rozwiń >

Ograniczenia w obrocie gotówką dla przedsiębiorców – jakie obowiązują limity?

Można stwierdzić, że dla wielu firm obrót gotówkowy jest w praktyce zakazany. W Polsce obowiązuje bowiem limit płatności gotówkowych pomiędzy przedsiębiorcami wynoszący 15 tys. zł, co w realiach gospodarczych stanowi stosunkowo niewielką kwotę. Planowano nawet obniżenie tego progu do 8 tys. zł, jednak projekt nie został ostatecznie zrealizowany.

Każda transakcja przekraczająca dopuszczalny limit musi być rozliczana za pośrednictwem rachunku płatniczego. Przepisy te obejmują całą wartość transakcji, niezależnie od liczby dokonanych płatności i mają zastosowanie także wobec fundacji wpisanych do rejestru przedsiębiorców KRS.

Ograniczenia w wypłacie gotówki dla obywateli nieprowadzących działalność gospodarczą

Choć osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej mają więcej swobody, również napotykają ograniczenia.

Banki pozwalają na przelewy do 200 tys. zł dziennie, ale pod warunkiem przedstawienia dokumentów potwierdzających cel transakcji – np. umowy rezerwacyjnej zakupu nieruchomości. To element prewencji przed praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.

Dodatkowo każda transakcja powyżej 15 tys. euro jest automatycznie raportowana przez bank do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF). W ten sposób banki odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu przepływów finansowych.

Nowe prawo UE – ograniczenia w transakcjach gotówkowych

Od 2027 roku państwa członkowskie Unii Europejskiej będą musiały wprowadzić limity transakcji gotówkowych. Maksymalny limit wyniesie 10 tys. euro lub równowartość tej kwoty w walutach krajowych.

Celem tych regulacji jest ograniczenie szarej strefy, zapobieganie wprowadzaniu do obiegu środków pochodzących z nielegalnych źródeł oraz walka z terroryzmem.

Jednocześnie poszczególne państwa będą mogły wprowadzać niższe progi – nawet do 3 tys. euro. W Polsce obecne limity dla przedsiębiorców już mieszczą się w tym zakresie, dlatego zmiany nie będą dla firm dużym zaskoczeniem. Pokazują jednak wyraźny trend odchodzenia od gotówki.

Hiszpania i inne kraje Europy – jak wygląda obrót gotówką w praktyce?

W niektórych państwach korzystanie z gotówki stało się bardzo trudne. Dobrym przykładem jest Hiszpania. Każda wypłata powyżej 3 tys. euro musi być wcześniej zgłoszona do tamtejszego urzędu skarbowego (Agencia Tributaria). Przy kwotach powyżej 100 tys. euro zgłoszenie należy złożyć co najmniej 72 godziny przed planowaną wypłatą.

Brak zgłoszenia wiąże się z wysokimi karami – od 600 do nawet 150 tys. euro. Wszystko to uzasadnia się walką z szarą strefą i terroryzmem.

Jak wyglądają Limity w innych krajach?

  • Niemcy – brak limitów, ale powyżej 10 tys. euro obowiązkowa identyfikacja tożsamości.
  • Francja – limit 1 000 euro dla rezydentów, 15 000 euro dla nierezydentów; zakaz gotówki przy zakupie nieruchomości powyżej 3 000 euro.
  • Grecja – limit 500 euro (z wyjątkiem zakupu auta).
  • Włochy – od 2022 roku limit 1 000 euro.
  • Portugalia – limit 3 000 euro (dla podatników tylko 1 000 euro, dla turystów 10 000 euro).
  • Czechy – limit 270 000 CZK (ok. 10 500 euro) dziennie.
  • Belgia – limit 3 000 euro, zakaz płatności gotówką m.in. przy zakupie nieruchomości.

Całkowita likwidacja gotówki – jakie korzyści mogłaby by przynieść taka zmiana?

Pomysł wielokrotnie pojawia się w debacie publicznej. Przeciwnicy ograniczeń argumentują, że gotówka to nie tylko środek płatniczy, ale także symbol wolności obywatelskiej. Obawiają się nadmiernej inwigilacji, utrudnionego dostępu do własnych pieniędzy czy ryzyka politycznego wykorzystania systemu bankowego.

Takie obawy nie są bezpodstawne – przykładem jest sytuacja w Kanadzie, gdzie premier Justin Trudeau podczas protestów przeciwko restrykcjom pandemicznym groził uczestnikom blokad zamrożeniem ich kont bankowych. Informowało o tym m.in. BBC.

Zwolennicy zniesienia gotówki również mają swoje argumenty:

  • niemal całkowita eliminacja szarej strefy,
  • ograniczenie handlu narkotykami i innymi nielegalnymi towarami,
  • zwiększenie wpływów podatkowych do budżetu państwa

Tak daleko idące zmiany wymagałyby jednak szerokiej debaty społecznej.

Możliwość wyboru między płatnością gotówką a kartą oraz podwyższenie limitu dla przedsiębiorców do równowartości 10 000 euro – gotowy projekt ustawy trafił na biurko Prezydenta RP Karola Nawrockiego

O ułatwienie Polkom i Polakom korzystania z gotówki oraz zagwarantowanie prawa wyboru formy płatności – gotówką lub kartą – zwrócił się do Prezydenta z petycją Instytut Spraw Obywatelskich. Instytut proponuje, aby Prezydent przedłożył dwie inicjatywy ustawodawcze.

Pierwsza miałaby na celu ułatwienie obrotu gospodarczego oraz częściową deregulację obowiązków nakładanych na przedsiębiorców w związku z transakcjami gotówkowymi zawieranymi między firmami. Autorzy petycji postulują zmianę art. 19 pkt 2 ustawy – Prawo przedsiębiorców, poprzez podwyższenie limitu płatności gotówkowych z 15 000 zł do równowartości 10 000 euro (poziomu proponowanego przez UE).

Druga inicjatywa dotyczy likwidacji tzw. wykluczenia gotówkowego w strefach płatnego parkowania. Chodzi o zagwarantowanie możliwości regulowania opłat za parkowanie oraz opłat dodatkowych również w formie gotówkowej.

Autorzy petycji, chcąc ułatwić pracę Prezydentowi, przygotowali pełne projekt ustawy, który zostały udostępniony do wglądu [tutaj] oraz [tutaj].

euroweeklynews.com/europe-consommateurs.eu/BBC

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2024 poz. 236)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1624 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu