Poniższy przepis może przejść do historii polskiej cyfryzacji. Nie dlatego, że naprawdę wejdzie w życie. Lecz dlatego, że pokazuje, jak państwo widzi swoją pozycję w zderzeniu z wyzwaniami informatyzacji: „Art. 175f. § 1. Minister Sprawiedliwości może, w drodze decyzji, przyznać Skarbowi Państwa uprawnienia wynikające z autorskich praw majątkowych do programu komputerowego obsługującego sądowe systemy informatyczne, zwanego dalej »programem komputerowym«, w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań sądów”.
Ten skromny element ustawy o sądach powszechnych (czyli jedynej niezawetowanej przez prezydenta Andrzeja Dudę) w czasie wielkiej awantury o sądownictwo nie wzbudził dużego poruszenia. A tak stałoby się w innych okolicznościach: w końcu chodzi w nim o to, że Ministerstwo Sprawiedliwości będzie mogło przejąć autorskie prawa majątkowe do programów (czytaj: wywłaszczyć ich właścicieli, czyli firmy informatyczne), a ściśle rzecz ujmując, do kodów źródłowych systemów, z których korzystają sądy. Pierwsza reakcja? Skandal! PiS nie tylko dokonuje skoku na trzecią władzę, lecz także na święte prawo własności.
– Doradzałbym szklankę zimnej wody. Owszem, ten przepis jest źle napisany, ale nie jest wcale bezpodstawny. To, że w tym wypadku resort sprawiedliwości, a za chwilę może po prostu rząd, myśli o tym, by ustawowo nakazać przekazanie kodów źródłowych, z których korzysta administracja, nie jest wcale nieuzasadnione – ocenia Jarosław Żeliński, założyciel i główny analityk firmy IT-Consulting, zajmującej się doradztwem przy inwestycjach w nowe technologie. – Ustawowe wywłaszczenie to metoda skrajna, ale niestety może okazać się czasami niezbędne. Przecież państwo, czyli jego instytucje, za te programy firmom zapłaciło, a w niejednym przypadku wcale nie dostało pełnowartościowego produktu. Często z własnej winy, bo nie dopilnowało od razu, by zabezpieczyć swoje prawa także do kodów. A bez nich niestety produkt jest niepełnowartościowy. Czasem jednak taka konstrukcja umów to polityka firm, które kodów nie chcą przekazywać – tłumaczy ekspert. A nie chcą, bo dzięki temu instytucja publiczna – nie mając kodów – jest zmuszona, by kolejne zlecenia dawać ich właścicielowi.
>>> CAŁY TEKST W WEEKENDOWYM WYDANIU „DZIENNIKA GAZETY PRAWNEJ”
Reklama