Rozwój pańszczyzny następuje w Polsce szlacheckiej w XVI w., a jej apogeum to wieki XVII i XVIII. Potem nadchodzą zabory i w końcu wyzwolenie chłopstwa – w Prusach, w Austrii, na koniec nawet w carskiej Rosji. Wiek XIX i początek XX w. to już rewolucja przemysłowa. I ten rozdział historii, który zwykliśmy kojarzyć ze współczesnym wcieleniem kapitalizmu. Z jego nowymi sposobami opresji i wyzysku – nieopartych na formalnej niewoli, ale przecież pełną przejawów niewoli faktycznej. A co było pomiędzy? W czasach gdy „stare pieniądze”, pozyskiwane z wielkiej własności ziemskiej, zaczęły przegrywać z „pieniędzmi nowymi” zarabianymi na eksploatacji surowców potrzebnych do produkcji i na samej produkcji. Jak żył i pracował polski lud w okresie przejściowym? Gdy stare jeszcze nie odeszło (pańszczyzna wciąż istniała), a nowe (kapitalistyczny wyzysk) już się urodziło. Właśnie temu problemowi poświęceni są „Niewolnicy modernizacji”.
/>
Reklama
Michał Narożniak, „Niewolnicy modernizacji. Między pańszczyzną a kapitalizmem”, Wydawnictwo RM, Warszawa 2021