W środę sejmowa Komisja Finansów Publicznych odbyła pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024. Projekt został przygotowany przez rząd po tym, jak prezydent Andrzej Duda zawetował uchwaloną przez Sejm ustawę okołobudżetową na rok 2024 z uwagi na zapisy o przekazaniu łącznie blisko 3 mld zł mediom publicznym.
„Projekt jest w zasadniczej części zbieżny z projektem, który był rozpatrywany przez wysoką izbę pod koniec 2024 r.” – powiedziała podczas obrad komisji wiceminister finansów Hanna Majszczyk.
Zwróciła uwagę na zapisy projektu, dzięki którym nauczyciele początkujący uzyskają 33-proc. podwyżki, co pozwoli na podniesienie ich płac o 1,5 tys. zł. Powiedziała, że bez zapisów ustawy okołobudżetowej mogliby oni liczyć na zapisane w budżecie podwyżki o 30 proc., co w ich przypadku nie gwarantowałoby uzyskania całej kwoty 1,5 tys. zł. W trakcie debaty wyjaśniła, że podwyżka dla nauczycieli początkujących obejmie ok. 100 tys. osób, a różnica między 30-proc. a 33 proc. podwyżki dla tej grupy to łącznie 280 mln zł.
Dodała, że w projekcie ustawy okołobudżetowej zapisano także, że budżet przejmie całą podwyżkę wynagrodzeń dla nauczycieli przedszkolnych, mimo że według przepisów wypłata wynagrodzeń dla tej grupy pedagogów to zadanie własne samorządów.
„W efekcie dotacja wzrasta o ponad 100 proc., bo z 1,8 mld zł do ponad 4 mld zł” – powiedziała Hanna Majszczyk.
Dodała, że w projekcie zaplanowano przywrócenie tzw. subwencji rozwojowej dla samorządów, „na realizację której w budżecie są środki w kwocie 3,2 mld zł”. Podkreśliła, że subwencja będzie dzielona w 60 proc. na zasadach ogólnych, a więc w przeliczeniu na liczbę mieszkańców, zaś w 40 proc. będzie dzielona przy uwzględnieniu wpływów z PIT z roku 2021, „co pozwoli na wyrównanie zakłóceń w przepływie środków do jednostek samorządu terytorialnego”.
Wiceminister Majszczyk przypomniała, że w projekcie są zapisy, umożliwiające przekazanie papierów skarbowych uczelniom, PKP PLK, Funduszowi Reprywatyzacji, spółkom górniczym oraz ministrowi ds. cyfryzacji z przeznaczeniem na wsparcie inwestycji półprzewodnikowych.
„Utrzymane zostały rozwiązania, wypracowane podczas prac nad poprzednią ustawą w Komisji Finansów Publicznych, na mocy których na polecenie premiera będzie możliwe przekazywanie papierów skarbowych w szczególnych sytuacjach. Komisja podjęła decyzję o podniesieniu limitu z 5 mld zł do 12 mld zł” – powiedziała wiceminister.
Wskazała, że główną różnicą między obecnym projektem a poprzednią ustawą stanowi zapis, na mocy którego będzie możliwe przekazanie obligacji skarbowych w kwocie do 3 mld zł Narodowemu Funduszowi Zdrowia z przeznaczeniem głównie na onkologię i psychiatrię dziecięcą.
„Inna zmiana wiąże się z niepowielaniem w tym projekcie rozwiązań, które były w poprzedniej ustawie, związanych z przesunięciem w czasie funkcjonowania podwyższenia kwoty bazowej dla żołnierzy i funkcjonariuszy” – powiedziała Majszczyk i dodała, że w pierwotnej ustawie podwyższenie kwoty bazowej miało wejść w życie od 1 marca. – „Różnica jest taka, że podwyższona kwota bazowa będzie obowiązywać od 1 stycznia 2024 r.” – dodała. Podkreśliła, że środki na podwyższenie kwoty bazowej były w całości zapisane w budżecie.
Podczas prac w komisji sejmowi legislatorzy wskazali, że powielenie niektórych przepisów z poprzedniej ustawy może budzić wątpliwości prawne ze względu na fakt, że nowy rok się już rozpoczął. Wskazali na dwa pierwsze artykuły projektu, które ustalają inne niż zapisane w odrębnych przepisach zasady ustalania wynagrodzeń osób, kierujących niektórymi spółkami i niektórymi podmiotami prawnymi. Z uzasadnienie wynika, że oba te artykuły mają na celu zamrożenie wynagrodzeń m.in. członków rad nadzorczych i zarządów spółek Skarbu Państwa.
Wiceprzewodnicząca Komisji Finansów Publicznych Krystyna Skowrońska (Koalicja Obywatelska) stwierdziła, że „weto prezydenta ochroniło kominówkę, o czym pan prezydent nie mówił”. Ostatecznie komisja przyjęła oba zapisy bez zmian, ale zaapelowała do ministerstwa finansów o przedłożenie nowej propozycji tych zapisów.
Uwagi legislatorów o charakterze porządkującym czy legislacyjnym zostały przyjęte w kilku innych artykułach. W trakcie obrad KFP została zgłoszona jedna poprawka uściślająca kwestie przekazywania dotacji oświatowych dla szkół nieprowadzonych przez samorządy. Posłanka Krystyna Szumilas (Koalicja Obywatelska) zaproponowała zmianę uściślającą do artykułu, dotyczącego niestosowania ustawy o finansowaniu oświaty do dotacji udzielanej oświatowej, przekazywanej przesz samorządy szkołom niepublicznym.
Ustawa okołobudżetowa wróci teraz pod obrady Sejmu na drugie czytanie. Proponowany termin jej wejścia w życie to moment jej ogłoszenia, ale obowiązywać ma ona z mocą od 1 stycznia 2024 r.