rozwiń >

Nowa opłata lokalna, czyli tzw. opłata turystyczna

Propozycja zakłada wprowadzenie nowej opłaty lokalnej – tzw. opłaty turystycznej. Miałaby być pobierana przez każdą gminę, w której osoby fizyczne zatrzymują się na pobyt w celach turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych.

Dotąd gminy mogły pobierać opłatę miejscową, tylko wtedy, gdy spełniały szereg restrykcyjnych warunków – dotyczących m.in. jakości powietrza, walorów krajobrazowych i klimatycznych. Nowa opłata turystyczna – miałaby ją zastąpić.

Czym jest obecnie obowiązująca opłata miejscowa?

Opłata miejscowa, potocznie nazywana opłatą klimatyczną, to w praktyce rodzaj podatku pobieranego od turystów przebywających w miejscowościach o charakterze wypoczynkowym lub turystycznym. Obowiązek jej uiszczenia dotyczy osób fizycznych, które zatrzymują się w danej miejscowości na dłużej niż jedną dobę w celach turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych.

Opłatę można pobierać wyłącznie w miejscowościach o korzystnych właściwościach klimatycznych, atrakcyjnych walorach krajobrazowych oraz odpowiednich warunkach pobytu. Wysokość opłaty ustala rada gminy w drodze uchwały, natomiast Ministerstwo Finansów co roku ogłasza maksymalne dopuszczalne stawki. Obecnie gminy mogą pobierać maksymalnie 3,31 zł za dobę.

Warto pamiętać, że opłata klimatyczna nie jest tym samym co opłata uzdrowiskowa. Ta druga dotyczy wyłącznie miejscowości posiadających formalny status uzdrowiska i wynosi 6,38 zł za dobę. Co istotne, obu opłat nie można pobierać jednocześnie.

Jakie warunki musi spełnić miejscowość, by mogła pobierać opłatę klimatyczną?

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 18 grudnia 2007 r., miejscowość musi spełniać szereg minimalnych wymagań:

Warunki klimatyczne:

  • nie mogą być przekroczone dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń powietrza,
  • nie mogą być przekroczone dopuszczalne poziomy promieniowania elektromagnetycznego.

Warunki środowiskowe:

  • lasy i użytki rolne muszą zajmować co najmniej 80% powierzchni gminy,
  • powinny występować wody śródlądowe, kąpieliska, wybrzeża lub rzeki.

Warunki krajobrazowe:

  • obecność form przyrodniczych i kulturowych, takich jak wodospady, jaskinie, parki krajobrazowe, punkty widokowe, muzea czy obiekty zabytkowe.

Warunki pobytowe:

  • istnienie bazy noclegowej w rozumieniu ustawy o usługach turystycznych.

Opłaty miejscowej nie można pobierać w miejscowościach, które przekraczają dopuszczalne normy zanieczyszczenia powietrza – nawet jeśli są atrakcyjne turystycznie.

I właśnie temu sprzeciwiają się posłowie Klubu Parlamentarnego Polska 2050. Jak argumentują, obecnie jedynie niewielka część spośród 2479 gmin w Polsce pobiera opłatę miejscową. Powodem są przede wszystkim trudności w spełnieniu wymogów klimatycznych i środowiskowych, zwłaszcza dotyczących jakości powietrza.

Autorzy projektu podkreślają, że samorządy mają ograniczony wpływ na te czynniki, a obowiązujące przepisy wymagają dostosowania do współczesnych realiów. Zwracają też uwagę, że obecne regulacje mogą sugerować, iż wysokość opłaty jest ściśle uzależniona od czystości powietrza – co nie zawsze odpowiada rzeczywistości i w praktyce ogranicza dochody gmin.

Zdaniem wnioskodawców, rosnący ruch turystyczny generuje dla samorządów dodatkowe koszty, m.in. związane z utrzymaniem czystości, rewitalizacją przestrzeni publicznej czy zapewnieniem bezpieczeństwa mieszkańcom i turystom. Trudno jednak znaleźć inne uzasadnienie dla proponowanego podniesienia i rozszerzenia zakresu opłaty miejscowej.

