Badanie opisano w najnowszej, 9. edycji raportu „Global Entrepreneurship Monitor. Polska 2020”, który prezentuje wyniki projektu, realizowanego w ponad 50 krajach świata, w tym w Polsce. Raport zawiera informacje o postawach, zachowaniach i aspiracjach Polaków dotyczących przedsiębiorczości, nastawieniu do niej naszego społeczeństwa, a także ocenę uwarunkowań powstawania i rozwoju przedsiębiorstw w Polsce przed pandemią (badanie zostało przeprowadzone w połowie 2019 r.).
Według raportu, 78 proc. Polaków uważa, że prowadzenie własnego biznesu to dobry sposób na karierę zawodową. To nieco mniej niż rok wcześniej (86 proc.), ale o 16 pp. więcej w porównaniu do roku 2016, kiedy to zaczęło przybywać Polaków uważających, że prowadzenie firmy jest dobrą alternatywą pracy zarobkowej.
Tegoroczna edycja badania daje Polsce dziesiąty wynik wśród 50 badanych państw świata. W Europie więcej osób, które myślą podobnie, jest jedynie w Holandii (86 proc.). W państwach o niskim poziomie dochodu średnio więcej osób pozytywnie odnosi się do twierdzenia, że własna firma może być dobrym sposobem na zrobienie kariery. W ocenie autorów raportu, jest to po części związane z brakiem wystarczającej podaży miejsc pracy etatowej w mniej rozwiniętych gospodarkach.
"Wart uwagi jest wysoki status przedsiębiorcy w polskim społeczeństwie. Ponad trzy czwarte ankietowanych jest zdania, że osobom, które założyły własne firmy i odniosły przy tym sukces, należy się uznanie. Spośród 21 badanych przez nas państw w Europie to 6. wynik. Dodając do tego fakt, że co drugi Polak zna kogoś, kto założył firmę w ostatnich dwóch latach, możemy przyjąć, że uznanie dla przedsiębiorców jest pochodną praktycznych obserwacji i kontaktów z ludźmi biznesu" - oceniła Paulina Zadura, dyrektor w Departamencie Analiz i Strategii PARP, cytowana w komunikacie z badań. Jak wynika z raportu, najwięcej osób, które myślą podobnie jest w Norwegii – aż 93 proc., potem jest Słowenia, Niemcy, Luksemburg i Szwecja.
Według badań, w 2019 r. 18 proc. dorosłych Polaków, a więc podobnie do średniej europejskiej (17 proc.) prowadziło lub zaczynało prowadzić działalność gospodarczą. 5 proc. z nich, czyli ok. 1,3 mln osób prowadzi młode firmy, a 13 proc. – ponad 3 mln osób – firmy dojrzałe. 82 proc. z nas zakłada biznes, aby kontynuować tradycję rodzinną, podczas gdy w Europie to powód jedynie dla jednej trzeciej ankietowanych.
Raport wskazuje, że częściej także niż w Europie (41 proc.) decydujemy się założyć działalność, aby zmieniać świat (65 proc.). Mieszkańcy innych krajów Europy trzy razy częściej niż my decydują się na to z konieczności zapewnienia utrzymania, i 3,5 razy częściej z chęci wzbogacenia się.
Polscy ankietowani dobrze oceniają także warunki do rozpoczęcia działalności gospodarczej. Zdaniem aż 90 proc. z nich założenie biznesu nad Wisłą jest proste. To najlepszy wynik wśród wszystkich 50 państw świata. Dla porównania podobnie myśli 71 proc. mieszkańców Stanów Zjednoczonych. Średnia dla badanych państw Europy to 53 proc.
Z raportu GEM Polska wynika także, że czujemy się przygotowani do prowadzenia własnego biznesu. Połowa ankietowanych deklaruje, że ma do tego wystarczającą wiedzą i umiejętności. Jest to wynik na poziomie Hiszpanii czy Szwecji oraz średniej dla 21 badanych państw w Europie, ale też niższy niż w przywoływanych już Stanach Zjednoczonych (66 proc.).
Jednocześnie jednak jedynie 6 proc. ankietowanych deklarowało chęć założenia firmy w ciągu trzech lat. To o połowę mniej niż średnia europejska i najmniej od 2011 r., czyli od pierwszej edycji badania.
W ocenie autorów badania, zważywszy na wzrost lub stabilny poziom pozostałych wskaźników, jak ocena otoczenia biznesowego czy samoocena zdolności i umiejętności biznesowych, a także niemal powszechne przekonanie Polaków o łatwości założenia firmy w kraju, można przyjąć, że spadek intencji przedsiębiorczych był spowodowany wyjątkowo korzystną sytuacją na rynku pracy. "Mówiło się wręcz o rynku pracownika, a nie pracodawcy. Musimy poczekać do kolejnej edycji badania, by przekonać się, jak bardzo pandemia COVID-19 wpłynęła na aktywność przedsiębiorczą Polaków" – ocenił Przemysław Zbierowski z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, cytowany w komunikacie z badań.
Według raportu, w 2019 r. 22 proc. Polaków prowadzących młode firmy (poniżej 3,5 roku), czyli ok. 280 tys. osób, oferowało nowe produkty i usługi. W Europie udział młodych firm, które oferują nowe produkty i usługi (niezależnie od tego, czy są to produkty nowe lokalnie, na poziomie kraju, czy poza nim) waha się od 16 proc. w Rosji i Białorusi do 53 proc. w Luksemburgu.
Polska, podobnie jak Rosja i Włochy, należy do państw, gdzie minimum 80 proc. młodych firm wprowadzających nowe produkty lub usługi twierdzi, że są one nowością jedynie w skali lokalnej. 14 proc. polskich młodych firm wprowadza produkty nowe w skali kraju, a jedynie 6 proc. w skali świata. Jak zauważają autorzy raportu, po części ta relatywnie niższa innowacyjność polskich młodych firm jest efektem wielkości i chłonności krajowego rynku. (PAP)
autor: Małgorzata Werner-Woś