2333 zł dla każdego Polaka co miesiąc - czy trzeba spełniać jakieś warunki?

Kwota dochodu podstawowego proponowana na dziś to ok. 2333 zł miesięcznie. Nie trzeba spełniać żadnych warunków – świadczenie miałoby przysługiwać każdemu obywatelowi, bez względu na wiek, dochód czy sytuację zawodową. Oznacza to odejście od skomplikowanych programów socjalnych, które wymagają zaświadczeń, wniosków i kontroli.

Początkowo zakładano, że dochód podstawowy wynosiłby 1700–1800 zł miesięcznie jednak w warunkach 2025 roku – z uwzględnieniem inflacji i wzrostu kosztów życia – szacunki podnoszą tę kwotę do nawet 2333 zł. To kwota mająca realnie zabezpieczać potrzeby obywatela, nie zastępując pracy, ale ułatwiając życie.

Bezwarunkowy dochód podstawowy miałby zastąpić wiele istniejących programów socjalnych, m.in. 800+, 300+, i 13 i 14 emerytury, zasiłku dla bezrobotnych i innych dodatków, na jeden zasiłek uniwersalny, co miałoby znacząco uprościć system wsparcia.

Polacy podzieleni w sprawie dochodu podstawowego

Z badania przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny wynika, że 51% Polaków popiera wprowadzenie bezwarunkowego dochodu podstawowego. Co ciekawe, poparcie dla tego pomysłu rośnie do 62% wśród osób, które już wcześniej zetknęły się z tą koncepcją. Jednocześnie ponad połowa respondentów przyznała, że nigdy wcześniej nie słyszała o takim rozwiązaniu. 30% ankietowanych zna pojęcie dochodu podstawowego, ale nie interesowało się nim bliżej, natomiast tylko 13% aktywnie śledzi informacje na ten temat.

Bezwarunkowy dochód podstawowy – od kiedy w Polsce?

Choć dokładna data nie jest znana, coraz więcej sygnałów wskazuje, że rok 2025 lub 2026 może być przełomowy. Sejm już wkrótce rozważy propozycję wprowadzenia tego rewolucyjnego świadczenia. Duże znaczenie ma tu też wsparcie instytucji europejskich, rosnące społeczne poparcie oraz doświadczenia z zagranicy, m.in. z Niemiec i Finlandii, gdzie podobne programy przyniosły pozytywne wyniki.

Zalety i wady bezwarunkowego dochodu podstawowego

Bezwarunkowy dochód podstawowy (BDP) budzi emocje – jedni widzą w nim gwarancję godnego życia, inni ostrzegają przed negatywnymi skutkami. Oto najczęściej wymieniane zalety i wady BDP, oparte na danych z badań i pilotaży realizowanych w Europie i na świecie.

Zalety BDP:

  • Likwidacja ubóstwa – BDP pozwala na zabezpieczenie podstawowych potrzeb, takich jak żywność, mieszkanie, opieka zdrowotna.
  • Spokój psychiczny i poczucie bezpieczeństwa – stabilne źródło dochodu redukuje stres i lęk związany z brakiem pracy lub kryzysem finansowym.
  • Większa swoboda na rynku pracy – ludzie chętniej podejmują pracę zgodną z ich zainteresowaniami lub rozwijają działalność gospodarczą, zamiast „łapać cokolwiek”.
  • Mniej biurokracji – jeden prosty zasiłek zamiast wielu różnych programów pomocowych redukuje koszty obsługi.
  • Wsparcie rozwoju i edukacji – osoby z dochodem podstawowym częściej podejmują naukę, szkolenia i rozwijają kompetencje.
  • Ożywienie lokalnych gospodarek – pieniądze wypłacane regularnie są wydawane w lokalnych sklepach i usługach, wspierając małe biznesy.

Wady i kontrowersje wokół BDP:

  • Wysoki koszt wdrożenia – pełne wprowadzenie BDP wymaga ogromnych nakładów (nawet kilkaset miliardów złotych rocznie), co oznacza konieczność reform podatkowych.
  • Obawy o spadek motywacji do pracy – krytycy twierdzą, że część osób może zrezygnować z pracy zawodowej, zwłaszcza niskopłatnej.
  • Nierówności między regionami – wprowadzenie BDP lokalnie (np. tylko w jednym województwie) może wywołać napięcia społeczne i migracje wewnętrzne.
  • Trudność w likwidacji dotychczasowych świadczeń – niektóre grupy mogą stracić na zamianie 800+, 300+ i innych dodatków na jeden zasiłek uniwersalny.
  • Brak politycznego porozumienia – wdrożenie wymaga zgody rządu, Sejmu i silnego zaplecza społecznego.