W ustawodawstwie polskim brak jest szczególnego uregulowania inwestycji w odnawialne źródła energii w jednym spójnym akcie prawnym. Przepisy dotyczące inwestycji w energetykę wiatrową są rozproszone w wielu aktach normatywnych, co niewątpliwie czyni stosowne procedury administracyjnoprawne mało przejrzystymi. Pozostawiony przez ustawodawcę w niektórych przepisach szeroki zakres uznania administracyjnego właściwych organów skutkuje też różną interpretacją tych samych przepisów w różnych regionach kraju. W szczególności dotyczy to planistycznego określenia sposobu zagospodarowania i zabudowy terenu, na którym ma być zlokalizowana farma wiatrowa. A jest to wstępnym warunkiem rozpoczęcia inwestycji.
Trzy sposoby postępowania
Ustalenie sposobu zagospodarowania i zabudowy terenu może nastąpić w ramach trzech odrębnych postępowań administracyjnych – poprzez uchwalenie nowego lub zmienionego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, poprzez uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, albo poprzez uzyskanie decyzji ustalającej lokalizację inwestycji celu publicznego.
Co do zasady – ustalenie sposobu zagospodarowania i zabudowy terenu powinno nastąpić w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. W Polsce jednak brak planów miejscowych jest raczej regułą niż wyjątkiem, a zatem inwestor musiałby najpierw zwrócić się do gminy, aby ta przystąpiła do sporządzenia planu, co jest procedurą żmudną i czasochłonną. Gmina nie ma zresztą prawnego obowiązku uwzględnienia takiego wniosku inwestora. Sporządzenie planu miejscowego będzie więc zależeć wyłącznie od stanowiska władz gminy i pośrednio jej społeczności. Gdy dany teren objęty jest już planem miejscowym, który nie przewiduje budowy farmy wiatrowej, konieczna będzie zmiana planu, co wymaga przeprowadzenia analogicznej procedury, jak przy uchwalaniu nowego planu.
Reklama
Warunki zabudowy
W przypadku lokalizacji inwestycji, na nieruchomościach nieobjętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego należy wskazać na drugą ze wskazanych wyżej możliwości, czyli staranie o decyzję o warunkach zabudowy. Dla wydania takiej decyzji ustawodawca wymaga jednak, aby co najmniej jedna działka sąsiadująca z działką, na której ma powstać inwestycja, była zabudowana w podobny sposób. Wypełnienie tej przesłanki nie będzie zatem możliwe, poza nielicznymi wyjątkami, gdy w sąsiedztwie jest już wybudowana inna farma wiatrowa.
Instrumentem prawnym, pozwalającym w znacznie szybszy sposób uzyskać warunki zabudowy dla danego terenu, jest decyzja lokalizująca inwestycję celu publicznego. Uzyskanie takiej decyzji jest jednak możliwe wyłącznie dla przedsięwzięć będących celami publicznymi w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami. Takimi celami jest na przykład budowa urządzeń służących do przesyłania energii elektrycznej lub budowa obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, a także inne cele wyraźnie wskazane w innych ustawach.
Warunek trudny do spełnienia. Zakwalifikowanie farmy wiatrowej budowanej przez prywatnego inwestora jako celu publicznego nie jest niestety na gruncie obowiązującego prawa możliwe. W praktyce zdarza się co prawda uzyskać decyzję lokalizacyjną dla farm wiatrowych, wynika to jednak bardziej z przychylnego nastawienia gminy, w której ta inwestycja będzie zlokalizowana, aniżeli z należytej wykładni właściwych przepisów prawnych.
Decyzja środowiskowa
Kolejnym niezwykle ważnym i trudnym do przebrnięcia etapem będzie uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, zwanej powszechnie „decyzją środowiskową”. Uzyskanie takiej decyzji będzie co do zasady niezbędne, ponieważ przepisy traktują większość siłowni wiatrowych jako przedsięwzięcia zawsze albo potencjalnie znacząco oddziałujące na środowisko. W ramach powyższego postępowania dodatkowo zaistnieje w niektórych przypadkach konieczność przygotowania przez inwestora kosztownego raportu oddziaływania danej farmy na środowisko.
W zależności od lokalizacji inwestycji inwestor będzie zobowiązany do uzyskania innych pozwoleń oraz uzgodnień, wśród których warto wymienić: zgodę na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej; dokonanie uzgodnień w zakresie oznakowania poszczególnych siłowni wiatrowych z właściwymi organami lotnictwa cywilnego i wojskowego; uzyskanie uzgodnień z właściwym zarządcą drogi publicznej czy nawet konserwatorem zabytków. Niezbędne będzie ponadto uzyskanie warunków przyłączeniowych do sieci energetycznej. Następnym etapem będzie uzyskanie pozwolenia na budowę, a ostatecznie – uzyskanie pozwolenia na użytkowanie danej farmy wiatrowej.
Podsumowując, należy stwierdzić, iż brak szczególnych regulacji w zakresie planistycznego określenia zagospodarowania i zabudowy terenu dostosowany do specyfiki inwestycji w odnawialne źródła energii stanowi poważną barierę w rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce.
