Co naprawdę oznacza dyrektywa EPBD?
Dyrektywa EPBD (ang. Energy Performance of Buildings Directive) nie wprowadza zakazu używania kotłów gazowych ani obowiązku ich demontażu. Jej celem jest stopniowe odchodzenie od paliw kopalnych w budynkach na rzecz odnawialnych źródeł energii oraz poprawy efektywności energetycznej.
Przepisy mają charakter zaleceniowy, a nie obligatoryjny – oznacza to, że każde państwo członkowskie Unii Europejskiej samo decyduje, w jakim tempie i zakresie wdroży zmiany. Polska może więc wprowadzać je stopniowo, w miarę możliwości technicznych i finansowych, tak by nie obciążać gospodarstw domowych.
Dyrektywa EPBD - harmonogram zmian
- Od 1 stycznia 2025 roku – koniec dotacji do samodzielnych kotłów gazowych. Z programu „Czyste Powietrze” nie można już uzyskać wsparcia na zakup kotła jako jedynego źródła ogrzewania. Wyjątkiem będą tylko instalacje hybrydowe, w których gaz łączy się z odnawialnymi źródłami energii. np. pompa ciepła.
- Od 2027 roku – wejście systemu ETS2, obejmującego emisje z budynków. Oznacza to dodatkowe rachunki za korzystanie z gazu.
- Od 2030 roku – zakaz montażu kotłów gazowych w nowych budynkach. Każdy nowo wybudowany dom będzie musiał być wyposażony w zeroemisyjne źródło ciepła.
- Do 2040 roku – całkowite wycofanie kotłów na paliwa kopalne. Unia Europejska chce, by ogrzewanie budynków w pełni opierało się na odnawialnych źródłach energii.
„Czyste Powietrze” – ostatnia szansa na dopłaty do kotła gazowego
W Polsce program „Czyste Powietrze” sfinansował już ponad 230 tys. kotłów gazowych. Ale to koniec takiego wsparcia. Jeszcze tylko właściciele domów, którzy wymienili piece na gaz między 28 maja a 31 grudnia 2024, mogą skorzystać z dodatkowej puli 70 mln zł. Wnioski można składać do połowy października (o ile są środki) – szacuje się, że starczy ich dla ok. 3 tys. rodzin.
W 2025 z programów publicznych tj. "Czyste Powietrze" nie można już uzyskać dofinansowania na zakup kotła gazowego jako jedynego źródła ciepła. Wynika to z nowelizacji unijnej dyrektywy. Państwa członkowskie już od bieżącego roku nie mogą dofinansowywać instalacji kotłów gazowych ze środków publicznych. Wyjątkiem są systemy hybrydowe, w których gazowe źródło ciepła współpracuje z odnawialnymi źródłami energii.
Dalej można się ubiegać o dofinansowanie źródeł ciepła opartych na OZE tj. pompy ciepła, kotły na biomasę czy termomodernizację domów.
Czy będzie zakaz ogrzewania gazem w Polsce?
Nie. Zakaz ogrzewania gazem w Polsce od 2025 roku nie wchodzi w życie – to mit, który często pojawia się w mediach. Jak jest naprawdę? Od 2025 roku w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce:
- Nie będzie można finansować zakupu nowych kotłów gazowych z publicznych pieniędzy, np. w programie „Czyste Powietrze”.
- Nadal można będzie instalować kotły gazowe, ale na własny koszt i tylko w istniejących budynkach.
Aktualnie nie ma przepisów, które nakazywałyby natychmiastową, obowiązkową wymianę sprawnie działających kotłów gazowych w już istniejących budynkach.
Stopniowe zmiany w ogrzewaniu budynków
Unia Europejska wymaga, by każde państwo członkowskie do 2040 roku stopniowo odchodziło od paliw kopalnych, w tym gazu w budynkach. Polska będzie mogła wprowadzać te przepisy stopniowo, w miarę możliwości technicznych i finansowych, z uwzględnieniem sytuacji gospodarstw domowych. Rząd zapowiada, że transformacja będzie rozłożona w czasie i ma opierać się głównie na dobrowolnej wymianie źródeł ciepła na bardziej ekologiczne oraz rozwoju programów wspierających inwestycje w OZE.
Jednak nawet przy stopniowej transformacji ponad 2 mln polskich gospodarstw czeka kosztowna rewolucja grzewcza, której nie da się uniknąć. W dłuższej perspektywie gaz ma zostać zastąpiony rozwiązaniami opartymi na odnawialnych źródłach energii.