzielono na cztery etapy – obecnie trwa etap ostatni, w ramach którego powstają lofty w budynku Fabryki, Starego Magazynu oraz Willi Fabrykanckiej, a także ostatni nowy budynek ze 124 mieszkaniami. Oprócz budowy i rewitalizacji, osobnych zabiegów wymagała jednak sama działka oraz infrastruktura.

W trosce o zieleń i powietrze

Teren dawnej gorzelni Bienenthala oprócz walorów historycznych i architektonicznych miał jeszcze jeden ważny atut dla przyszłych mieszkańców osiedla: bezcenny starodrzew. Choć ogranicza swobodę rozplanowania budynków, jednocześnie idealnie wpisuje się w koncepcję nowoczesnej, przyjaznej środowisku inwestycji. W Aromie życie toczy się nie tylko w czterech ścianach, ale wśród natury, łagodzącej miejski zgiełk i zachęcającej do wspólnego przebywania na powietrzu, zgodnie z fińskim podejściem „More life in yards”. Dlatego też YIT podjęło decyzję o przesadzeniu potężnych drzew, które w przyszłości będą stanowić bazę ogrodu, stref ciszy i aktywnego wypoczynku – zgodnie z założeniami bowiem zieleń ma stanowić 40 proc. terenu osiedla. W styczniu i lutym 2020 roku, w związku z rozpoczęciem kolejnego etapu budowy, przy pomocy specjalistów i z użyciem ciężkiego sprzętu 21 starych drzew, m.in. lip, jesionów i klonów, zostało przeniesionych z północnej na południową część działki.

Inną ważną inwestycją zrealizowaną przez YIT z myślą o zrównoważonym charakterze Aroma Park oraz najbliższego otoczeniu, była budowa 864 metrów rurociągu ciepłowniczego pomiędzy ul. Mehoffera 72/74 a ul. Klasyków 10. Dzięki temu osiedle zostało podłączone do miejskiej sieci ciepłowniczej, a dodatkowo z ciepła systemowego będą mogli skorzystać również mieszkańcy i pracownicy innych budynków wielorodzinnych i biurowych na terenie Henrykowa. Przejście na ogrzewanie miejskie pozwoli ograniczyć emisję zanieczyszczeń do atmosfery, co korzystnie wpływa na jakość powietrza na Białołęce.

Odzyskany blask zabytków polskiego przemysłu

Największe wyzwanie i zarazem najbardziej spektakularne przedsięwzięcie w ramach inwestycji Aroma Park stanowi jednak rewitalizacja czterech zabytkowych budynków historycznego kompleksu gorzelni drożdżowej Henryka Bienenthala. W ramach I etapu budowy w pierwszej kolejności przywrócono blask reprezentacyjnej Portierni, znajdującej się tuż przy wejściu na teren osiedla. Obecnie znajduje się tu biuro sprzedaży YIT. Zgodnie z zaleceniami konserwatora w budynku przywrócony został oryginalny układ okien i drzwi, który zmienił się w czasie działalności na tym terenie zakładów Pollena-Aroma. W środku zaś odwiedzający mogą zobaczyć zachowane fragmenty zabytkowej linii produkcyjnej.

W tym roku przyszedł czas na rewitalizację pozostałych trzech obiektów loftowych Aroma Park.

Najbardziej prestiżowym z nich, zachowanym w niezmienionym kształcie od 118 lat, jest ukryta za drzewami na wschód od bramy wjazdowej Willa Fabrykancka, w której najprawdopodobniej kwaterowali i pracowali wyżej postawieni pracownicy fabryki. Budynek skomponowany z dwóch prostopadłych części na planie prostokąta ma atrakcyjną bryłę i wyróżnia go kilka cennych elementów architektonicznych: z zewnątrz żeliwny, bogato zdobiony balkon, taras z drewnianym zadaszeniem i ogród zimowy z kolorowym witrażowym przeszkleniem, a w środku m.in. ozdobne balustrady schodów, drewniane dwuskrzydłowe drzwi, polichromie i przeszklone przepierzenie na piętrze. Po zakończeniu prac w zrewitalizowanym budynku dostępnych będzie osiem loftów na dwóch kondygnacjach. Tyle samo takich lokali deweloper udostępni w odnowionym Starym Magazynie – budynku w najlepszej kondycji technicznej, choć kilkakrotnie rozbudowywanym w stosunku do pierwotnej bryły.

Dominującym obiektem terenu dawnej gorzelni drożdżowej jest oczywiście budynek Fabryki – jeden z niewielu zachowanych w tak dobrym stanie zabytków przemysłu w całej Warszawie. Obiekt po rewitalizacji pomieści 30 loftów na pięciu kondygnacjach. Ściany zewnętrzne zostaną zachowane i poddane renowacji, a wnętrza wspólne będą utrzymane w industrialnym charakterze.

Osiedle z historią dla przyszłych pokoleń

Historyczną tkankę terenu dawnej gorzelni drożdżowej Bienenthala uzupełniają nowe budynki zaprojektowane przez pracownię KAPS Architekci. W tym wypadku zadaniem było stworzenie takiej architektury, która połączy nowoczesność z industrialnym stylem z początku XX wieku. Rezultatem są kameralne, trzypiętrowe budynki z ceglanymi elewacjami, w których łącznie powstanie około 400 mieszkań – z czego 124 w ostatnim rozpoczętym etapie budowy Aroma Park Lofty. Tym, co decyduje o wyjątkowym charakterze inwestycji, jest przyjazna, sprzyjająca społecznym kontaktom przestrzeń wokół budynków. YIT chce zachęcić mieszkańców do wspólnych aktywności i to najlepiej na świeżym powietrzu. Dlatego na podzielonym na sześć stref terenie osiedla zaplanowane są miejsca, gdzie będzie można w ciszy poczytać książkę na hamaku, popracować, spędzić czas aktywnie, pójść do tężni solankowej albo po prostu urządzić piknik lub grilla we wspólnym ogrodzie.

Koncepcja Aroma Parku jako całość łączy więc troskę zarówno o historię, jak i wyzwania miast XXI wieku: dbałość o środowisko i zrównoważoną eksploatację, a także budowanie więzi społecznych w harmonii z najbliższym otoczeniem. W ten sposób fiński deweloper, którego doświadczenie liczy sobie niemal tyle samo lat co fabryka założona przez Bienenthala, udowadnia, że umie pogodzić genius loci z duchem czasu – przeszłego i przyszłego.