Kapitał boi się rządów autorytarnych. Tylko w rok z Turcji uciekło 12 proc. milionerów [WYKRESY]

1 Naciski polityczne i gospodarcze odbijają się również na inwestycjach bezpośrednich, które są najbardziej cenioną formą inwestycji zagranicznych, ponieważ generalnie są mniej podatne na krótkoterminowe wahania zaufania. W Turcji wartość netto BIZ spadła do poziomu z kryzysu finansowego w 2009 r. Dlaczego?
Jak się okazuje, Turcy angażują większy kapitał w fabryki i inne długoterminowe inwestycje za granicą, podczas gdy w tym samym czasie, obcokrajowcy inwestują mniej w Turcji, a w pewnych przypadkach nawet wycofują się z istniejących już inwestycji. To pozostawia turecką gospodarkę na łasce i niełasce tak zwanego "gorącego pieniądza", czyli kapitału pochodzącego z akcji i obligacji, które można wycofać w każdej chwili.

2 "Gorący pieniądz" to dobre określenie dla tak nieprzewidywalnego kapitału, jak papiery wartościowe na rynku akcji i obligacji. W tym roku obcokrajowcy kupili tureckie akcje i obligacje o wartości zaledwie 118 mln dol., co stanowi spadek o 97 proc. w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. Odpływ kapitału z rynku akcji tylko w 2018 r. przyczynił się do obniżenia benchmarkowego indeksu Borsa Istanbul 100 o 35 proc. (w ujęciu skorygowanym o dolary). Natomiast brak zainteresowania zagranicznych inwestorów tureckimi papierami dłużnymi sprawił, że rentowność 10-letnich obligacji wzrosła do rekordowo wysokiego poziomu (ponad 17 proc.).

3 Innym aspektem ucieczki kapitału w Turcji jest masowy odwrót od rodzimej waluty. Turcy w obawie o swoje oszczędności masowo wymieniają liry na dolary i euro. Według danych banku centralnego, depozyty walutowe w bankach gwałtownie wzrosły, podczas gdy zaufanie do lokalnej waluty gwałtownie spadło. W ciągu ostatnich pięciu lat lira straciła ponad 60 proc. swojej wartości w stosunku do dolara i 50 proc. w stosunku do euro. Przejście na waluty obce nastąpiło wbrew rządzącym. Erdogan wielokrotnie upominał obywateli, żeby oszczędzali na kontach liry. Jednak wbrew nawoływaniom przywódcy ponad połowa wszystkich depozytów systemu bankowego w Turcji jest teraz w obcej walucie.

4 Ostatnia deprecjacja tureckiej waluty to spory kłopot dla tureckich firm. Po tym, jak bank centralny podwyższył stopy procentowe, pożyczki w lirach stały się zbyt drogie. W efekcie przedsiębiorstwa zwiększyły swoje kredyty w walutach obcych, a to w obliczu taniejącej liry staje się niebezpieczne.
Kiedy w kwietniu 2018 r. po raz pierwszy dolar kosztował ponad cztery liry, dług zagraniczny spłacany przez tureckie korporacje w terminie krótszym niż rok wyniósł 125,5 mld dol. - co według oficjalnych danych jest najwyższym poziomem w ciągu ostatnich trzech lat. I jeśli władze nie znajdą sposobu na przywrócenie zaufania i wzmocnienia rodzimej waluty, sytuacja będzie się pogarszać, a długi będą coraz trudniejsze do spłacenia.