Autorzy projektu w swoim uzasadnieniu koncentrują się na kosztach, pomijając fakt, że rosnący ruch turystyczny przynosi również wymierne korzyści finansowe, stanowiące istotne źródło dochodów dla budżetów lokalnych.

Tym samym, walory klimatyczne schodzą na dalszy plan. Gminy nie będą już musiały się starać, by móc pobierać dodatkową opłatę

Dotychczasowa opłata miejscowa stanowiła bowiem pewien bodziec do podejmowania przez gminy działań mających na celu poprawę ich atrakcyjności turystycznej, krajobrazowej oraz klimatycznej. Po wprowadzeniu nowych przepisów ta motywacja może jednak zaniknąć.

Zgodnie z projektem, gminy będą mogły pobierać opłatę niezależnie od walorów turystycznych czy jakości środowiska. W praktyce oznacza to, że każda gmina w Polsce dysponująca jakąkolwiek bazą turystyczną będzie uprawniona do jej pobierania.

Co więcej, obecna stawka – nieco ponad 3 zł za dobę – ma wzrosnąć do 5 zł za dobę (stawka maksymalna – gminy mogą uchwalić niższe stawki), jeśli projekt zostanie uchwalony.

Nowa opłata turystyczna to ukłon posłów w stronę Zakopanego

Przykładem miejscowości, która od lat zmaga się z problemem nielegalnego pobierania opłaty klimatycznej, jest Zakopane.

Zimowa stolica Polski przez lata pobierała opłatę, mimo że – jak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny – nie spełniała wymogów środowiskowych. Sprawa zaczęła się w 2015 r., gdy turysta i profesor ASP w Krakowie, Bogdan Achimescu, zakwestionował legalność tej opłaty, przynoszącej miastu wówczas około 4 mln zł rocznie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie przyznał mu rację, uznając, że zanieczyszczenie powietrza w Zakopanem uniemożliwia pobieranie opłaty klimatycznej. Skarga kasacyjna miasta została w 2018 r. oddalona przez NSA.

Mimo kolejnych wyroków, w tym najnowszego z kwietnia 2025 r., Zakopane nadal pobiera opłatę klimatyczną – obecnie w wysokości 1,90 zł dziennie, na podstawie uchwały Rady Miasta nr XIV/144/2025 z 27 marca 2025 r. Sprawą zajmuje się już Regionalna Izba Obrachunkowa.

Nowa opłata ma być fakultatywna – ale trudno w to uwierzyć

Zgodnie z projektem, wprowadzenie nowej opłaty będzie fakultatywne – gminy nie będą miały obowiązku jej pobierania. Trudno jednak przypuszczać, by samorządy zrezygnowały z tak prostego sposobu na zwiększenie dochodów. Mając do dyspozycji gotowe narzędzie, które może znacząco zasilić lokalne budżety, wiele gmin zapewne skorzysta z tej możliwości.

Projekt został złożony do laski marszałkowskiej 7 listopada 2025 r., a następnie skierowany do opinii Biura Legislacyjnego oraz Biura Ekspertyz i Ocen Skutków Regulacji Kancelarii Sejmu. Już wkrótce będzie można wyrazić swoją opinię na jego temat w ramach konsultacji społecznych.

Projekt, wraz z uzasadnieniem dostępny jest do wglądu poniżej:

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

Wyrok WSA w Krakowie z 10.07.2017r., sygn. akt III SA/Kr 535/15

Wyrok NSA z 15.03.2018, sygn. akt II FSK 3579/17

Wyrok WSA w Krakowie z 6.04.2023 r., sygn. akt I SA/Kr 86/23

Wyrok NSA z 01.04.2025, sygn. akt III FSK 1217/23

Podstawa prawna:

Ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. 2025 poz. 707)

Ustawa z 28.07.2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym (Dz.U. 2024 poz. 1420)

Obwieszczenie Ministra Finansów z 25.07.2024 r. (poz. 716)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie warunków, jakie powinna spełniać miejscowość, w której można pobierać opłatę miejscową (Dz.U. 2007 nr 249 poz. 1851)